پرداخت دیه از بیت المال

پرداخت دیه از بیت المال عنوان مقاله ای از  است که در فروردین 1398 و در شماره 18 نشریه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر منتشر شده است.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

منصور رحمدل

هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

10.22034/law.2019.9669

چکیده

بیت‌المال که از آن به خزانۀ عمومی تعبیر می‌شود متعلق به عموم مردم است و سرپرستی آن را دولت برعهده دارد. دولت به‌عنوان متصدی بیت‌المال فقط در موارد مقرر در قانون می‌تواند از آن برداشت نماید، وگرنه مقام یا مقامات مسئول به اتهام اختلاس قابل تعقیب خواهند بود. موارد برداشت از بیت‌المال در قانون بودجۀ سالیانه یا قوانین متفرقۀ دیگر مانند قانون مجازات اسلامی مشخص می‌شود. قانون مجازات اسلامی در چند مورد به پرداخت دیه از بیت‌المال تصریح کرده است؛ با‌این‌حال ابهاماتی در برخی موارد وجود دارد. تصریح به پرداخت دیه از بیت‌المال را می‌توان از مصادیق مسئولیت مدنی دولت تلقی کرد. در برخی از موارد مصرحه، بی‌آنکه دولت مرتکب تقصیر یا قصور شده باشد ملزم به پرداخت دیه شده است. به این اعتبار می‌توان گفت الزام بیت‌المال به پرداخت دیه در همۀ مصادیق با قواعد عمومی و مبانی عمومی مسئولیت مدنی دولت انطباق ندارد. ولی به‌نظر می‌رسد صرف نظر از نوع مبنایی که بتوان برای مسئولیت دولت قائل شد الزام دولت به پرداخت دیه از بیت‌المال را باید از جنبه‌های بسیار مثبت قانون مجازات اسلامی در جبران خسارات بزه‌دیدگان تلقی کرد. این مقاله ضمن تبیین موارد پرداخت دیه از بیت‌المال به روشن شدن موارد ابهام می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

بیت‌المال  دولت  دیه  قانون مجازات اسلامی  مسئولیت مدنی