۳٬۳۴۱
ویرایش
←تعریف
(←تعریف) |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
حقوق شهروندی مجموعه حقوقی است که افراد به اعتبار موقعیت شهروندی خود دارا می شوند و نیز اطلاقی عام است بر مجموعه امتیازات مربوط به شهروندان و نیز مجموعه قواعدی که بر موقعیت آنان در جامعه حکومت می کند. دارنده این حقوق یعنی شهروند به تک تک افرادی که در جامعه زندگی می کنند اطلاق می شود، فراتر از مفهومی تحت عنوان تابعیت، بدون اعتنای به سلسله مراتب، موقعیت های متمایز برای افراد، وجود شرایطی برای به رسمیت شناخته شدن، حاکمانی خاص و حکومت شوندگان خاص و در مقابل مبتنی بر رابطه ای چند سویه بین دولت، جامعه و شهروندان و وجود یک اخلاق مشارکت و موقعیتی فعالانه. به عبارتی دیگر، مجموعه حقوق و امتیازاتی که به شهروندان یک کشور با لحاظ کردن دو اصل کرامت انسانی و منع تبعیض، برای فراهم سازی زمینه رشد شخصیت فردی و اجتماعی شهروندان در نظام حقوقی هر کشور تعلق می گیرد، حقوق شهروندی نام دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=رابطه حقوق شهروندی با امنیت ملی با رویکرد به نظام جمهوری اسلامی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669516|صفحه=|نام۱=سیاوش|نام خانوادگی۱=آگاهی|چاپ=}}</ref> | حقوق شهروندی مجموعه حقوقی است که افراد به اعتبار موقعیت شهروندی خود دارا می شوند و نیز اطلاقی عام است بر مجموعه امتیازات مربوط به شهروندان و نیز مجموعه قواعدی که بر موقعیت آنان در جامعه حکومت می کند. دارنده این حقوق یعنی شهروند به تک تک افرادی که در جامعه زندگی می کنند اطلاق می شود، فراتر از مفهومی تحت عنوان تابعیت، بدون اعتنای به سلسله مراتب، موقعیت های متمایز برای افراد، وجود شرایطی برای به رسمیت شناخته شدن، حاکمانی خاص و حکومت شوندگان خاص و در مقابل مبتنی بر رابطه ای چند سویه بین دولت، جامعه و شهروندان و وجود یک اخلاق مشارکت و موقعیتی فعالانه. به عبارتی دیگر، مجموعه حقوق و امتیازاتی که به شهروندان یک کشور با لحاظ کردن دو اصل کرامت انسانی و منع تبعیض، برای فراهم سازی زمینه رشد شخصیت فردی و اجتماعی شهروندان در نظام حقوقی هر کشور تعلق می گیرد، حقوق شهروندی نام دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=رابطه حقوق شهروندی با امنیت ملی با رویکرد به نظام جمهوری اسلامی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669516|صفحه=|نام۱=سیاوش|نام خانوادگی۱=آگاهی|چاپ=}}</ref> | ||
== ماهیت حقوق شهروندی == | |||
حقوق شهروندی از شروط پایه ای حکومت های مردم سالار است و در صورت عدم توجه به این حقوق از سوی حکومت ها، استقرار حکومت مردم و ادعای دموکراسی ممکن نیست. آثار بسیاری نیز بر این حقوق، مترتب است. اعطای این حقوق، کرامت و ارزش افراد را حفظ و بر نقش آنان در حکومت، تاکید می کند. همچنین برای افراد، نوعی استقلال در زمینه های مختلف زندگی اجتماعی به بار می آورد و برای رشد شخصیت انسانی-اجتماعی ضروری است. در بعد حکومتی نیز درنظر گرفتن و ضمانت این حقوق، نظام حق و تکلیف اجتماعی را شکل می دهد و باعث می شود که جامعه، بر مبنای تکلیف مداری و احترام به حقوق افراد اداره شود. به همین سبب، می توان گفت شهروندی ذاتا با استبداد ناسازگار است. افزوده شدن به کارآمدی نظام و شکل گیری عنصر «مشارکت» نیز از آثار این حقوق اسن. شاید شهروندی، بیش از هر مفهوم دیگری «مشارکت» را تداعی کند و بتوان گفت که صاحب نظرانی هم که این حقوق را از پایه های حکومت مردمی دانسته اند، بیش از هر چیز به این حق سیاسی توجه داشته اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دسترسی به مناصب حاکمیتی در حکومت اسلامی محدودیت ها و الزامات (مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=فصلنامه حکومت اسلامی شماره 70 زمستان 1392|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669704|صفحه=|نام۱=سیدمحمدمهدی|نام خانوادگی۱=غمامی|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=ماجدی|چاپ=}}</ref> | |||
== پیشینه حقوق شهروندی در ایران == | == پیشینه حقوق شهروندی در ایران == | ||