ماده ۴۵۳ قانون مدنی

در خیار مجلس و حیوان و شرط اگر مبیع بعد از تسلیم و در زمان خیار بایع یا متعاملین، تلف یا ناقص شود بر عهده‌ی مشتری است و اگر خیار، مختص مشتری باشد تلف یا نقص به عهده بایع است.

توضیح واژگان

خیار، حقی است که به صاحب آن، اختیار منحل نمودن معامله را اعطا می نماید.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر پس از تسلیم، مبیع در زمان خیار مختص خریدار تلف گردد؛ تلف از مال بایع محسوب می گردد. ولی اگر ثمن عین معین، بعد از قبض، و در زمان خیار مخصوص به فروشنده تلف شود؛ دراینصورت تلف از مال خریدار نبوده، و بایع متضرر می گردد.

جهت اعمال قاعده تلف در زمان خیار، لازم است که مبیع تلف گردد؛ نه اینکه مورد اتلاف واقع شده؛ و یا اینکه با انتقال به غیر، موضوع تلف حکمی باشد. همچنین اگر مشتری، تغییراتی را در مبیع ایجاد نماید؛ و یا اینکه موضوع معامله را، غصب یا سرقت نمایند؛ دیگر نمی توان قاعده مزبور را مرعی دانست.

سوابق فقهی

اگر در زمان خیار، تردید وجود داشته باشد که ملکیت، به خریدار منتقل گردیده یا نه؟ به دلالت استصحاب، بایع، همچنان مالک محسوب گردیده؛ و یکی از آثار مالکیت، این است که ضمان تلف بر عهده او باشد.

انتقادات

این ماده، دارای ابهاماتی است که با مراجعه به فقه امامیه، مرتفع می گردد.