مباحثی از اصول فقه

مباحثی از اصول فقه دفتر اول (مباحث الفاظ)، نام کتابی است سه جلدی از سید مصطفی محقق داماد که توسط مرکز نشر علوم اسلامی به چاپ رسیده است. مجلدات این کتاب به ترتیب عبارتند از مباحث الفاظ، منابع فقه، اصول عملیه و تعارض ادله.

جلد اول

محتوای کتاب

کتاب مباحثی از اصول فقه دفتر اول (مباحث الفاظ) در ده گفتار تدوین شده است.

1. گفتار اول: کلیات است که شامل تعریف علم اصول فقه و هدف این علم و نظایر آن می شود.
2. گفتار دوم: مربوط به مبادی است و شامل مطالبی از جمله وضع و چیستی و هستی و اقسام وضع می شود.
3. گفتار سوم: اوامر را تبیین می کند. این گفتار مباحثی از جمله فور و تراخی و همچنین مره و تکرار را در بر می گیرد.
4. گفتار چهارم: به تقسیمات واجب می پردازد که شامل اقسام واجب مانند معلق و منجز و عینی و کفایی می شود.
5. گفتار پنجم: مربوط به نواهی است. این گفتار به بیان ماده نهی و صیغه آن و مباحثی این چنین می پردازد.
6. گفتار ششم: مفاهیم و اقسام آن را تبیین می کند.
7. گفتار هفتم: در خصوص عام و خاص است.
8. گفتار هشتم: به مطلق و مقید پرداخته است.
9. گفتار نهم: در باب مجمل و مبین است.
10. گفتار دهم: اختصاص به مشتق دارد.

بخشی از کتاب

در بخشی از مقدمه کتاب بیان شده است:

«مطالبی که تحت عنوان مباحثی از اصول فقه از نظرتان می گذرد چکیده و ملخص سلسه درس هایی است که حجت الاسلام و المسلمین محقق داماد، برای جمعی از حقوقدانان و قضات دادگستری بیان کرده اند... گفتارها در سه دفتر به ترتیب تحت عنوان مباحث الفاظ، منابع فقه و اصول علمیه و تعارض ادله تدوین می شود.»

جلد دوم

محتوای کتاب

کتاب مباحثی از اصول فقه، دفتر دوم (منابع فقه) در عناوین ذیل تدوین شده است.

1. عنوان اول: به مباحث کتاب پرداخته است.
2. عنوان دوم: به سنت اختصاص دارد.
3. عنوان سوم: اجماع را تبیین کرده است.
4. عنوان چهارم: به عقل اختصاص دارد.
5. عنوان پنجم: در خصوص شهرت است.
6. عنوان ششم: شامل مباحث سیره است.
7. عنوان هفتم: به مداقه در قیاس پرداخته است.
8. عنوان هشتم: مسائل مربوط به استحسان را مطرح می کند.
9. عنوان نهم: در خصوص مصالح مرسله است.

جلد سوم

محتوای کتاب

کتاب مباحثی از اصول فقه، دفتر سوم (اصول عملیه و تعارض ادله)، در فصول ذیل تدوین شده است.

1. فصل اول: شامل کلیات است. این فصل شامل عناوینی چون تعریف اصول عملیه و اقسام آن می شود.
2. فصل دوم: به اصل استصحاب پرداخته است.
3. فصل سوم: اصل برائت را تبیین می کند.
4. فصل چهارم: اصل تخییر را بیان می دارد.
5. فصل پنجم: اصل اشتغال (احتیاط) را بررسی می کند.
6. فصل ششم: مربوط به تعارض ادله است.
7. فصل هفتم: به تعارض سایر ادله پرداخته است.

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از کتاب بیان می دارد:

«آنچه در این دفتر تقدیمتان می گردد مباحثی از اصول عملیه و تعارض ادله است اگرچه به هیچ وجه تمامی مباحث مربوط به آن را فرا نمی گیرد. چنان که در دفترهای قبل هم یادآوری گردید بر آن بوده ایم تا آنچه لازم است یک حقوقدان از علم اصول بداند به بیانی ساده و روان در اختیارش قرار دهیم.»