ماده ۵۳۵ قانون مدنی

اگر عامل، زراعت نکند و مدت منقضی شود مزارع مستحق اجرت‌المثل است.

توضیح واژگان

مزارعه یعنی قراردادی معاوضی و خاص، بین دو یا چند نفر در رابطه با زمین زراعی، در برابر سهم مشخصی از محصول آن.(1044173)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

چنانچه زارع، در زمین موضوع مزارعه کشت ننماید؛ دراینصورت نمی توان وی را، مسئول تأدیه بهای محصولاتی دانست که قرار بوده در آن زمین، به عمل آیند. زیرا مالکیت مزارع نسبت به آن محصولات، پس از کشت در زمین به وجود می آید؛ و تا زمانی که زراعتی صورت نپذیرفته؛ می توان مالک زمین را، مستحق اجرت المثل منافع ملک خود دانست.(268779) و اگر زارع، از زراعت خودداری نماید تا مهلت مزارعه سپری گردد؛ دراینصورت دیگر نمی توان او را، ملزم به اجرای عهد خویش نمود. زیرا دیگر امکان عمل به تعهد وجود ندارد. بلکه در چنین فرضی، تنها مطالبه خسارت از عامل امکانپذیر است. و در مسئولیت قراردادی، میزان زیان با توجه به وضعیتی که متعهد، به تعهد خویش عمل می نمود؛ و دیگر ضرری ایجاد نمی شد؛ تعیین گردیده؛ و منفعتی را، که متعهدٌ له در چنان موقعیتی می تواند به دست آورد؛ به عنوان میزان خسارت معرفی می نمایند.(268777)

حکم این ماده و ماده بعد، دررابطه با مواردی که نرسیدن محصول، ناشی از تفریط و تقصیر زارع است؛ قابل اجرا می باشد.(191934)

علت تعیین ضمانت اجرای مقرر در این ماده، این است که عامل، با ترک زراعت، سبب فوت منافع زمین گردیده است.(428285)

میزان اجرت المثل موضوع این ماده، توسط کارشناس تعیین می گردد.(59848)

سوابق فقهی

اگر عامل، به تعهد خویش عمل ننماید تا مدت مزبور منقضی گردد؛ دراینصورت مکلف است اجرت المثل زمین راف بابت تفویت منافع آن، به مزارع پرداخت نماید.(90580)

انتقادات

ضمانت اجرای مندرج در این ماده، با آثار و موازین مسئولیت قراردادی سازگاری ندارد.(268779)