ماده ۳۶۴ قانون مجازات اسلامی

رجوع از گذشت پذیرفته نیست .اگر مجنی علیه یا ولی دم، پس از گذشت، مرتکب را قصاص کند، مستحق قصاص است.

پیشینه

در گذشته ماده 47 قانون مجازات عمومی مصوب 1352 در این خصوص وضع گردیده بود.700632

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است و قابل گذشت بودن جرایم محدود به موارد مصرحه قانونی است.700644 این جرایم را که جنبه شخصی داشته را جرایم حق الناسی می نامند.665292 ماده فوق نیز یکی از این موارد مصرحه است که بر اساس اطلاق موجود در آن هر گذشتی اعم از گذشت در دفتر اسناد رسمی، پاسگاه یا خارج از دادگاه را نیز در بر می گیرد.700680 گذشت لازم است پس از وقوع جرم واقع شود .به گذشتی که پیش از وقوع جرم رخ می دهد رضایت میگویند. همچنین لازم است گذشت کننده عاقل، بالغ و مختار بوده و نیز در جرایم مالی شرط رشید بودن شاکی نیز لازم است.1284760 در هر صورت با گذشت شاکی، تعقیب دعوای موقوف و مجازات نیز ساقط می شود.304760 در نتیجه طبق این ماده عفو از قصاص را نمی توان قابل عدول دانسته و مجازات دیگری بجای آن مطالبه کرد.2253312 چرا که بر فرض گذشت پس از صدور حکم باید قائل به موقوفی اجرای حکم و آثار محکومیت کیفری بود. 1418728به عبارت دیگر می تواند از این امر تحت عنوان « بقاء گذشت» یاد کرد. ولی لازم به تاکید است که عدم استماع شکایت مجدد صرفا محدود به مضوعی است که از آن گذشت شده و آثار بعدی جرم را در بر نمی گیرد.1417860 همچنین اگر متضرر از جرم در چنین جرایمی پیش از شکایت به مقامات گذشت خود را اعلام نماید، حق شکایت بعدی خود را از دست می دهد.1094584

رویه قضایی

به موجب نظریه 7/5563-1366/10/10 چنانچه پس از اعلام رضایت شاکی، آثاری ظاهر شود که نشانگر تغیییر نوع بزه ارتکابی باشد، شکایت شاکی قابل طرح می باشد.665312

مستندات فقهی

گروهی مستند فقهی ماده فوق را آیه 178 سوره بقره دانسته اند.426368