نمایش مبدأ برای تقابل حقوق مالکیت فکری با حق بر سلامت در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت با تاکید بر حمایت از اختراعات دارویی

{{جعبه اطلاعات پایان نامه|عنوان=تقابل حقوق مالکیت فکری با حق بر سلامت در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت با تاکید بر حمایت از اختراعات دارویی|رشته تحصیلی=حقوق بین الملل|دانشجو=صادق جوادی|استاد راهنمای اول=علی نواری|استاد مشاور اول=احمد مومنی راد|مقطع تحصیلی=کارشناسی ارشد|سال دفاع=۱۴۰۲|دانشگاه=دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری}}
'''تقابل حقوق مالکیت فکری با حق بر سلامت در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت با تاکید بر حمایت از اختراعات دارویی''' عنوان پایان نامه ای است که توسط [[صادق جوادی]]، با راهنمایی [[علی نواری]]  و با مشاوره [[احمد مومنی راد]]  در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.
==چکیده==
یکی از حوزه های حساس [[حقوق مالکیت فکری]]، [[اختراع|اختراعات]] دارویی است. حمایت از این اختراعات، در عین آنکه انگیزه کافی برای تولید و پیشرفت صنعت داروسازی را به دنبال دارد و منافعی را در بلند مدت عاید جامعه میکند، ممکن است در صورت ایجاد مانع در دسترسی به داروها، تاثیرات [[زیان]] باری را بر حق بر سلامت و بهداشت همگانی افراد جامعه وارد نماید. تقابل میان حقوق مالکیت فکری در حوزه دارو و [[حق بر سلامت]]، به خصوص در موارد بروز بحران های بهداشتی و بیماری های همه گیر، آشکار تر میگردد. به عبارت دیگر، در زمان بروز بیماریها و بحران های بهداشتی همگانی، [[شرکت]] های دولتی و یا خصوصی داروسازی، میتوانند با تکیه بر [[حق اختراع]] خویش، از هرگونه صادرات، واردات و یا توزیع دارو در بازار های داخلی و خارجی، ممانعت به عمل آورده و یا با قیمت گذاری های بالا، دسترسی به دارو را بسیار محدود نموده و دولت متبوع خویش را به حمایت از حق اختراع داروها، مطابق مقررات، مکلف نمایند. از سوی دیگر، با این ایجاد محدودیت، میلیون ها انسان در سرتاسر دنیا از دسترسی به دارو مورد نیاز خویش، محروم شده و جانشان در معرض خطر قرار خواهد گرفت. پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی به تقابل حقوق مالکیت فکری با حق بر سلامت در نظام مقررات سازمان جهانی تجارت، به ویژه در حوزه اختراعات دارویی پرداخته است. سوالی که در این پژوهش به آن پرداخته شده این است که ((حقوق مالکیت فکری به ویژه حمایت از اختراعات دارویی در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت چگونه و تحت چه شرایطی با حق بر سلامت دچار تعارض خواهد شد؟)) نتایج این پژوهش نشانگر آن است که حق اختراع دارو، با وجود آنکه به عنوان مصداقی شاخص از حقوق مالکیت فکری، در حوزه [[حقوق بین الملل اقتصادی]] به رسمیت شناخته شده است و بواسطه مقررات نظام [[سازمان جهانی تجارت]]، مورد حمایت واقع شده است، اما در مواجهه با [[حقوق بشر]] به ویژه حق بر سلامت باید دچار انعطاف شود. حق بر سلامت در حوزه حقوق بشر، از جایگاه والایی برخوردار است و به عنوان ارزش تلقی می گردد. لذا در مرحله تقابل میان این دو حق، حق بر سلامت ارجحیت یافته و بر حق اختراع دارو، مقدم می گردد. مقررات موافقتنامه تریپس و اعلامیه دوحه (به عنوان مقررات نظام سازمان جهانی تجارت) با درنظرگرفتن شرایط و روش هایی، حمایت از اختراعات دارویی را به نفع تضمین حق بر سلامت و دسترسی به دارو، محدود نموده اند.
==ساختار و فهرست پایان نامه==
مقدمه ۱– بیان مسئله ۲– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۳–اهداف تحقیق ۴– سوالات تحقیق ۵– فرضیه های تحقیق ۶– پیشینه تحقیق ۷– روش تحقیق و گردآوری اطلاعات ۸– جنبه نوآوری تحقیق

۹– ساختار تحقیق

فصل اول: مفاهیم و پیشینه

گفتار اول: [[حقوق مالکیت فکری]]، پیشینه و اسناد ناظر بر آن

بند اول: مفهوم شناسی، ویژگی ها ؛ شاخه ها و مبانی

الف– مفهوم حقوق مالکیت فکری

ب– ویژگی های حقوق مالکیت فکری

ج–شاخه های حقوق مالکیت فکری

۱– حقوق مالکیت ادبی و هنری 

۲– حقوق مالکیت صنعتی ۱۵ د مبانی حقوق مالکیت فکری

بند دوم: تاریخچه حقوق مالکیت فکری

الف قبل از تاسیس سازمان جهانی تجارت

ب پس از تاسیس سازمان جهانی تجارت

بند سوم: اسناد بین المللی مرتبط با حقوق مالکیت فکری

الف– کنوانسیون پاریس(۱۸۸۳)

ب– کنوانسیون برن(۱۸۸۶)

ج– کنوانسیون رم(۱۹۶۱)

د– معاهده همکاری ثبت اختراع(۱۹۷۰)

و–موافقتنامه جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری (۱۹۹۴)

گفتار دوم: [[حق اختراع]] 

بند اول: مفهوم و پیشینه تاریخی 

الف : تعریف حق اختراع ۲۵ ب : پیشینه حق اختراع ۲۵ بند دوم: تعریف و اقسام مبانی حق اختراع 

الف : مفهوم مبنای حق اختراع ۲۷ ب : مبانی حق اختراع ۲۸ ۱– مبانی اقتصادی و حقوقی ۲۸ ۲–مبانی فرهنگی و اجتماعی ۲۹ گفتار سوم: اختراعات دارویی و اسناد بین المللی مرتبط به آن ۳۰ بند اول: مفهوم و ارکان اختراعات دارویی ۳۰ الف– تعریف اختراعات دارویی ۳۰ ب– ارکان اختراعات دارویی ۳۱ بند دوم: حق اختراع در اسناد بین المللی

الف–کنوانسیون پاریس(۱۸۷۳)

ب–معاهده همکاری ثبت اختراع(۱۹۷۰)

ج– موافقتنامه استراسبورگ(۱۹۷۱)

د– موافقتنامه جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری(۱۹۹۴)

و_ معاهده قانون ثبت اختراع(۲۰۰۰)

گفتار چهارم: مفهوم، مبنا حق بر سلامت و حمایت دولت ها از آن 

الف– تعریف و قلمروی حق برسلامت ۳۶ ب– مبنای حق برسلامت ۳۸ بند سوم : حق بر سلامت و تعهدات حقوق بشری دولت ها ۳۹ گفتار پنجم : اهمیت حمایت از اختراعات در صنعت داروسازی ۴۱ بند اول: علل اهمیت ثبت اختراعات دارویی ۴۲ بند دوم: حمایت از اختراعات دارویی و توسعه یافتگی ۴۳ گفتار ششم: مصادیق تقابل حمایت از اختراعات دارویی با حق دسترسی به دارو ۴۴ فص––ل دوم:حقوق مالکیت فکری و جایگاه آن در چهارچوب نظام مقررات سازمان جهانی تجارت ۵۰ گفتار اول : ساختار و اهداف سازمان جهانی تجارت ۵۲ بند اول : تشکیلات سازمان جهانی تجارت ۵۲ الف) نشست وزیران ۵۲ ب) شورای عمومی ۵۳ پ) کمیته ها ۵۳ ث) دبیرخانه ۵۴ بند دوم : اهداف و اصول ۵۴ الف – اهداف ۵۴ ب – اصول ۵۵ ۱– اصل عدم تبعیض ۵۵ ۲– اصل آزاد سازی تجاری ۵۶ ۳– اصل شفافیت ۵۶ ۴– اصل تجارت عادلانه( رقابت منصفانه) ۵۶ ۵– اصل رفتار متفاوت و ویژه با کشور های در حال توسعه ۵۶ ۶– اصل استثناء در تعهدات پذیرفته شده ۵۷ گفتار دوم : ساختار موافقتنامه تریپس ۵۷ بند اول : مقررات عمومی و اصول اساسی ۶۰ بند دوم :استاندارد های مربوط به قابلیت دسترسی، حوزه شمول و کاربرد حقوق مالکیت فکری ۶۵ الف – حق نسخه برداری و حقوق مرتبط یا جانبی ۶۵ ب– علایم تجاری ۶۸ ج– نشانه ها یا علایم جغرافیایی ۷۲ د–طرح های صنعتی ۷۳ و– طرح های ساخت مدار های یکپارچه ۷۵ ه– حفاظت از اطلاعات افشا نشده ۷۷ ن–کنترل رویه های ضدرقابتی در قراردادهای اعطای لیسانس ۷۹ ی– نام تجاری ۸۰ بند سوم : اجرای حقوق مالکیت فکری ۸۱ الف– تعهدات کلی ۸۱ ب– رویه ها و وسایل جبران خسارت حقوقی و اداری ۸۲ ج–اقدامات موقتی ۸۶ د– الزامات خاص مربوط به اقدامات مرزی ۸۸ ه– آیین دادرسی کیفری ۹۱ گفتار سوم: حق اختراع در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت ۹۲ بند اول: حق اختراع در چارچوب موافقتنامه تریپس ۹۳ الف– شرایط اختراعات قابل ثبت ۹۴ ب– استثنایات قابلیت ثبت اختراع ۹۵ ۱ موارد خلاف نظم عمومی و اخلاق

۲ گونه های گیاهی و حیوانی و فرایند های اساسا بیولوژیکی

ج– حقوق اعطایی در حق اختراع

۱– حقوق اعطایی در خصوص محصولات ثبت شده

۲– حقوق اعطایی در خصوص فرایند های ثبت شده

۳– حق انتقال یا واگذاری

د– افشاء اطلاعات در خصوص اختراع

ه– استثنایات حقوق اعطایی مخترع ۱۰۰ و– مجوزهای اجباری………………………………………… …………………………………… ………………… ۱۰۱ ۱–شرایط برقرای مجوزهای اجباری ۱۰۲ ۱–۱ موردی بودن ۱۰۲ ۲–۱ انجام تلاش های قبلی به منظور جلب رضایت صاحب حق اختراع ۱۰۳ ۳–۱ محدوده و مدت ۱۰۳ ۴–۱ غیر انحصاری و غیر قابل انتقال بودن ۱۰۳ ۵–۱ تامین بازار داخلی ۱۰۴ ۶–۱ پرداخت غرامت کافی ۱۰۴ ۷–۱ تجدید نظر ۱۰۴ ز– موارد استثنایی صدور مجوز اجباری ۱۰۵ ۱– اضطرار ملی یا شرایط حایز فوریت فوق العاده ۱۰۵ ۲– رویه های ضد رقابتی ۱۰۵ ۳– استفاده عمومی غیر تجاری ۱۰۶ ۴– اختراعات وابسته ۱۰۶ ح– ابطال یا لغو حق اختراع

ط– مدت حمایت از اختراع

ی–مسیولیت اثبات در خصوص فرایند های ثبت شده

فصل سوم: حق بر سلامت در حوزه دسترسی به دارو و جایگاه آن در نظام حقوق بین الملل بشر

گفتار اول: حق بر سلامت و نسل های حقوق بشر

گفتار دوم: حق بر سلامت و دسترسی به دارو در اسناد بین المللی حقوق بشری

بند اول : اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸ ۱۱۴ بند دوم: کنوانسیون بین المللی رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی۱۹۶۵

بند سوم: میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۱۹۶۶

بند چهارم: کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان۱۹۸۱

بند پنجم: کنوانسیون حقوق کودک۱۹۹۰

بند هفتم: اعلامیه هزاره سوم توسعه۲۰۰۰

بند ششم: کنوانسیون بین المللی حمایت از افراد دارای معلولیت۲۰۰۷

گفتار سوم: حق بر سلامت و دسترسی به دارو در اسناد منطقه ای حقوق بشری

بند اول: کنوانسیون اروپایی حقوق بشر۱۹۵۰

بند دوم: منشور اجتماعی اروپا۱۹۶۱

بند سوم: کنوانسیون حقوق بشر آمریکایی۱۹۶۹

بند چهارم: منشور آفریقایی حقوق بشر و خلق ها۱۹۸۱

گفتار چهارم: عناصر چهارگانه حق بر سلامت

بند اول– در دسترس بودن امکانات، کالاها و خدمات بهداشتی

بند دوم– دسترسی همگانی به امکانات، کالاها و خدمات پزشکی

بند سوم– مطابقت امکانات، کالاها و خدمات بهداشتی با اخلاقیات ، عرف پزشکی و جامعه

بند چهارم–کیفیت امکانات، کالاها و خدمات بهداشتی ارایه شده

گفتار پنجم: محتوای تعهدات دولت ها در قبال حق بر سلامت و دسترسی به دارو

بند اول: تعهدات سلبی و ایجابی دولت ها

بند دوم: تعهدات فوری و تدریجی دولت ها

بند سوم: تعهد به شناسایی حق بر سلامت

بند چهارم: تعهد به احترام، حمایت و اجرا

بند پنجم: قلمرو تعهدات دولت ها در خصوص حق بر سلامت و دسترسی به دارو

فصل چهارم: تقابل حق اختراع با حق بر سلامت در حوزه دسترسی به دارو

گفتار اول: اهمیت حمایت از اختراعات در صنعت داروسازی

بند اول: راهکارهای موافقتنامه تریپس برای تضمین حق دسترسی به دارو

الف–پذیرش استثنایات محدود

ب–صدور مجوز های اجباری

ج–واردات موازی

بند دوم: راهکار های نظام های حقوقی داخلی برای تضمین حق دسترسی به دارو در مقابل حق اختراع 

الف–تولید محصول دارویی دارای حق اختراع، بدون اجازه از دارنده حق

ب–مصادره حق اختراع

گفتار دوم: اعلامیه دوحه، گامی رو به جلو برای تضمین دسترسی به دارو با حمایت از حق اختراع

بند اول: اعلامیه دوحه و نگاه منعطفانه تر به ماده۳۱ موافقتنامه تریپس

بند دوم: اعلامیه دوحه و نظام جدید صدور مجوز های اجباری

الف–بیماری های مشمول نظام جدید

ب–تعهدات دولت عضو وارد کننده دارو

ج–تعهدات دولت عضو صادرکننده دارو

نتیجه گیری

پیشنهاد

منابع فارسی
==کلیدواژه ها==
* [[حقوق مالکیت فکری|حق مالکیت فکری]]
* [[حق بر سلامت]]
* [[سازمان جهانی تجارت]]
* موافقتنامه تریپس
* [[حق اختراع]]
* دارو
* اختراعات دارویی