ماده ۹۴۶ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

* {{زیتونی|[[ماده ۹۴۵ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}

* {{زیتونی|[[ماده ۹۴۷ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۹۴۵ قانون مدنی]]

* «عرصه» یعنی زمین دارای مالک.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ثبت کاربردی (جلد اول) (دعاوی اعتراضات ثبتی مربوط به املاک و آیین رسیدگی به آنها)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2854792|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=اصغرزاده بناب|چاپ=1}}</ref>

* «عین» یعنی آنچه روی عرصه بنا شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=337416|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>

== پیشینه ==

تا پیش از اصلاح [[قانون مدنی]] در سال ۱۳۸۷ و براساس نظر مشهور فقهای امامیه، زن تنها از اموال منقول و قیمت ابنیه و اشجار ارث می‌برد، لیکن با اصلاح مقررات موادی از قانون مدنی در سال مذکور، علاوه بر اموال منقول، سهم زن به قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان افزایش پیدا کرد. صرف‌نظر از مبانی فقهی تحول مذکور و علل عدم بهره‌مندی زن از اموال شوهر بیشتر از فرض یک‌چهارم در صورت عدم وجود ورثه دیگر  با این اصلاح زن از کلیه اموال شوهر ارث می‌برد. حکومت نظر مشهور فقهای امامیه در مجموعه قانون مدنی در طول هشتاد سال با اظهار نظر صریح یکی از فقهای معاصر و به دنبال آن اصلاح '''ماده ۹۴۶ قانون مدنی''' و [[ماده ۹۴۸ قانون مدنی]]  و حذف [[ماده ۹۴۷ قانون مدنی]] در سال ۱۳۸۷، پایان پذیرفت.<ref>{{Cite journal|title=جلوه های عدالت در تقسیم ارث بین زن و مرد ‏در حقوق ایران و فقه امامیه|url=https://jlq.ut.ac.ir/article_92170.html|journal=مطالعات حقوق خصوصی|date=1401|issn=2588-5618|pages=737–759|volume=52|issue=4|doi=10.22059/jlq.2022.304782.1007396|language=fa|first=محمد حسن|last=صادقی مقدم|first2=|last2=}}</ref>

== مطالعات تطبیقی ==

* در حقوق کویت، عراق، یمن، سوریه و سودان، زن از کلیه اموال شوهر، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی حقوق خانواده|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=177576|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|نام۲=سیدحسین|نام خانوادگی۲=صفایی|نام۳=سیدعزت اله|نام خانوادگی۳=عراقی|نام۴=اسداله|نام خانوادگی۴=امامی|نام۵=سیدمرتضی|نام خانوادگی۵=قاسم‌زاده|نام۶=محمود|نام خانوادگی۶=صادقی|نام۷=عباس|نام خانوادگی۷=ببرزویی|نام۸=احمد|نام خانوادگی۸=حمیدزاده|نام۹=آهنی|نام خانوادگی۹=بتول|چاپ=2}}</ref>

این ماده، استثنایی است بر اصل توارث زوجین از یکدیگر، لذا در موارد تردید، باید [[تفسیر مضیق]] گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=200052|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref> این ماده، بین زوجه ای که از متوفی، دارای فرزند است؛ و زوجه فاقد فرزند، تفاوتی قائل نشده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اطلاعات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1454196|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>

== سوابق و مستندات فقهی ==

=== سوابق و مستندات فقهی ===

* از امام باقر روایت شده که زوجه، از زمین ارث نمی‌برد؛ ولی از قیمت چوب و آجر خانه، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اندیشه‌های حقوقی (جلد اول) (حقوق خانواده)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156604|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمد|نام خانوادگی۱=موسوی بجنوردی|چاپ=1}}</ref>

=== سوابق و مستندات فقهی ===

* زن متوفی، از زمین خانه و [[باغ]] ارث نمی‌برد؛ و فقط از قیمت اعیان آنها، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=54880|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>  

* زوجه در [[منفعت]] و نماء، سهمی ندارد و فقط از قیمت اعیان ملک، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اطلاعات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1454240|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>

{{هوش مصنوعی (ماده)}}

# زوج از تمام اموال زوجه ارث می‌برد.

# اگر زوج هیچ فرزندی نداشته باشد، زوجه یک چهارم از تمامی اموال ارث می‌برد.

# وراث متوفا قبل از تصویب این ماده نیز مشمول آن هستند، به شرطی که ترکه هنوز تقسیم نشده باشد.

== رویه های قضایی ==

* [[نظریه شماره 7/1400/1578 مورخ 1401/01/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]

* [[رای دادگاه درباره اثر اصلاح قانون ارث بر ترکه تقسیم نشده مربوط به پیش از اصلاح (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۰۱۰۸)]]

* [[نظریه شماره 7/1400/997 مورخ 1400/09/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره استیفای حق زوجه از عین اموال به علت امتناع ورثه از تادیه|نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۹۹۷ مورخ ۱۴۰۰/۰۹/۱۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه دربارهٔ استیفای حق زوجه از عین اموال به علت امتناع ورثه از تادیه]]

== پایان نامه و رساله های مرتبط ==

* [[ارث زوجه از اموال غیرمنقول در فقه اسلامی و حقوق موضوعه]]

== مقالات مرتبط ==

* [[بررسی ماهیت قواعدعمومی عقود اذنی در نظام حقوقی ایران و فقه شافعیه]]

* [[بررسی فقهی و حقوقی ارث رد و اجازه در معاملات غیر نافذ]]

* [[قراردادهای خرید و فروش برق در چارچوب قانون مدنی]]

== منابع ==

{{پانویس|۲}}

[[رده:ارث]]

[[رده:میراث زوج و زوجه]]