ماده ۱۲۶۳ قانون مدنی: اقرار سفیه در امور مالی مؤثر نیست.

توضیح واژگان

به اموری که رکن اصلی آن، مال باشد؛ امور مالی گویند[۱]

رشد، در لغت یعنی هدایت. [۲] و به توانایی انسان در تفکر و اندیشیدن، که منجر به تصمیم گیری متعارف و عادی، با رعایت مصلحت خویش در امور مالی می گردد؛ رشد گویند؛ و شخصی را که واجد این خصوصیات است؛ رشید نامند. [۳]و رشید، کسی است که در امور مالی خود، بتواند به نحو عاقلانه، تصرف نماید. [۴]

به شخص بالغی که نتواند در عقود مالی، مصلحت خویش را، رعایت نماید؛ سفیه گویند. [۵] و به شخصی که عقل معاش ندارد؛ سفیه گویند. [۶]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

سوگند و اقرار سفیه، در حدود اذن قانونگذار، نافذ است. [۷]

غیررشید، نسبت به امور مالی خود، ولو در قالب اقرار به مال، محجور است. [۸]

اقرار سفیه در امور غیرمالی، صحیح است. [۹]

اقرار در هر شرایطی، به زیان مقر می باشد؛ پس صحیح است که اقرار غیررشید در امور مالی را، ممنوع دانست. [۱۰]

امور انشایی سفیه، قابل تنفیذ است؛ اما امور اخباری وی، باطل می باشد. [۱۱]

اقرار سفیه در امور مالی، صحیح نیست؛ خواه سبب دین موضوع اقرار، قبل از حدوث سفه، به وجودآمده باشد؛ یا بعد از آن. [۱۲]

اقرار غیررشید در امور غیرمالی صحیح است؛ هرچند امور مزبور، دارای آثار مالی باشد. [۱۳] [۱۴] زیرا اگر شخص، بتواند کاری را انجام دهد، اقرار وی نسبت به آن امر نیز، پذیرفته است. [۱۵]

مقر، نباید محجور باشد. [۱۶]

سوابق فقهی

غیررشید، نسبت به امور مالی خود، ولو در قالب اقرار به مال، محجور است. [۱۷]

در مقر، بلوغ، عقل، رشد، قصد، اختیار، و عدم افلاس شرط است. [۱۸]

اگر موضوع اقرار، دارای جنبه مالی و غیرمالی باشد؛ دراینصورت اقرار غیررشید، نسبت به جنبه غیر مالی صحیح بوده؛ و نسبت به وجهه مالی قضیه، باطل است. [۱۹]

مصادیق و نمونه ها

اقرار سفیه به نکاح، طلاق و نسب صحیح است. [۲۰]  [۲۱]  [۲۲] و اقرار غیررشید به نسب، و جنایت مستوجب قصاص، صحیح است. [۲۳] و اگر زنی که غیررشید است؛ اقرار به وقوع طلاق خلع یا مبارات نماید؛ چنین اقراری صحیح است؛ و اقرار به هبه یا صلح غیرمعوض، توسط سفیهی که در عقود مزبور، ذینفع بوده؛ نافذ است. [۲۴]

منابع

  1. بهرام بهرامی. دعاوی مالی و غیرمالی. چاپ 5. نگاه بینه، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2293308
  2. مصطفی پورکاظم. حجر سفیه در فقه و حقوق ایران و مطالعه تطبیقی آن با حقوق کشورهای مصر و سوریه. دانشگاه امام صادق(ع)، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1574808
  3. مجموعه مقالات پیام آموزش با موضوع حقوق مدنی(سایر مباحث). چاپ -. معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2491640
  4. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال). چاپ 11. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 11336
  5. علیرضا باریکلو. حقوق مدنی(جلد اول) (اشخاص و حمایت های حقوقی آنان). چاپ 6. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1096572
  6. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال). چاپ 11. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 11336
  7. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 273020
  8. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 333248
  9. علی مهاجری. دعاوی مالی و غیرمالی در حقوق ایران و فرانسه. چاپ 2. فکرسازان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1625792
  10. سیدجلال الدین مدنی. ادله اثبات دعوا (اقرار، سند، شهادت، اماره، سوگند، تحقیق محلی، علم قاضی). چاپ 10. پایدار، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 90168
  11. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 102556
  12. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1440308
  13. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 102548
  14. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 272636
  15. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 272636
  16. هوشنگ شامبیاتی. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1938676
  17. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 333248
  18. بهرام بهرامی. بایسته های ادله اثبات. چاپ 2. نگاه بینه، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2452480
  19. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد چهارم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3361712
  20. بهرام بهرامی. دعاوی مالی و غیرمالی. چاپ 5. نگاه بینه، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2293308
  21. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 102548
  22. سیدمرتضی قاسم زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 369248
  23. حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4142052
  24. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 272636