ماده ۴۵۱ قانون مجازات اسلامی

در صورتی ‌که قاتل از ورثه مقتول باشد چنانچه قتل عمدی باشد از اموال و دیه مقتول و در صورتی‌ که خطای محض یا شبه‌ عمدی باشد از دیه وی ارث نمی‌ برد. در موارد فقدان وارث دیگر، مقام رهبری وارث است.

توضیح واژگان

دیه (به کسر دال و تخفیف یاء)834976 یا خونبها را باید مشتق از «ودی» 729104و به معنای مالی دانست که به موجب شرع و در نتیجه ارتکاب جنایت و تجاوز نسبت به نفس یا عضو به مجنی علیه مهدور الدم یا ولی یا اولیاء دم وی پرداخته می شود. این مال را در برخی ا جرایم خطایی نیز باید پرداخت.امروزه در برخی از نظام های حقوقی، از دیه به عنوان نوعی خسارت تعبیر می شود.331224 عناصر اصلی دیه عبارتند از:1- منقول بودن مال 2- معین شدن مقدار، جنس و وصف آن توسط قانون، ضمان ابدان 4- داشتن وصف غرامت مدنی و پرداخت آن به مجنی علیه یا اولیاء دم حسب مورد.1759952

دیه را به معنی عقل نیز آورده اند. زیرا از جمله معانی عقل، منع است و دیه نیز مانع ارتکاب جنایت می باشد.729104

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده استثنایی است بر اطلاق استحقاق وارث مقتول نسبت به دیه وی.4099124 به موجب این ماده کسی که عامداً مورث خود را بکشد، اعم از این که این قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب، منفرداً باشد یا مشترکاً، از ارث محروم می شود.426068 همچنین مرتکب جرم قتل اعم از عمدی، شبه عمدی و خطای محض از دیه مقتول سهمی نخواهد برد.4012160 چنانچه در اثر اجرای این ماده وارثی برای مقتول باقی نماند، دیه او متعلق به بیت المال خواهد بود.4012352 زیرا بر اساس شرع اسلام؛ امام مسلمین (ع) از جمله افرادی است که تحت شرایطی عاقله محسوب می شود.4099152

رویه قضایی

به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، دیه جزء ماترک متوفی محسوب می شود.840384

نمونه ها و مصادیق

از جمله نمونه های مورد بحثی که با ماده فوق مرتبط است، جرم پدر کشی است. این جرم در برخی از نظام های حقوقی به عنوان یک رفتار مجرمانه خاص شناسایی و مورد بحث قرار گرفته است حال آن که در حقوق جزای ایران اصل بر عدم تاثیر شخصیت مقتول در نوع جرم بوده و صرفاً در فرض عامدانه بودن رفتار، محرومیت از ارث را به همراه دارد.726732