نظریه شماره 7/1401/520 مورخ 1401/08/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

استعلام: به موجب قانون نحوه جبران زحمات و خسارات کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با جرایم زیست محیطی مصوب ۱۳۸۴، حسب مورد مستحق دریافت حق الکشف هستند. همچنین وفق بندهای ۱۰ و ۱۱ ماده یک آیین نامه اجرایی قانون شکار و صید مصوب ۸/۱۰/۱۳۹۸ هیأت وزیران با اصلاحات و الحاقات بعدی، شکار، عبارت است از تعقیب یا تیراندازی یا هر عمل دیگری که منجر به زنده گیری یا زخمی شدن یا کشتن جانواران وحشی موضوع این آیین نامه (به استثنای آبزیان) شود. صید نیز عبارت است از کشتن یا گرفتن آبزیان به هر کیفیت و وسیله و طریق یا تیراندازی به آن ها.

شماره نظریه	۷/۱۴۰۱/۵۲۰
شماره پرونده	۱۴۰۱-۲۰۱-۵۲۰ ک
تاریخ نظریه	۱۴۰۱/۰۸/۱۷

به لحاظ اطلاق تعاریف مذکور در بندهای یادشده، از نظر این سازمان چنانچه کشتن و یا گرفتن آبزیان و جانوران وحشی ناشی از آلودگی نیز باشد، منطبق با تعاریف یاد شده مأموران کاشف مشمول دریافت حق الکشف می شوند؛ با وجود این، سازمان بازرسی کل کشور معتقد است با توجه به بند ۱۰ ماده یک آیین نامه یادشده، اتلاف آبزیان ناشی از آلایندگی اساسا مرتبط با تعریف مذکور نبوده و تخریب محسوب می شود و مأموران سازمان حفاظت محیط زیست در صورت کشف جرایم فوق مشمول دریافت حق الکشف صید و شکار غیر قانونی نمی شوند.

نظر به این که اختلاف در برداشت مفهومی از مقررات مذکور، از حیث درآمد وصولی موجب ترتب آثار متفاوتی می شود، خواهشمند است در خصوص پرسش های زیر اعلام نظر فرمایید:

۱- آیا اتلاف گونه های جانوری ناشی از آلودگی محیط زیست تخریب محسوب می شود یا مطابق با آیین نامه اجرایی قانون یادشده، شکار و صید غیر مجاز است؟

۲- آیا وجود عنصر عمد یا غیر عمد در تحقق شکار و صید غیر مجاز منشأ اثر قانونی است؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

هر چند واژه صید دلالت عرفی بر به دام انداختن و مسلط شدن بر حیوان آبزی دارد و فرض سؤال (آلوده سازی محل زندگی آبزیان گه منجر به مرگ آنان شود)، صید محسوب نمی شود، اما از آن جا که مطابق ماده واحده قانون نحوه جبران زحمات و خسارات کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با جرائم زیست محیطی مصوب ۱۳۸۴ به این سازمان اجازه داده شده است تا مبالغی را برای جبران سختی کار و خسارات کارکنان خود بپردازد و مبالغ مذکور برای کمک به مأموران و متصدیان کشف و تعقیب جرائم زیست محیطی و جلوگیری از منابع آلاینده و مخرب محیط زیست اختصاص یافته است و با توجه به بند ت ماده یک آیین نامه اجرایی آن قانون مصوب ۲۵/۹/۱۳۹۷ هیأت وزیران کاشف به کارکنانی گفته می شود که حسب وظایف محوله، از جمله کشتار، زنده گیری، شکار، صید و سایر تخلفات زیست محیطی را کشف می نمایند؛ بنابراین آلوده سازی محل زندگی آبزیان که به مرگ آن ها منجر شود، از جمله تخلفات زیست محیطی بوده و کشف آن توسط مأموران یادشده، آن ها را مستحق دریافت حق کشف موضوع قانون صدرالذکر می نماید.