نظریه شماره 7/1401/1042 مورخ 1401/09/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد عدم قابلیت دریافت هزینه دادرسی از محکوم علیه در صورت معاف بودن خواهان از پردا: تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات نظریات مشورتی|شماره نظریه=7/1401/1042|شماره پرونده=1401-2/1-1042 ح|تاریخ نظریه=1401/09/29}}

'''استعلام''': همانگونه که مستحضرید به موجب تبصره الحاقی به ماده ۵۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و مددجویان سازمان بهزیستی با ارائه کارت و یا تأییدیه رسمی مراجع مذکور از پرداخت هزینه دادرسی معاف هستند. چنانچه پس از رسیدگی دادگاه در دعوا حکم به نفع این اشخاص صادر شود، آیا هزینه دادرسی از طرف مقابل که محکوم علیه واقع شده است، قابل وصول است و دادگاه و یا اجرای احکام مکلف به وصول هزینه دادرسی از محکوم علیه است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، مستند قانونی آن چیست؟

معافیت از پرداخت هزینه دادرسی و یا موکول کردن پرداخت آن به زمان اجرای حکم موضوع ماده ۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ به تجویز قانون و به تشخیص و دستور قاضی رسیدگی کننده است و منصرف از حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی است که پس از اقامه دعوای اعسار و رسیدگی به آن صادر می شود. همچنین معافیت از هزینه دادرسی موضوع تبصره ماده ۵ قانون مذکور و تبصره الحاقی ۱۸/۱۲/۱۳۹۴ به ماده ۵۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، به حکم قانون است و با توجه به این که اخذ هرگونه وجهی از اشخاص منوط به تصریح مقنن است، بنابراین در موارد مذکور نمی توان با اتخاذ ملاک از ذیل بند ۲۳ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی، در صورت محکوم له واقع شدن خواهان، هزینه دادرسی را از محکوم علیه وصول کرد. شایسته ذکر است ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳ با لحاظ ماده ۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ قابلیت استناد و اعمال ندارد و نسخ ضمنی شده است.