نشر اکاذیب رایانه ای
تعریف
انتشار اکاذیب یا در دسترس قراردادن اکاذیب برای دیگران یا نسبت دادن اعمال به‌طور صریح یا تلویحی به شخص حقیقی یا حقوقی بر خلاف حقیقت (اعم از این که مستقیماً اظهار بدارد یا این که به عنوان نقل قول بیان دارد)، به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه‌های رایانه ای یا مخابراتی؛ اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود.
عنصر قانونی
«هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (درصورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۰۰۰ /۰۰۰ /۵) ریال تا چهل میلیون (۰۰۰ /۰۰۰ /۴۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.» ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای ۱۳۸۸.
عنصر مادی
برای تحقق عنصر مادی شرایط ذیل باید محقق گردد:
- عمل در قالب انتشار یا در دسترس قرار دادن یا نسبت دادن باشد.
- موضوع جرم باید گفتار یا عمل باشد.
- کذب بودن گفتار و بر خلاف حقیقت بودن عمل انتسابی به مجنی علیه شرط می‌باشد.
- ضرورتی ندارد که انتساب به‌طور صریح باشد و تلویحی بودن آن نیز کفایت می‌نماید.
- ضرورتی ندارد که اظهار مستقیم مبنی بر مشاهده و استماع مستقیم ز مجنی علیه باشد و نقل قول مستقیم یا غیر مستقیم هم کفایت می‌کند.
- مجنی علیه نشر اکاذیب مممکن است که شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
- بستر وقوع جرم سامانه‌های رایانه ای یا مخابراتی باید باشد.
- وقوع ضرر مادی یا معنوی به مجنی علیه برای تحقق جرم شرط نیست.
عنصر معنوی
علاوه بر سوء نیت عام، قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی نیز در جرم نشر اکاذیب رایانه ای شرط است و بسیاری از وسب سایت‌ها و سامانه‌های اخبار پراکنی با وصفی که ممکن است که مرتکب نشر اکاذیب گردند، به جهت فقدان قصد اضرار یا تشویش و این که در مقام رسالت خبرگزاری خبر را پخش کرده‌اند، تبرئه شوند.