ماده ۱۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری
بازپرس در هنگام صدور قرار نيابت قضائي مي تواند نوع تأمين را معين يا اختيار اخذ تأمين و نوع آن را به نظر بازپرسي كه تحقيق از او خواسته شده ، واگذار كند . چنانچه بازپرسي كه تحقيق از او درخواست شده با توجه به دفاع متهم و ادله ابرازي وي احراز كند كه تأمين خواسته شده نامتناسب است به نظر خود ، تأمين متناسبي اخذ مي كند . همچنين در موردي كه تقاضاي اخذ تأمين نشده باشد ، وي مي تواند در صورت توجه اتهام با نظر خود تأمين مناسب اخذ كند .
توضیح واژگان
نیابت به معنای نمایندگی، وکالت یا جانشینی است.588124نیابت قضایی به معنای وکالت قضایی است در مواردی که مرجع رسیدگی کننده به واقعه ای، به مرجعی که در حوزه ی دیگری است نیابت انجام تحقیقات خاصی را از سوی خود می دهد تا نتیجه اقدامات خود را به مرجع منوب عنه بفرستد.344724
نکات توضیحی تفسیری دکترین
این ماده در مقام توضیح نیابت مطلق در مقابل نیابت مقید است. بدین شرح که اگر نیابت به طور مطلق به مرجع دیگر داده شده و نوع تامین و نیز ترتیب سایر امور مشخص نشده باشد، مرجع مجری نیابت حق اجرای شخصی موارد نیابت را با نظر خود دارد.890500 در این نیابت بازپرس نیابت دهنده، اختیار انجام کلیه امور تحقیقی را از بدو تحقیقات تا ختم دادرسی به بازپرس حوزه دیگر تفویض می کند. این نیابت را نیابت قضایی عام میگویند.1740752 لذا اگرچه مرجع نیابت دهنده می تواند در ضمن اعطای نیابت اخذ تامین را مطالبه کند و نوع تامین را نیز خودش مشخص ساخته و نیابت قضایی خاص یا مقید را به مرجع دیگر اعطا کند1740764، اما در غیر این صورت اختیار تشخیص لزوم اخذ تامین یا تغییر نوع آن با مرجعی است که تحقیقات از آن خواسته شده است.1285420عده ای معتقدند اگر مرجع درخواست کننده اخذ تامین خاص یا به طور کلی اخذ تامین را نهی کرده باشد، مرجع مرجوع علیه حق اخذ تامین را ولو با وجود الزام قانونی به اخذ تامین ندارد.482284 ظاهر ماده ینز موید این امر است.1285424
رویه قضایی
بر اساس نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی،در فرض عدم تعیین کیزان و نوع تامین از سوی مرجع اعطا کننده نیابت، با احراز فقدان وصف کیفری موضوع مرجع اجرا کننده نیابت حق اخذ تامین نداشته و مکلف به اعده پرونده کیفری است. اما اگر علی رغم این مساله، مرجع معطی نیابت همچنان تقاضای اخذ تامین نماید، مجری نیابت مکلف به اقدام مطابق این درخواست بوده و مسئولیتی نیز متوجه او نمی باشد.1665028
انتقادات
عده ای رویه فوق را خلاف اصول دادرسی دانسته و معتقدند تشخیص نوع تامین باید با مرجع رسیدگی محل وقوع جرم باشد نه مرجع نیابت گیرنده.1740796