۱٬۰۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جنایت''' بهطور کلی به دو دستهٔ [[جنایت عمد|عمد]] و [[جنایت غیرعمدی|غیرعمد]] تقسیم میشود که جنایتهای غیرعمد خود شامل [[جنایت شبه عمد|شبه عمد]] و [[جنایت خطای محض|خطای محض]] هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=804708|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref> | |||
== در اصطلاح فقهی == | |||
در اصطلاح فقهی، '''جنایت''' اسم فعل و عملی است که در شرع تحریم شده است، خواه بر نفس واقع شود یا بر مال و غیر آن. اما اکثر فقها واژه جنایت را بر اعمالی اطلاق میکنند که بر نفس یا اعضای انسان واقع میشود، مانند [[قتل]]، [[ضرب]]، [[جرح]] و [[سقط جنین]]. بر این اساس، فقیهان جنایت را به معنای صدمه رساندن به بدن انسان دانستهاند، خواه کلی باشد یا جزئی، که از قسم اول، به «[[جنایت نفس]]» و از دومی به «[[جنایت طرف]]» (یا اطراف) یاد میشود. همچنین، در لسان فقها به جنایت نوع اول، [[قتل]] و به جنایت نوع دوم، [[جرح]] گفته میشود. برخی از فقهای معاصر نیز از خسارت مزبور با عنوان «إضرار البدنی» یا «ضرر البدنی» یاد کردهاند. به این ترتیب، [[خسارت بدنی]] یا جنایت، عملی است که شخصی به صورت عمدی یا غیرعمدی، [[مباشرت|مباشر]] یا [[سبب]] ایجاد آن باشد و باعث ایراد [[ضرر]] به جسم یا جان انسانی شود. «[[دیه]]» نیز در فقه اسلامی و حقوق ایران، وسیلهای است برای جبران خسارت زیان دیده (مجنیعلیه)؛ که میتوان معادل «غرامت» یا «جبران خسارت» را برای آن به کار برد.<ref>{{Cite journal|title=معیار ارزیابی «خسارتهای بدنی»: نظام ارزیابیِ مقطوع یا موردی؛ مطالعه تطبیقی در حقوق اسلام، ایران، فرانسه و انگلستان|url=https://jcl.illrc.ac.ir/article_243194.html|journal=[[فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی]]|date=پاییز ۱۳۹۹|issn=2981-1805|pages=54–92|volume=3|issue=8|doi=10.22034/law.2021.525117.1047|language=fa|first=محمدهادی|last=جواهرکلام}}</ref> | |||
== اقسام == | |||
=== جنایت خطای محض === | |||
'''[[جنایت خطای محض]]''' را می توان عملی مجرمانه دانست که در آن بطور مطلق قصد ارتکاب رفتار مجرمانه از سوی فاعل علیه [[مجنی علیه]] وجود ندارد اما به دلیل خطا، رفتار او متوجه مجنی علیه گشته و منجر به وقوع [[جنایت|جنایتی]] علیه او می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=329904|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>در واقع در جنایت خطایی، مرتکب نه [[قصد فعل|قصد فعل مجرمانه]] را داشته است و نه [[قصد نتیجه]] ی محقق شده را.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نظام حقوقی اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=دفتر تحقیقات و تدوین کتب درسی مرکز جهانی علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=596796|صفحه=|نام۱=جلیل|نام خانوادگی۱=قنواتی|چاپ=1}}</ref> | |||
=== جنایت شبه عمد === | |||
'''[[جنایت شبه عمد]]''' [[جنایت|جنایتی]] است که در آن مرتکب [[قصد فعل|قصد ارتکاب فعلی]] را بر [[مجنی علیه]] دارد اما [[قصد نتیجه|قصد نتیجه مجرمانه]] ای که از فعل حاصل شدهاست را ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338648|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | |||
=== '''جنایت عمد''' === | |||
[[جنایت عمد]] را میتوان [[جنایت|جنایتی]] دانست که مرتکب در آن قصد جدی و اطمینان به ارتکاب رفتار و [[نتیجه جرم|نتیجه]] آن دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فصلنامه رهنمون شماره 1 تابستان 1371|ترجمه=|جلد=|سال=1371|ناشر=مدرسه عالی شهید مطهری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=293360|صفحه=|نام۱=مدرسه عالی شهید مطهری|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> در این نوع جنایات، قاتل قصد ارتکاب جنایت دارد و از وسایلی نیز ممکن است استفاده کند که نوعاً منجر به نتیجه مقصود میشوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فصلنامه دیدگاههای حقوقی شماره 9 بهار 1377|ترجمه=|جلد=|سال= 1377|ناشر=دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=292688|صفحه=|نام۱=دانشکده علوم قضایی| خدمات اداری|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | |||
== رویه قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1289 مورخ 1402/03/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عنوان فساد فی الارض مندرج در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی]] | |||
* [[نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۲۸۲ مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۲۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه پرداخت دیه در موارد انتساب جنایت به یکی از دو یا چند نفر]] | |||
== مصادیق == | |||
=== جنایت بر عضو === | |||
'''[[جنایت بر عضو]]''' را عده ای تحت عنوان جنایت بر اطراف نیز تعریف نموده اند و آن را هر [[جنایت|جنایتی]] می دانند که منجر به [[قطع عضو|قطع]] یا [[دیه شکستگی عضو|کسر اعضاء بدن]] شود از قبیل: شکسته شدن یا جابجایی استخوان یا بریدن گوش یا دست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=115096|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> جنایت بر عضو را جنایتی کمتر از نفس تعریف کرده اند ولو آنکه به اعضای مشهور بدن نظیر دست یا پا وارد نشده و به اعضای دیگری نظیر شکم یا کمر، [[جراحت|جراحاتی]] وارد شده باشد، چنین جنایاتی را باید موجب [[قصاص عضو|قصاص]] تلقی کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275888|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>گفتنی است به موجب [[ماده ۳۸۷ قانون مجازات اسلامی]]، جنایت بر عضو عبارت است از هر [[آسیب]] کمتر از [[قتل]] مانند قطع عضو، جرح و [[صدمه]] های وارد بر [[منافع]]. | |||
=== جنایت بر فرد بیهوش === | |||
به نظر میرسد [[ماده ۶۸۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|ماده۶۸۱ قانون مجازات اسلامی]]، [[جنایت بر فرد بیهوش|شخص بیهوش]] را نیز در حالت اغماء، انسانی زنده محسوب نمودهاست که نتیجتاً باید تمام احکام راجع به شخص زنده بر وی بار شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4584092|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
=== جنایت بر منافع === | |||
مقصود از '''[[جنایت بر منافع]]'''،[[جنایت|جنایتی]] است که نفع عضو بدن انسان را کاهش دهد یا از بین ببرد، بدون آنکه [[نقص عضو|نقص]] یا [[قطع عضو|قطع عضوی]] رخ دهد یا آنکه [[جراحت|جراحتی]] وارد شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=118404|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | |||
== کتب مرتبط == | |||
* [[حقوق کیفری اختصاصی، جرایم علیه اشخاص (جنایات) (آقایی نیا)|''حقوق کیفری اختصاصی، جرایم علیه اشخاص (جنایات)'' (آقایی نیا)]] | |||
* [[جبران خسارت در جنایت (صادقی)]] | |||
== پایان نامه و رساله های مرتبط == | |||
* [[معیار استناد در جنایت از منظر فقه و حقوق]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۵: | خط ۴۴: | ||
[[رده:اصطلاحات قانون مجازات اسلامی]] | [[رده:اصطلاحات قانون مجازات اسلامی]] | ||
[[رده:اصطلاحات | [[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | ||
[[رده:جنایت]] | [[رده:جنایت]] | ||