محاربه

محاربه یعنی اسلحه به دست گرفتن و با سلاح آماده مردم را ارعاب کردن هرچند کسی کشته نشود.این واژه از ریشه "حرب" گرفته شده است که متضاد"سلم"به معنای صلح است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

از نظر فقها برهنه کردن سلاح،عنصر جرم محاربه است.اما قانونگذار در موارد زیادی این شرط را برای جرم محاربه قرار نداده است.به علاوه در محاربه باید قصد برهم زدن امنیت و ترساندن مردم وجود داشته باشد. در واقع عنصر معنوی جرم محاربه سوء نیت عام و قصد ایجاد رعب و وحشت به عنوان سوءنیت خاص است.ضمنا محاربه با ترک فعل محقق نمیشود و برای انجام آن باید حتما فعل مثبت به کار رود. همچنین محاربه یک جرم مطلق است که ارعاب از شروط تحقق آن است.

گفتنی است در خصوص محاربه محسوب شدن یا نشدن جرم اسید پاشی این نکته مطرح است که چون اسید سلاح محسوب نمیشود و مستند قانونی برای محارب دانستن اسیدپاش وجود ندارد،نمیتوان چنین شخصی را محارب تلقی کرد.

حد محاربه نیز یکی از مجازات های اعدام،صلب یا آویختن به دار،قطع دست راست و پای چپ یا نفی بلد استکه مقصود از نفی بلد در این ماده نیز همان تبعید است. در مورد مجازات قطع دست راست و پای چپ بعید نیست که این مجازات در آیه 33 سوره مائده به جهت مقابله به مثل با محاربان پیش بینی شده باشد.زیرا ازجمله کارهای مشرکانی که در مقابل محبت های پیامبر ناسپاسی کردند و متعاقبا این آیه در حق آنان نازل شد آن بود که دست و پای تعدادی چوپان مسلمان را بریده بودند.همچنین در مورد جزای محارب در صورت ارتکاب جرح یا قتل دو مجازات متصور است. 1-مجازات حد محارب که یکی از موارد چهارگانه است 2-مجازات راجع به حقوق اشخاص که اعم از قصاص و دیه است.

مستندات فقهی

مستند این جرم آیه 33 سوره مائده است. در مورد مجازات این جرم نیز مهمترین مستندات فقهی آیه 33 و 34 سوره مائده است.گفتنی است هرگاه محارب مرتکب قتل شود،عفو ولی دم موجب سقوط حد قتل نمیشود ولی اگر بخواهد قصاص نماید،از باب تقدم حق الناس بر اجرای حد،مقدم خواهد بود.به عبارتی دیگر نیز بیان شده است که هرگاه محارب مرتکب دزدی و جرح شد ولی مرتکب قتل کسی نشود،امام مخیر است که او را بکشد یا یک دست و یک پای او را برخلاف هم قطع کند.اما اگر محارب مرتکب قتل شود،بر امام واجب است که او را بکشد.ضمنا در مورد اینکه میتوان محارب را به صورت زنده به دار آویخت یا خیر،شیخ طوسی در کتاب النهایه گفته است که ابتدا باید به قتل برسد و سپس به دار آویخته شود.

سوابق فقهی

طبق نظر فقهی آیت الله خمینی ،برای کسی که در شهر سلاح خود را برهنه میکند و در شهر میگردد تا محاربان را بترساند و از فساد آنان و یا از خطر کسی که نسبت به خود او سوءقصد دارد و امثال اینگونه اشخاص جلوگیری به عمل آورد چون جنبه فساد ندارد بلکه دفع فساد است عنوان محارب بر او صدق نمیکند.