ماده ۲۲۹ قانون آیین دادرسی مدنی

در مواردی که دلیل اثبات دعوا یا مؤثر در اثبات آن، گواهی گواهان باشد برابر مواد زیر اقدام می گردد.

توضیح واژگان

شهادت شهود: گواهی عبارت است از این که شخصی به نفع یکی از طرفین دعوا و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و حبر از وقوع امری نماید.463499/143001/در صورتی که این شهادت بدون کمک امر دیگری دعوی را اثبات نماید شهادت مثبت دعوی نامیده می شود.83480

پیشینه

در ابتدای دوره اسلامی برای قراردادها ضهودی انتخاب می شد که موجب استحکام قرارداد می شد پس از آن در زمان خلفای راشدی نیز این امر ادامه داشت اما بعد ها ضرورت این کار از بین رفت و دیگر جایی برای ذکر شهود وجود نداشت.186413

از بعد ماهیتی شهادت مخالفینی دارد کلادنیوس می گوید: اصولا امکان اینکه دو نفر به دقت هرآنچه را یکی دیده او نیز همان را ببیند وجود ندارد، در حقیقت اختلاف مورخان و شهود صرفا بدان جهت نیست که آن ها بر خطا رفته اند و اقوال ناقص نقل کرده اند بلکه این تفاوت می تواند به علت تفاوت دیدگاه و نظر آنان به وقایع باشد.410223

در حقوق فرانسه اثبات اعمال حقوقی با ارزش بالای 5000 فرانک با شهادت شهود ممکن نیست اما در حقوق ایران به جهت اهمیت شهادت در اثبات جرایم مستلزم حد ، دیگر برای اثبات اعمال و وقایع حقوقی محدودیتی برای شهادت قائل نیستند.622526

مفاد این ماده ذیل ماده 406 ق.ا.د.م سال 1318 بیان شده بود.699425

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در اسلام ارزش و اتبار شهادت به اعتبار شاهد آن بستگی دارد یعنی در شرایط شاهد سخت گیری هایی اعمال شده که با آن ها اعتبار شهادت افزایش پیدا کرده و به عنوان بینه شرعیه مد نظر فقهای اسلام قرار گرفته است.410234

با توجه به اینکه در جرایم ، بزهکار حرفه ای هرگز اقرار نمی کند و تنها تحت شرایطی همچون تخفیف مجازات ممکن است همکاری نماید ، شهادت وسیله ای مهم برای اثبات جرم محسوب می شود.410220

در صورتی که شاهد دارای شرایط عمومی شهادت دادن نباشد شهادت می تواند یکی از قرینه های تشکیل دهنده اماره قضایی باشد .306350

با توجه به مواد 232و 235و 236 ق.ا.د.م شهادت نامه ( شهادت کتبی) جایگزین حضور شاهدین در دادگاه نمی باشد و با توجه به مواد یاد شده حضور شاهدین ضروری به نظر می رسد چرا که پاسخ به پرسش دادگاه و حالات شاهدین و شیوه ارائه مطلب توسط آنان در تاثیر گواهی موثر می باشد.334791

سوابق  و مستندات فقهی

فقهای امامیه برای بینه ، موضوعیت قایل هستند ، زیرا شارع مودای بینه را به منزله واقع قرارداده و مودای بینه مفید علم یا ظن نوعی بوده و با جمع بودن شرایط فقهی بینه ، دادرس نمی تواند به عذر عدم قناعت وجدانی از ترتیب اثر به آن خودداری نماید .530420

در مقابل عده ای معتقدند در فقه امامیه هیچکدام از دلایل اثبات مانند امارات ، قواعد ، بینات و ایمان و اصول ، موضوعیت ندارند بلکه ممکن است به واقع یا به خطا منتهی شوند.662546

انتقادات

این ماده به خوبی تنظیم نشده است و منظور از موثر بودن گواهی گواهان در اثبات دعوی را باید موثر بودن شهادت شهود در اثبات دعوی به عمراه دلیل دیگر دانست.چرا که موثر بودن دلیل در اثبات دعوی ، شامل هر دلیل دیگر مانند سند و اقرار هم می شود  اختصاص به شهادت ندارد.438936