ماده ۴۴۴ قانون مجازات اسلامی

قصاص کردن مرتکب در جنایت بر عضو، بدون بیهوش‌ کردن وی یا بی ‌حس کردن عضو او، حق مجنی علیه است مگر این که جنایت در حال بیهوشی یا بی ‌حسی عضو مجنی‌ٌ علیه اتفاق افتاده باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عده ای بیهوش کردن عضو مورد قصاص را به دلیل از بین رفتن حق مجنی علیه و سلطه مجنی علیه بر مرتکب1328100، جایز نمی دانند. چرا که در این صورت لزوم تساوی که از عناصر اصلی امر قصاص است رعایت نمی شود.1419672 مگر در سه مورد:1- رضایت مجنی علیه 2-پیشگیری از اسراف در قصاص 3-بی حس بودن عضو مجنی علیه در حین ورود جنایت بر او711068

گروهی ممنوعیت بی حسی یا بیهوشی در قصاص را قاعده ای تکمیلی تلقی کرده اند که توافق بر خلاف آن امکان پذیر است.4156076

سوابق فقهی

عده ای از فقها معتقدند که اگرچه دردناک بودن کیفر به مکیزانی متعارف، شرط لازم اجرای کیفر است2104792 در فرضی که عدم لزوم تحمیل درد به مجنی علیه ثابت شود، به مقتضای اصل عملی، بی حس کردن جانی در اجرای قصاص جایز است. همچنین در فرض جواز بیحسی در حین اجرای مجازات، در خصوص تکلیف قاضی به بی حس یا بی هوش کردن جانی، عده ای اصل را بر برائت و عدم تکلیف قاضی به بیهوش کردن جانی قرار داده اند.1327460اما گروهی معتقدند بی حس کردن وی ولو در فرض عدم مطالبه از سوی خود او امری واجب است. چرا که تحمل عذابی بیشتر از جنایت واقع شده توسط مرتکب، به مقتضای قاعده حرام محسوب میشود.2104812 گروهی نیز معتقدند جانی حق ندارد پیش از اجرای قصاص شخصاً یا به وسیله پزشک، عضو خود را بیهوش کند.1327428 در مقابل گروهی دیگر مانعی در این خصوص نمی بینند. چرا که مجازات نهایی که قصاص است در هر صورت اجرا می شود.2153892