روش شناسی تاصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر

روش شناسی تاصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر نام مقاله ای است از فاطمه محمدقلی ها، صدیقه مهدوی کنی و محدثه نقی زاده خواجکینی در شماره هفتاد و هفت، دوره بیست و هفتم (آبان۱۴۰۱) دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) منتشر شده‌است.

چکیده

بررسی هایی که تا کنون درخصوص اصول حاکم بر خانواده صورت گرفته، اغلب پیرامون تبیین مصادیق بوده است، بدون اینکه مفهوم اصل، حکومت و روش استنباط این اصول از آیات و روایات تبیین شود. از آنجا که هر استنباطی نیازمند تبیین روش است، در این پژوهش، بر آنیم تا با تطبیق مبانی و استفاده از قواعد و اصول روش «اکتشاف» شهید صدر در کتاب «اقتصادنا»، که نظریه نوینی در ارائه مکتب اقتصادی محسوب می شود، به تبیین روش ها و سازوکارهای استنباط اصول حاکم بر خانواده از آیات و روایات با روش توصیفی تحلیلی بپردازیم. مهم ترین سازوکارهای روش اکتشاف که در این تحقیق بررسی می شوند، عبارت اند از: تکرار و تاکید شارع، خطابات جمعی در استعمال الفاظ عام، کشف ملاکات احکام و روش استقرا. اعتبارسنجی ابزارهای این استنباط در حوزه خانواده، موجب اعتباردهی بیشتر به اصول مکتشف می گردد که این اصول امروزه در سیاست گذاری ها، قانون گذاری و اجرا در مسائل فقهی حقوقی خانواده بسیار مورد توجه اند؛ زیرا اولا روش اجتهاد اصولیان با حفظ چارچوب سنتی نیازمند توسعه و تکامل است و باید علاوه بر قواعد اجتهادی که عمدتا ناظر به جنبه های فردی است، به روش دستیابی به احکام اجتماعی و فقه حکومتی و احکام مستنبط از گزاره های اخلاقی نیز توجه شود؛ ثانیا این اصول جهت گیری کلان یک نظام را نشان میدهد و به جای بیان یک حکم و شناخت جزءجزء آنها، از چیستی یا چرایی احکام سخن میگوید و در صورت تعارض با تک گزاره ها، بر آنها حاکمیت دارد.

کلیدواژه ها

• اصل حکومت
• اصول حاکم بر خانواده
• نظام جامع معرفتی اسلام
• روش اکتشاف
• شهید صدر