ماده ۳۸۰ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

* {{زیتونی|[[ماده ۳۷۹ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}

* {{زیتونی|[[ماده ۳۸۱ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۳۷۹ قانون مدنی]]

* [[ماده ۳۸۱ قانون مدنی]]

* [[ماده ۵۳۰ قانون تجارت]]

این ماده، بیانگر نوع خاصی از [[حق حبس]] است؛ زیرا در فرض موردنظر قانونگذار، مشتری به‌طور غیرارادی، از عمل به [[تعهد]] خویش امتناع می‌ورزد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض)|ترجمه=|جلد=|سال=1374|ناشر=مدرس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3646856|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=6}}</ref>

با توجه به اینکه مقررات [[قانون مدنی ایران|قانون مدنی]]، نسبت به [[تاجر|تجار]] در امور بازرگانی نیز جاری است؛ پس حکم این ماده را در موارد [[ورشکستگی]] بازرگانان نیز، می‌توان قابل اعمال دانست؛ مگر در صورتی که قوانین تجاری، به نحو دیگری مقرر نموده باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات به‌طور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=530528|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> [[ماده ۵۳۰ قانون تجارت]] نیز مفاد حکم این ماده را در امور بازرگانی، در رابطه با تجار ورشکسته پذیرفته‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض)|ترجمه=|جلد=|سال=1374|ناشر=مدرس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3646924|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=6}}</ref>

در صورت افلاس یا ورشکستگی خریدار، بایع می‌تواند با استناد به حق حبس خویش، از تسلیم مبیع به وی خودداری نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=التزامات بایع و مشتری قبل و بعد از تسلیم مورد معامله|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1082808|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی پژوهشی نامه مفید شماره 43 مرداد و شهریور 1383|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=دانشگاه مفید|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1366948|صفحه=|نام۱=دانشگاه مفید قم|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> در '''ماده ۳۸۰ قانون مدنی''' [[نسخ مشکوک]] رخ داده است. مفاد این ماده به [[خیار تفلیس]] معروف است و با استناد به نسخ قانون اعسار و افلاس مصوب ۲۵ آبان ۱۳۱۰ با قانون اعسار مصوب اول دی ۱۳۱۳ و جانشین شدن قانون اخیر به جای آن، هنوز سر جای خود باقی است و نسخ نشده است؛ به این استدلال که قانون اعسار مصوب ۱۳۱۳/۰۸/۲۰ در عمل شامل تعریف افلاس '''ماده ۳۸۰ قانون مدنی''' هم می‌شود، هرچند قانون اعسار مذکور عنوان [[خیار افلاس]] را به [[اعسار]] و در نتیجه، به [[تاجر|تجار]] اختصاص داده است.<ref>{{Cite journal|title=ملاک تمیز نسخ از تخصیص و تأثیر آن در تنقیح قوانین|url=https://jlq.ut.ac.ir/article_92173.html|journal=مطالعات حقوق خصوصی|date=1401|issn=2588-5618|pages=647–667|volume=52|issue=4|doi=10.22059/jlq.2023.348788.1007717|language=fa|first=حیدر|last=باقری اصل|first2=سعیده|last2=باقری اصل}}</ref>

== سوابق و مستندات فقهی ==

=== سوابق و مستندات فقهی ===

با استناد به روایتی از حضرت محمد، هر کس عین مال خود را در میان [[مال|اموال]] غیر بیابد؛ نسبت به آن مال، بر دیگران مقدم خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تحلیلی احکام اختصاصی فسخ قانونی عقود لازم|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3658236|صفحه=|نام۱=حیدر|نام خانوادگی۱=باقری اصل|چاپ=1}}</ref>

== مصادیق و نمونه ها ==

* اگر شخصی خودروی خود را، به دیگری بفروشد؛ و پس از انعقاد [[بیع]]، خریدار مفلس گردد؛ در حالی که هنوز، [[ثمن]] را [[تادیه|تأدیه]] ننموده؛ و عین مبیع، نزد مشتری موجود باشد؛ در این صورت بایع می‌تواند بیع را [[فسخ]] نموده؛ و مبیع را مسترد دارد؛ و چنانچه هنوز [[مورد معامله]] را، به خریدار تحویل نداده باشد؛ می‌تواند از تسلیم آن امتناع ورزد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات به‌طور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=530492|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref>

== مقالات مرتبط ==

* [[مطالعه تطبیقی ماهیت حق حبس زوجه و قابلیت اسقاط آن در فقه و حقوق]]

* [[قراردادهای خرید و فروش برق در چارچوب قانون مدنی]]

* [[فسخ قرارداد به واسطه ی نقض احتمالی در کنوانسیون بیع بین المللی کالا ( 1980 ) و حقوق ایران]]

{{هوش مصنوعی (ماده)}}

# اگر مشتری مفلس شود و عین مبیع هنوز نزد او موجود باشد، بایع حق استرداد مبیع را دارد.

# حق بایع در استرداد مبیع در صورت موجود بودن عین آن نزد مشتری است.

# امتناع از تسلیم مبیع، به شرطی که هنوز به مشتری تحویل داده نشده باشد، به عنوان حقی برای بایع محسوب می‌شود.

== رویه های قضایی ==

* [[نظریه شماره 7/1400/508 مورخ 1400/07/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان اعمال خیار تفلیس درخصوص اشخاص غیرتاجر]]

== منابع ==

{{پانویس|۲}}

[[رده:بیع]]

[[رده:تسلیم]]