ماده ۳۸۶ قانون مجازات اسلامی

 مجازات جنایت عمدی بر عضو در صورت تقاضای مجنی علیه یا ولی ‌او و وجود سایر شرایط مقرر در قانون، قصاص و در غیر این ‌صورت مطابق قانون از حیث دیه و تعزیر عمل می ‌گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به موجب این ماده مجازات اصلی جنایت عمدی بر عضو را باید علی الاصول قصاص بدانیم. حتی اگر از اعضای مشهور همچون دست یا پا نبوده باشد. از جمله جراحات وارده بر شکم یا پشت.709948 ولی اگر جنایت واقع شده از مصادیق جنایات مستوجب قصاص نبوده و یا قصاص امکان پذیر نبوده باشد، باید قائل به پرداخت دیه باشیم.351404

گروهی معتقدند قصاص عضو صرف ضرب حاصل نمی شود. بلکه باید قطع عضو یا جرحی واقع شده باشد تا بتوان قائل به قصاص شد.354096 مگر آنکه جرح را شامل ضرب نیز بدانیم.355224 اما بطور کل ضرب را باید صدماتی دانست که منجر به از هم گسیختگی یا جاری شدن خون نمیشوند.855376 همچنین اگر مرتکب موضوع این ماده قصاص شود، دیگر مجازات های تعزیری بر او اعمال نمی شود.673220

سوابق فقهی

در خصوص امکان قصاص فردی که مرتکب عمل «سیلی زدن » شده است، گروهی از فقها قصاص را در این خصوص غیر معتبر دانسته و گروهی نیز معتقدند اگر حاکم صلاح دانسته و به این امر حکم دهد، قصاص مانعی ندارد.805896

مستندات فقهی

گروهی مستند شرعی این ماده را آیه 194 سوره بقره و نیز آیه 45 سوره مائده دانسته اند.709880

رویه قضایی

بر اساس نظریه کمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی به تاریخ 63/7/30، امکان قصاص به دلیل ایراد ضرب ساده وجود ندارد.709908