نشر اکاذیب رایانه ای

تعریف

انتشار اکاذیب یا در دسترس قراردادن اکاذیب برای دیگران یا نسبت دادن اعمال به طور صریح یا تلویحی به شخص حقیقی یا حقوقی بر خلاف حقیقت (اعم از این که مستقیما اظهار بدارد یا این که به عنوان نقل قول بیان دارد)، به قصد اضرار به غير يا تشويش اذهان عمومي يا مقامات رسمي به وسيله سامانه های رايانه اي يا مخابراتي؛ اعم از اينكه از طريق ياد شده به نحوي از انحاء ضرر مادي يا معنوي به ديگري وارد شود يا نشود.

عنصر قانونی

"هر كس به قصد اضرار به غير يا تشويش اذهان عمومي يا مقامات رسمي به وسيله سامانه رايانه اي يا مخابراتي اكاذيبي را منتشر نمايد يا در دسترس ديگران قرار دهد يا با همان مقاصد اعمالي را بر خلاف حقيقت، رأساً يا به عنوان نقل قول، به شخص حقيقي يا حقوقي به طور صريح يا تلويحي نسبت دهد، اعم از اينكه از طريق ياد شده به نحوي از انحاء ضرر مادي يا معنوي به ديگري وارد شود يا نشود، افزون بر اعاده حيثيت (درصورت امكان)، به حبس از نود و يك روز تا دو سال يا جزاي نقدي از پنج ميليون (000 /000 /5) ريال تا چهل ميليون (000 /000 /40) ريال يا هر دو مجازات محكوم خواهد شد." ماده 18 قانون جرایم رایانه ای 1388.

عنصر مادی

برای تحقق عنصر مادی شرایط ذیل باید محقق گردد:

1-      عمل در قالب انتشار یا در دسترس قرار دادن یا نسبت دادن باشد.

2-      موضوع جرم باید گفتار یا عمل باشد.

3-      کذب بودن گفتار و بر خلاف حقیقت بودن عمل انتسابی به مجنی علیه شرط می باشد.

4-      ضرورتی ندارد که انتساب به طور صریح باشد و تلویحی بودن آن نیز کفایت می نماید.

5-      ضرورتی ندارد که اظهار مستقیم مبنی بر مشاهده و استماع مستقیم ز مجنی علیه باشد و نقل قول مستقیم یا غیر مستقیم هم کفایت می کند.

6-      مجنی علیه نشر اکاذیب مممکن است که شخص حقیقی یا حقوقی باشد.

7-      بستر وقوع جرم سامانه های رايانه اي يا مخابراتي  باید باشد.

8-      وقوع ضرر مادی یا معنوی به مجنی علیه برای تحقق جرم شرط نیست.

عنصر معنوی

علاوه بر سوء نیت عام، قصد اضرار به غير يا تشويش اذهان عمومي يا مقامات رسمي نیز در جرم نشر اکاذیب رایانه ای شرط است و بسیاری از وسب سایت ها و سامانه های اخبار پراکنی با وصفی که ممکن است که مرتکب نشر اکاذیب گردند، به جهت فقدان قصد اضرار یا تشویش و این که در مقام رسالت خبرگزاری خبر را پخش کرده اند، تبرئه شوند.