اداره کل حقوقی قوه قضائیه

اداره کل حقوقی قوه قضائیه که بعضاً با نام «اداره حقوقی» شناخته می‌شود، یکی از ارکان معاونت حقوقی قوه قضاییه است که وظیفه­ ی تفسیر، تبیین و تنقیح آراء محاکم را با هدف بروز کردن قوانین و آشکارسازی نقایص قوانین، ارایه نظرات مشورتی، دریافت و پاسخ به استعلامات حقوقی قضات و مراجع رسمی، بررسی واظهارنظر حقوقی در خصوص قراردادهای قوه قضاییه، جمع آوری، تنظیم و انتشار نظریه های مشورتی و تدوین مجموعه های قوانین تنقیح شده حقوقی و کیفری را بر عهده دارد. در این میان یکی از وظایف عمده اداره کل حقوقی که از دیر باز به عهده داشته است پاسخگویی نسبت به استعلامات مراجع رسمی است و به همین سبب، سالانه به انبوهی از استعلامات گوناگون قضات سراسر کشور، وزارتخانه ها، ادارات و موسسات دولتی یا عمومی که با اجمال و ابهام قوانین و مقررات مواجه می شوند پاسخ می­ دهد. گرچه نظریه های مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه یا همان پاسخ به استعلامات یاد شده، لازم الاتباع نیست؛ به بیان دیگر این نظریات جنبه کاربردی دارد و به ویژه در ایجاد رویه عملی واحد در دادسراها و دادگاه ها نقش به سزایی دارد.

پیشینه

این اداره کل از پیشینه­ ای طولانی در تشکیلات قضایی کشور برخوردار است که ازآن جمله می توان به پیش بینی آن در قانون اصلاح قسمتی از قانون اصول تشکیلات عدلیه و استخدام قضات مصوب 1315 اشاره کرد. بر اساس ماده 4 این قانون، اداره حقوقی در کنار اداره نظارت و اداره فنی زیر مجموعه ی اداره کل امور قضایی به شمار می­ آمد. در این قانون، اداره حقوقی خود شامل سه قسمت امور بین المللی، مشاوره حقوقی و دبیرخانه کمیسون های تهیه قوانین بوده است.

وظایف

اداره کل حقوقی در معاونت حقوقی قوه قضاییه عهده دار وظایف زیر است:

1. ارائه نظریه هاي مشورتی
2. بررسی و اظهارنظر حقوقی در خصوص قراردادهاي قوه قضائیه
3. جمع آوري، تنظیم و انتشار نظریه هاي مشورتی
4. دفاع از دعاوي طرح شده علیه دستگاه قضائی

ساختار تشکیلاتی

ساختار تشکیلاتی این اداره کل عبارت است از:

1. اداره استعلامات حقوقی
2. اداره استعلامات کیفری
3. اداره تنقیح قوانین و مقررات
4. اداره دعاوی و قراردادها
5. اداره دبیرخانه و بایگانی