ماده ۱۰۰۴ قانون مدنی

تغییر اقامتگاه به وسیله‌ی سکونت حقیقی در محل دیگر به عمل می‌آید مشروط بر این که مرکز مهم امور او نیز به همان محل انتقال یافته باشد.

توضیح واژگان

به اقامتگاهی که با اراده شخص، انتخاب می گردد؛ اقامتگاه اختیاری گویند.

پیشینه

در حقوق فرانسه، تغییر اقامتگاه، به جهت اعمال تقلب نسبت به قانون، در مواردی نظیر فرار از دین، و ... پذیرفته نیست.

به عقیده برخی از حقوقدانان فرانسوی، درمواردیکه مرکز مهم امور شخص، در یک مکان، و محل سکونت وی، در مکان دیگری مستقرشده باشد؛ می توان گفت که چنین شخصی، دارای دو اقامتگاه می باشد؛ یکی دررابطه با امور او، و دیگری دررابطه با محل سکونت وی.

در حقوق آلمان، تغییر اقامتگاه، با ترک محل سکونت، با قصد بر عدم بازگشت همیشگی، امکانپذیر است.

در حقوق قدیم فرانسه، تغییر اقامتگاه، به شرط استقرار در محل جدید، به مدت حداقل یک سال و یک روز، امکانپذیر بوده است؛ اما در حقوق جدید فرانسه، در تغییر اقامتگاه، ملاک مرکز مهم امور شخص، مؤثر است؛ نه مدت اقامت.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

طفلی که بالغ گردیده؛ و یا زنی که نکاح وی با همسرش، منحل گردیده؛ می توانند برای خود، اقامتگاه اختیاری برگزینند.

با تغییر مرکز مهم امور شخص، اقامتگاه او نیز تغییر می نماید.

بنابر دلالت استصحاب موضوعی، با تردید در تغییر اقامتگاه، عدم تغییر آن، استصحاب می گردد.

درصورتیکه بین مرکز مهم امور، و محل سکونت شخصی، اختلاف وجودداشته باشد؛ اقامتگاه او، مرکز مهم امور وی است.  

انتقادات

مفاد این ماده، معتبر نیست. زیرا بین مفهوم این ماده با منطوق ماده 1002 همین قانون، تعارض وجوددارد.