ماده ۱۵ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۴۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ نوامبر ۲۰۲۴
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۱۵ قانون مدنی''': [[ثمره]] و [[حاصل]]، مادام که چیده یا درو نشده‌ است غیرمنقول‌ است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد، تنها آن قسمت منقول است.
'''ماده ۱۵ قانون مدنی''': [[ثمره]] و حاصل، مادام که چیده یا درو نشده‌ است [[مال غیرمنقول|غیرمنقول‌]] است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد، تنها آن قسمت [[مال منقول|منقول]] است.
*{{زیتونی|[[ماده ۱۴ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۴ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۶ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۶ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
ثمره در لغت به معنای حاصل یا فرآورده و در اصطلاح به محصول و باری که هنوز از درخت جدا نشده باشد، گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=418856|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>
«ثمره» که در '''ماده ۱۵ قانون مدنی''' ، مورد اشاره قرار گرفته است، در لغت، به معنای حاصل یا فرآورده؛ و در اصطلاح به معنای محصول و باری است که هنوز از درخت جدا نشده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=418856|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را به دست می‌آورند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90916|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> اشخاص، می‌توانند با [[تراضی]] یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90924|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> و [[قصد]] طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده و به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند؛ وصف منقول ببخشند. پس نمی‌توان میوه‌های نارس را، که قبل از چیدن فروخته می‌شود؛ غیرمنقول دانسته و تشریفات انتقال اموال غیرمنقول، نظیر تنظیم [[سند رسمی]] را، در مورد آنان جاری نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12084|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>
ثمره یا محصول، [[منفعت مادی]] محسوب گردیده که پس از جدایی از درخت، تبدیل به [[عین]] مستقلی می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2940996|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref> صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را به دست می‌آورند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90916|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> لذا ثمره یا محصولی که هنوز از درخت چیده نشده، [[غیرمنقول تبعی]] محسوب گردیده و پس از جدایی از درخت، وصف مزبور را از دست داده و منقول می‌گردد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90932|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> البته اشخاص، می‌توانند با [[تراضی]] یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90924|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> و [[قصد]] طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده و [[غیرمنقول بر اثر عمل انسان|به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند]]؛ وصف منقول ببخشد، پس نمی‌توان میوه‌های نارس را، که قبل از چیدن فروخته می‌شود؛ غیرمنقول دانسته و تشریفات انتقال اموال غیرمنقول، نظیر تنظیم [[سند رسمی]] را، در مورد آنان جاری نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12084|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>
==نکات توصیفی هوش مصنوعی==
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
* '''ماده ۱۵ قانون مدنی''' ثمره و حاصل محصولات کشاورزی را تا زمانی که چیده یا درو نشده‌اند، جزء اموال غیرمنقول محسوب می‌کند.
* اگر محصولی به‌طور کامل چیده یا درو نشود، تنها قسمت چیده یا درو شده از آن، به‌عنوان مال منقول در نظر گرفته می‌شود.
* این ماده قانونی نحوه طبقه‌بندی و شناسایی اموال حاصل از زمین‌های کشاورزی را بر اساس وضعیت برداشت آن‌ها تعیین می‌کند.
* تا زمانی که محصول برداشت نشده باشد، طبق این ماده، به‌عنوان جزئی از ملک غیرمنقول تلقی می‌شود و از منظر حقوقی از اموال غیرمنقول محسوب می‌گردد.
* '''ماده ۱۵ قانون مدنی''' در تعیین حقوق مالکانه نسبت به ثمره و حاصل محصولات کشاورزی، وضعیت بهره‌برداری از آن‌ها را لحاظ می‌کند.
* این ماده از جهت تعیین وضعیت حقوقی ثمره و حاصل محصولات کشاورزی و تاثیر آن در حقوق مالکیت و معاملات، کاربرد مهمی در نظام حقوقی دارد.


ثمره یا [[حاصل|محصول]]، [[منفعت مادی]] محسوب گردیده که پس از جدایی از درخت، تبدیل به [[عین]] مستقلی می‌شود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2940996|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref> و از طرف دیگر اینکه ثمره یا محصولی که هنوز از درخت چیده نشده، غیرمنقول تبعی محسوب گردیده و پس از جدایی از درخت، وصف مزبور را، از دست داده و منقول می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90932|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>
== مطالعات فقهی ==
 
=== سوابق فقهی ===
 
* در برخی موارد، میوه روی درخت و بذر کاشته شده در زمین، منقول محسوب می‌گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=36380|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>  


== مطالعات فقهی ==
* به قول [[مشهور فقها]]، میوه روی درخت و محصولی که هنوز برداشت نگردیده، در حکم منقول بوده لذا مشمول احکام مربوط به [[شفعه]] نمی‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول و دوم) (اشخاص، اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1280692|صفحه=|نام۱=مرتضی|نام خانوادگی۱=یوسف زاده|چاپ=1}}</ref>
=== مستندات فقهی  ===
==== سوابق فقهی ====
در برخی موارد، میوه روی درخت و بذر کاشته شده در زمین، منقول محسوب می‌گردند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=36380|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> و میوه روی درخت و محصولی که هنوز برداشت نگردیده، در حکم غیرمنقول بوده و مشمول احکام مربوط به [[شفعه]] نمی‌گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول و دوم) (اشخاص، اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1280692|صفحه=|نام۱=مرتضی|نام خانوادگی۱=یوسف زاده|چاپ=1}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۲۰: خط ۲۹:


[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:ثمره و حاصل]]
[[رده:در اموال غیرمنقول]]
[[رده:در اموال غیرمنقول]]
[[رده:مال غیرمنقول]]