ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۴۷۳ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۴۷۳ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
==مواد مرتبط== | == مواد مرتبط == | ||
* [[ماده ۴۷۳ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
* [[ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
*[[ماده ۹۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری]] | *[[ماده ۹۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری]] | ||
*[[ماده ۳۴۴ قانون مجازات اسلامی|ماده 344 قانون مجازات اسلامی]] | *[[ماده ۳۴۴ قانون مجازات اسلامی|ماده 344 قانون مجازات اسلامی]] | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۹: | ||
با توجه به مواد [[ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸|۲۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸]] و [[ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی|ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹]]، اعاده دادرسی فقط در خصوص احکام امکانپذیر بود و شامل [[قرار]]ها نمی‌شد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=472148|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>به بیان دیگر در خصوص امکان اعاده دادرسی از قرارها، حکمی در قانون وجود نداشت،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اعاده دادرسی از رأی خلاف بین شرع|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3217380|صفحه=|نام۱=منصور|نام خانوادگی۱=پورمحمدی|چاپ=1}}</ref>اما در قانون فعلی با توجه به [[ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری]]، این امکان وجود دارد. | با توجه به مواد [[ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸|۲۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸]] و [[ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی|ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹]]، اعاده دادرسی فقط در خصوص احکام امکانپذیر بود و شامل [[قرار]]ها نمی‌شد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=472148|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>به بیان دیگر در خصوص امکان اعاده دادرسی از قرارها، حکمی در قانون وجود نداشت،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اعاده دادرسی از رأی خلاف بین شرع|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3217380|صفحه=|نام۱=منصور|نام خانوادگی۱=پورمحمدی|چاپ=1}}</ref>اما در قانون فعلی با توجه به [[ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری]]، این امکان وجود دارد. | ||
== فلسفه و مبانی نظری | == فلسفه و مبانی نظری == | ||
پیش‌بینی اعاده دادرسی در نظام‌های [[دادرسی]] را روشی در راستای حفظ [[عدالت]] در روند رسیدگی به پرونده‌ها و فراهم کردن امکان کسب اطمینان نسبی از صحت آراء صادره دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله حقوقی دادگستری شماره 56-57 دوره جدید پاییز و زمستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1705416|صفحه=|نام۱=قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | پیش‌بینی اعاده دادرسی در نظام‌های [[دادرسی]] را روشی در راستای حفظ [[عدالت]] در روند رسیدگی به پرونده‌ها و فراهم کردن امکان کسب اطمینان نسبی از صحت آراء صادره دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله حقوقی دادگستری شماره 56-57 دوره جدید پاییز و زمستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1705416|صفحه=|نام۱=قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | ||
== نکات | == نکات تفسیری دکترین == | ||
از جمله شرایط درخواست اعاده دادرسی در این ماده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | از جمله شرایط درخواست اعاده دادرسی در این ماده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۴: | ||
به طور خلاصه می توان گفت اعاده دادرسی زمانی تجویز می شود که دلایل یا مدارکی ارائه شود که در دادرسی پیشین توجهی به آن نشده بود و یا این که با وجود توجه به این دلایل، حکمی اشتباه از سوی قاضی دادگاه در خصوص امر مطروحه صادر شده است. اعاده دادرسی را باید استثنایی بر [[اعتبار امر مختوم]] دانست. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=طرق فوق العاده اعتراض بر احکام کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3166024|صفحه=|نام۱=بابک|نام خانوادگی۱=پورقهرمانی گلتپه|چاپ=4}}</ref>ضمنا جهات اعاده دادرسی که به صورت حصری در ماده فوق مورد اشاره قرار گرفته اند، به امور موضوعی مرتبط اند نه امور حکمی. لذا امور حکمی را باید از دایره جهات اعاده دادرسی خارج دانست. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4496388|صفحه=|نام۱=فریدون|نام خانوادگی۱=نهرینی|چاپ=1}}</ref>همچنین برخی از نویسندگان بیان داشته اند که صرف احراز انطباق تقاضای اعاده دادرسی با یکی از جهات اعاده دادرسی، صلاحیت رسیدگی مجدد را به مرجع صالح می دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4496424|صفحه=|نام۱=فریدون|نام خانوادگی۱=نهرینی|چاپ=1}}</ref> | به طور خلاصه می توان گفت اعاده دادرسی زمانی تجویز می شود که دلایل یا مدارکی ارائه شود که در دادرسی پیشین توجهی به آن نشده بود و یا این که با وجود توجه به این دلایل، حکمی اشتباه از سوی قاضی دادگاه در خصوص امر مطروحه صادر شده است. اعاده دادرسی را باید استثنایی بر [[اعتبار امر مختوم]] دانست. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=طرق فوق العاده اعتراض بر احکام کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3166024|صفحه=|نام۱=بابک|نام خانوادگی۱=پورقهرمانی گلتپه|چاپ=4}}</ref>ضمنا جهات اعاده دادرسی که به صورت حصری در ماده فوق مورد اشاره قرار گرفته اند، به امور موضوعی مرتبط اند نه امور حکمی. لذا امور حکمی را باید از دایره جهات اعاده دادرسی خارج دانست. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4496388|صفحه=|نام۱=فریدون|نام خانوادگی۱=نهرینی|چاپ=1}}</ref>همچنین برخی از نویسندگان بیان داشته اند که صرف احراز انطباق تقاضای اعاده دادرسی با یکی از جهات اعاده دادرسی، صلاحیت رسیدگی مجدد را به مرجع صالح می دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4496424|صفحه=|نام۱=فریدون|نام خانوادگی۱=نهرینی|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
# اعاده دادرسی برای احکام محکومیت قطعی قابل درخواست است. | |||
# زنده بودن مقتول پس از محکومیت به قتل، زمینه اعاده دادرسی است. | |||
# وجود بیش از یک محکوم برای جرمی که تنها یک مرتکب دارد، می‌تواند منجر به اعاده دادرسی شود. | |||
# تداخل احکام مختلف برای یک اتهام واحد، از مواردی است که امکان اعاده دادرسی را فراهم می‌کند. | |||
# اثبات جعلی بودن اسناد یا شهادت گواهان که مبنای حکم بوده‌اند، می‌تواند به اعاده دادرسی منجر شود. | |||
# وقوع یا ظهور وقایع جدید پس از حکم قطعی که بی‌گناهی محکوم را ثابت کند، امکان‌پذیری اعاده دادرسی را فراهم می‌کند. | |||
# انجام عملی که جرم نباشد یا صدور حکمی با مجازات بیشتر از میزان قانونی، به عنوان دلایل اعاده دادرسی پذیرفته می‌شود. | |||
== رویه های قضایی == | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره نحوه تعیین جزای نقدی در فرض شرکت در جرم]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره معرفی شهود در مرحله اعاده دادرسی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مصداق مجازات بیش از کیفر مقرر قانونی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع تشخیص نوع اراضی در اتهام تغییر کاربری اراضی زراعی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مجازات بزه آمریت در قتل]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط پذیرش تقاضای اعاده دادرسی به استناد جرم نبودن عمل انتسابی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تحقق تسبیب در جنایت]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تجویز اعاده دادرسی به موجب گزارش اشتباه ضابطین دادگستری]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تجویز اعاده دادرسی بر مبنای اقرار شخص دیگری]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شاخص تعیین جزای نقدی در بزه قاچاق دارو]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره دیه، ضمان مالی و خسارت در جرایم عمدی اطفال]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به موجب اقرار مامورین به تنظیم گزارش اشتباه از صحنه جرم]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد نظر کارشناس جدید]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد عدم توجه دادگاه به قواعد مرور زمان]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد جرم نبودن عمل ارتکابی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد تأمین دلیل پس از صدور حکم قطعی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی از آراء دیوان عالی کشور]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره دامنه شمول قرار موقوفی تعقیب صادره به جهت فوت متهم]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقاضای اعاده دادرسی به نفع محکوم علیه توسط دادستان عمومی و انقلاب]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقاضای اعاده دادرسی به استناد اقرار بر شهادت کذب]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تفکیک عمل منافی عفت غیر از زنا از رابطه نامشروع]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تغییر کاربری زمین زراعی داخل حریم شهر]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تغییر عنوان اتهامی بدون تفهیم آن]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تصرف در مال مشاع]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تحصیل مال از طریق نامشروع در نتیجه دخالت در امر وکالت]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تاثیر مالکیت در بزه نگهداری مشروبات الکلی]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تاثیر عدم تمکین موجه زوجه در تحقق بزه ترک انفاق]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر قرارداد بیمه حوادث ساختمانی در مسئولیت کیفری کارفرما]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر عدم تمکین زوجه در تحقق بزه ترک انفاق]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره بر هم زدن امنیت کشور از طریق تبلیغ علیه نظام]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعاده دادرسی نسبت به حکم برائت]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعاده دادرسی به استناد عدم انطباق مجازات با قانون پس از اعمال تخفیف]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعاده دادرسی به استناد خلاف واقع بودن شهادت]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره استناد دادگاه به آیین نامه ی غیر همسو با قانون (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۲۵۱۰۱۳۱۴)]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره ارزش قضایی نظریه دفتر فنی دادسرا]] | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره احداث مزرعه پرورش اسب در اراضی زراعی]] | |||
* [[نظریه شماره 714/96/7 مورخ 1396/03/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/98/2001 مورخ 1398/12/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/97/2953 مورخ 1397/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/97/2593 مورخ 1397/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/96/2730 مورخ 1396/11/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/96/1717 مورخ 1396/07/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/95/1005 مورخ 1395/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/41 مورخ 1401/02/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1400/643 مورخ 1400/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1400/1137 مورخ 1400/12/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 2356/95/7 مورخ 1395/09/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 1719/95/7 مورخ 1395/07/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 1717/96/7 مورخ 1396/07/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[رای وحدت رویه شماره 854 دیوان عالی کشور درباره عدم قابلیت اعاده دادرسی موضوع ماده 474 پس از اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری]] | * [[رای وحدت رویه شماره 854 دیوان عالی کشور درباره عدم قابلیت اعاده دادرسی موضوع ماده 474 پس از اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
* [[رای وحدت رویه شماره 834 مورخ 1402/5/24 هیات عمومی دیوان عالی کشور]] | * [[رای وحدت رویه شماره 834 مورخ 1402/5/24 هیات عمومی دیوان عالی کشور]] | ||
| خط ۶۳: | خط ۱۲۵: | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1209 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان شمول قرار منع تعقیب قطعی تحت مصادیق اعاده دادرسی]] | * [[نظریه شماره 7/99/1209 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان شمول قرار منع تعقیب قطعی تحت مصادیق اعاده دادرسی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/1400/362 مورخ 1400/04/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رفع ابهام از صلاحیت در اجرای نهادهای ارفاقی بعد از رد اعاده دادرسی]] | * [[نظریه شماره 7/1400/362 مورخ 1400/04/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رفع ابهام از صلاحیت در اجرای نهادهای ارفاقی بعد از رد اعاده دادرسی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1703 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تخفیف یافتن مجازات به موجب قانون لاحق و مرجع درخواست متهم در آن]] | * [[نظریه شماره 7/99/1703 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تخفیف یافتن مجازات به موجب قانون لاحق و مرجع درخواست متهم در آن]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1705 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرفته شدن دلیل جدید در مرحله تجدیدنظر یا فرجام]] | * [[نظریه شماره 7/99/1705 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرفته شدن دلیل جدید در مرحله تجدیدنظر یا فرجام]] | ||
* [[نظریه شماره 7/1400/376 مورخ 1400/09/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع صالح برای رفع ابهام از رای در مرحله اعاده دادرسی]] | * [[نظریه شماره 7/1400/376 مورخ 1400/09/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع صالح برای رفع ابهام از رای در مرحله اعاده دادرسی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/448 مورخ 1399/04/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرش درخواست اعاده دادرسی]] | * [[نظریه شماره 7/99/448 مورخ 1399/04/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرش درخواست اعاده دادرسی]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/449 مورخ 1399/04/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان اعاده دادرسی به رد درخواست تخفیف مجازات توسط دادگاه]] | * [[نظریه شماره 7/99/449 مورخ 1399/04/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان اعاده دادرسی به رد درخواست تخفیف مجازات توسط دادگاه]] | ||
* [[نظریه شماره 7/1400/575 مورخ 1400/09/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین جزای نقدی براساس ارزش کالای قاچاق مکشوفه]] | * [[نظریه شماره 7/1400/575 مورخ 1400/09/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین جزای نقدی براساس ارزش کالای قاچاق مکشوفه]] | ||
| خط ۷۸: | خط ۱۳۶: | ||
* [[نظریه شماره 7/1401/1326 مورخ 1402/03/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جنون مرتکب در حین ارتکاب جرم]] | * [[نظریه شماره 7/1401/1326 مورخ 1402/03/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جنون مرتکب در حین ارتکاب جرم]] | ||
== مصادیق و | == مصادیق و نمونه ها == | ||
با توجه به «ب» ماده فوق، اگر شخصی در ارتکاب جرمی [[معاونت در جرم|معاونت]] کرده باشد، مشمول این بند نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=طرق فوق‌العاده اعتراض به احکام کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1891320|صفحه=|نام۱=امیرجمشید|نام خانوادگی۱=جوزی|چاپ=2}}</ref> | با توجه به «ب» ماده فوق، اگر شخصی در ارتکاب جرمی [[معاونت در جرم|معاونت]] کرده باشد، مشمول این بند نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=طرق فوق‌العاده اعتراض به احکام کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1891320|صفحه=|نام۱=امیرجمشید|نام خانوادگی۱=جوزی|چاپ=2}}</ref> | ||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
* [[شرایط تحقق و استناد به قاعده اعتبار امر مختوم کیفری]] | * [[شرایط تحقق و استناد به قاعده اعتبار امر مختوم کیفری]] | ||
* [[طرق فوق العاده اعتراض به آراء کیفری در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق کامن‌لا]] | * [[طرق فوق العاده اعتراض به آراء کیفری در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق کامن‌لا]] | ||
| خط ۸۹: | خط ۱۴۶: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}} | {{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}} | ||
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی کیفری]] | [[رده:مواد قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
[[رده:اعتراض به آراء]] | [[رده:اعتراض به آراء]] | ||
[[رده:اعاده دادرسی]] | [[رده:اعاده دادرسی]] | ||
[[رده:دیوان عالی کشور]] | [[رده:دیوان عالی کشور]] | ||
نسخهٔ ۱۳ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۵۵
ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری: درخواست اعاده دادرسی در مورد احکام محکومیت قطعی دادگاه‌ها اعم از آنکه حکم مذکور به اجراء گذاشته شده یا نشده باشد در موارد زیر پذیرفته می‌شود:
الف - کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.
ب - چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.
پ - شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.
ت - دربارهٔ شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.
ث - در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده‌است.
ج - پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکومٌ علیه یا عدم تقصیر وی باشد.
چ - عمل ارتکابی جرم نباشد یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.
مواد مرتبط
- ماده ۹۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری
- ماده 344 قانون مجازات اسلامی
- ماده 346 قانون مجازات اسلامی
توضیح واژگان
«اعاده دادرسی» را شیوه ای استثنایی دانسته‌اند که امکان رسیدگی مجدد به پرونده‌ها را فراهم می‌آورد، این شیوه را بایستی ناقض قاعده اعتبار امر مختوم جزایی دانست، از همین رو جهات فراهم کننده شرایط اعاده دادرسی، جهاتی خاص و حصری هستند.[۱]
پیشینه
با توجه به مواد ۲۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸ و ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹، اعاده دادرسی فقط در خصوص احکام امکانپذیر بود و شامل قرارها نمی‌شد،[۲]به بیان دیگر در خصوص امکان اعاده دادرسی از قرارها، حکمی در قانون وجود نداشت،[۳]اما در قانون فعلی با توجه به ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، این امکان وجود دارد.
فلسفه و مبانی نظری
پیش‌بینی اعاده دادرسی در نظام‌های دادرسی را روشی در راستای حفظ عدالت در روند رسیدگی به پرونده‌ها و فراهم کردن امکان کسب اطمینان نسبی از صحت آراء صادره دانسته‌اند.[۴]
نکات تفسیری دکترین
از جمله شرایط درخواست اعاده دادرسی در این ماده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- امکان اعاده دادرسی فقط از احکام قطعی وجود دارد.[۵]
۲-از طریق دیوان عالی کشور صورت می‌گیرد.[۶]
۳-اجرای کامل مجازات از طریق اموری نظیر وصول مبلغ جزای نقدی یا اتمام مدت حبس یا تحمل تمام ضربات شلاق، مانع از اعاده دادرسی نیست.[۷]
۴- عده ای معتقدند اعاده دادرسی با توجه به مواد قانونی، صرفاً روشی است برای اعتراض به محکومیت و امکان اعتراض به برائت از طریق این شیوه وجود ندارد.[۸]
بر اساس بند «الف» ماده فوق، یکی از جهات اعاده دادرسی، زنده بودن فردی است که دیگری به اتهام قتل او محکوم شده‌است، تحقق این شرط منوط به احراز زنده بودن مقتول مورد ادعا در تاریخی است که ادعای وقوع قتل شده‌است؛ لذا اگر فرد مقتول در تاریخ درخواست اعاده دادرسی زنده نباشد، باز هم امکان اعاده دادرسی وجود دارد.[۹]
در خصوص بند پ ماده فوق، می‌توان از این مثال سخن گفت که فردی در شهر تهران به قتل رسیده و جسد او در شهر قزوین یافت شود، در ادامه ممکن است دو نفر به‌طور جداگانه در شهرهای تهران و قزوین به اتهام قتل وی محکوم شوند.[۱۰]
بند «ت» ماده فوق را گروهی از موارد جدید و فاقد سابقه در قانونگذاری دانسته‌اند.[۱۱]
همچنین جهات اعاده دادرسی که به صورت حصری در ماده فوق مورد اشاره قرار گرفته‌اند، به امور موضوعی مرتبط اند نه امور حکمی؛ لذا امور حکمی را باید از دایره جهات اعاده دادرسی خارج دانست.[۱۲]
نکات توضیحی
به طور خلاصه می توان گفت اعاده دادرسی زمانی تجویز می شود که دلایل یا مدارکی ارائه شود که در دادرسی پیشین توجهی به آن نشده بود و یا این که با وجود توجه به این دلایل، حکمی اشتباه از سوی قاضی دادگاه در خصوص امر مطروحه صادر شده است. اعاده دادرسی را باید استثنایی بر اعتبار امر مختوم دانست. [۱۳]ضمنا جهات اعاده دادرسی که به صورت حصری در ماده فوق مورد اشاره قرار گرفته اند، به امور موضوعی مرتبط اند نه امور حکمی. لذا امور حکمی را باید از دایره جهات اعاده دادرسی خارج دانست. [۱۴]همچنین برخی از نویسندگان بیان داشته اند که صرف احراز انطباق تقاضای اعاده دادرسی با یکی از جهات اعاده دادرسی، صلاحیت رسیدگی مجدد را به مرجع صالح می دهد.[۱۵]
نکات توصیفی هوش مصنوعی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- اعاده دادرسی برای احکام محکومیت قطعی قابل درخواست است.
- زنده بودن مقتول پس از محکومیت به قتل، زمینه اعاده دادرسی است.
- وجود بیش از یک محکوم برای جرمی که تنها یک مرتکب دارد، می‌تواند منجر به اعاده دادرسی شود.
- تداخل احکام مختلف برای یک اتهام واحد، از مواردی است که امکان اعاده دادرسی را فراهم می‌کند.
- اثبات جعلی بودن اسناد یا شهادت گواهان که مبنای حکم بوده‌اند، می‌تواند به اعاده دادرسی منجر شود.
- وقوع یا ظهور وقایع جدید پس از حکم قطعی که بی‌گناهی محکوم را ثابت کند، امکان‌پذیری اعاده دادرسی را فراهم می‌کند.
- انجام عملی که جرم نباشد یا صدور حکمی با مجازات بیشتر از میزان قانونی، به عنوان دلایل اعاده دادرسی پذیرفته می‌شود.
رویه های قضایی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره نحوه تعیین جزای نقدی در فرض شرکت در جرم
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره معرفی شهود در مرحله اعاده دادرسی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مصداق مجازات بیش از کیفر مقرر قانونی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع تشخیص نوع اراضی در اتهام تغییر کاربری اراضی زراعی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مجازات بزه آمریت در قتل
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط پذیرش تقاضای اعاده دادرسی به استناد جرم نبودن عمل انتسابی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تحقق تسبیب در جنایت
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تجویز اعاده دادرسی به موجب گزارش اشتباه ضابطین دادگستری
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط تجویز اعاده دادرسی بر مبنای اقرار شخص دیگری
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شاخص تعیین جزای نقدی در بزه قاچاق دارو
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره دیه، ضمان مالی و خسارت در جرایم عمدی اطفال
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به موجب اقرار مامورین به تنظیم گزارش اشتباه از صحنه جرم
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد نظر کارشناس جدید
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد عدم توجه دادگاه به قواعد مرور زمان
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد جرم نبودن عمل ارتکابی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی به استناد تأمین دلیل پس از صدور حکم قطعی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره درخواست اعاده دادرسی از آراء دیوان عالی کشور
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره دامنه شمول قرار موقوفی تعقیب صادره به جهت فوت متهم
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقاضای اعاده دادرسی به نفع محکوم علیه توسط دادستان عمومی و انقلاب
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقاضای اعاده دادرسی به استناد اقرار بر شهادت کذب
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تفکیک عمل منافی عفت غیر از زنا از رابطه نامشروع
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تغییر کاربری زمین زراعی داخل حریم شهر
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تغییر عنوان اتهامی بدون تفهیم آن
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تصرف در مال مشاع
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تحصیل مال از طریق نامشروع در نتیجه دخالت در امر وکالت
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تاثیر مالکیت در بزه نگهداری مشروبات الکلی
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تاثیر عدم تمکین موجه زوجه در تحقق بزه ترک انفاق
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر قرارداد بیمه حوادث ساختمانی در مسئولیت کیفری کارفرما
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر عدم تمکین زوجه در تحقق بزه ترک انفاق
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره بر هم زدن امنیت کشور از طریق تبلیغ علیه نظام
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعاده دادرسی نسبت به حکم برائت
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعاده دادرسی به استناد عدم انطباق مجازات با قانون پس از اعمال تخفیف
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعاده دادرسی به استناد خلاف واقع بودن شهادت
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره استناد دادگاه به آیین نامه ی غیر همسو با قانون (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۲۵۱۰۱۳۱۴)
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره ارزش قضایی نظریه دفتر فنی دادسرا
- رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره احداث مزرعه پرورش اسب در اراضی زراعی
- نظریه شماره 714/96/7 مورخ 1396/03/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/98/2001 مورخ 1398/12/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/97/2953 مورخ 1397/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/97/2593 مورخ 1397/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/96/2730 مورخ 1396/11/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/96/1717 مورخ 1396/07/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/95/1005 مورخ 1395/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1401/41 مورخ 1401/02/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1400/643 مورخ 1400/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1400/1137 مورخ 1400/12/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 2356/95/7 مورخ 1395/09/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 1719/95/7 مورخ 1395/07/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 1717/96/7 مورخ 1396/07/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- رای وحدت رویه شماره 854 دیوان عالی کشور درباره عدم قابلیت اعاده دادرسی موضوع ماده 474 پس از اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری
- رای وحدت رویه شماره 834 مورخ 1402/5/24 هیات عمومی دیوان عالی کشور
- نظریه شماره 7/1402/506 مورخ 1402/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره درخواست اعاده دادرسی شاکی از رأی برائت
- به موجب نظریه شماره ۷/۷۶۶_۶۳/۲/۵ آراء صادره از سوی دادستان در خصوص دعاوی تصرف عدوانی که به دلیل عدم اعتراض قطعی شده‌اند، قابل اعاده دادرسی نمی‌باشند.[۱۶]
- نظریه شماره 1005/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 1005/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1400/754 مورخ 1400/07/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رد درخواست اعاده دادرسی پس از تجویز آن
- نظریه شماره 7/1400/251 مورخ 1400/04/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رد درخواست اعاده دادرسی در شعبه هم‌عرض
- نظریه شماره 7/99/1209 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان شمول قرار منع تعقیب قطعی تحت مصادیق اعاده دادرسی
- نظریه شماره 7/1400/362 مورخ 1400/04/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رفع ابهام از صلاحیت در اجرای نهادهای ارفاقی بعد از رد اعاده دادرسی
- نظریه شماره 7/99/1703 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تخفیف یافتن مجازات به موجب قانون لاحق و مرجع درخواست متهم در آن
- نظریه شماره 7/99/1705 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرفته شدن دلیل جدید در مرحله تجدیدنظر یا فرجام
- نظریه شماره 7/1400/376 مورخ 1400/09/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع صالح برای رفع ابهام از رای در مرحله اعاده دادرسی
- نظریه شماره 7/99/448 مورخ 1399/04/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پذیرش درخواست اعاده دادرسی
- نظریه شماره 7/99/449 مورخ 1399/04/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان اعاده دادرسی به رد درخواست تخفیف مجازات توسط دادگاه
- نظریه شماره 7/1400/575 مورخ 1400/09/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین جزای نقدی براساس ارزش کالای قاچاق مکشوفه
- نظریه شماره 7/99/938 مورخ 1399/07/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان صدور رای برائت نسبت به محکومی که اعاده دادرسی نکرده است
- نظریه شماره 7/1401/1092 مورخ 1401/10/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد حدود دخل و تصرف در رأی موضوع اعاده دادرسی توسط مرجع هم عرض
- نظریه شماره 7/99/1820 مورخ 1400/02/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان در نظر گرفتن شهادت شهود یا نظریه کارشناسی به عنوان مجوز اعاده دادرسی
- نظریه شماره 7/1401/1326 مورخ 1402/03/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جنون مرتکب در حین ارتکاب جرم
مصادیق و نمونه ها
با توجه به «ب» ماده فوق، اگر شخصی در ارتکاب جرمی معاونت کرده باشد، مشمول این بند نمی‌شود.[۱۷]
مقالات مرتبط
- شرایط تحقق و استناد به قاعده اعتبار امر مختوم کیفری
- طرق فوق العاده اعتراض به آراء کیفری در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق کامن‌لا
منابع
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721812
- ↑ علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 472148
- ↑ منصور پورمحمدی. اعاده دادرسی از رأی خلاف بین شرع. چاپ 1. بهنامی، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3217380
- ↑ مجله حقوقی دادگستری شماره 56-57 دوره جدید پاییز و زمستان 1385. قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1705416
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721492
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید). چاپ 12. شهردانش، 1397. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6320416
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721528
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721524
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721844
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721868
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4721888
- ↑ فریدون نهرینی. آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات). چاپ 1. گنج دانش، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4496388
- ↑ بابک پورقهرمانی گلتپه. طرق فوق العاده اعتراض بر احکام کیفری. چاپ 4. خرسندی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3166024
- ↑ فریدون نهرینی. آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات). چاپ 1. گنج دانش، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4496388
- ↑ فریدون نهرینی. آیین اثبات و دادرسی (مجموعه مقالات). چاپ 1. گنج دانش، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4496424
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط حقوق مدنی (حقوق خانواده). چاپ 4. گنج دانش، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 143892
- ↑ امیرجمشید جوزی. طرق فوق‌العاده اعتراض به احکام کیفری. چاپ 2. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1891320