پیشگیری وضعی از جرم

پیشگیری وضعی به عنوان یکی از روش‌های پیشگیری، به مجموعه‌ تدابیری اطلاق می‌شود که کاهش و حذف موقعیت‌ها و فرصت‌های ارتکاب جرم را سرلوحه‌ی اقدامات خود قرار داده است.[۱] به عبارت دیگر پیشگیری وضعی عبارت است از اقدام به محدود کردن فرصت‌های ارتکاب جرم یا مشکل کردن تحقق این فرصت برای مجرمین بالقوه. یعنی پیشگیری وضعی از طریق کاهش و تقلیل فرصت‌های مجرمانه و یا فرصت‌های ارتکاب جرم عملی می‌گردد.[۲]

تعریف

پیشگیری وضعی شامل موارد زیر است:

  1. کاهش فرصت ارتکاب نوع خاصی از جرم
  2. مدیریت، طراحی، به کارگیری محیط مجاور به عنوان روش سیستماتیک و دائمی.
  3. ارتکاب جرم را سخت و خطرناک نمودن

پیشگیری وضعی ناظر بر پیشگیری از طریق مدیریت، طراحی، به کارگیری محیط مجاور به عنوان روش سیستماتیک و دائمی است.[۱]

تکنیک های پیشگیری وضعی

تکنیک‌های پیشگیری وضعی در سال ۱۹۹۳ توسط کلارک ارائه شده که شامل ۱۶ تکنیک برای پیشگیری از انواع جرایم خیابانی و غارتگری بود. این تکنیک‌ها در سه دسته ارائه شد و هر یک از این سه گروه نیز خود به چهار تکنیک تقسیم می‌شد. دسته اول «افزایش تلاش برای ارتکاب جرم» بود که شامل ۴ تکنیک بود: سخت کردن آماج جرم، کنترل دسترسی به آماج جرم، منحرف کردن بزهکاران از آماج‌های جرم، و کنترل وسایل تسهیل‌کننده جرم. دسته دوم مربوط به تدابیر «افزایش خطرات جرم» بود که حدود چهار تکنیک را در بر می‌گرفت: کنترل ورودی‌ها و خروجی‌ها، نظارت رسمی، نظارت به وسیله کارکنان، و نظارت طبیعی. دسته سوم از تدابیر پیشگیری وضعی، «کاهش منافع قابل پیش‌بینی حاصل از جرم»، نهایتاً از طریق از دسترس خارج کردن آماج جرم، مشخص کردن اموال، از بین بردن منافع جرم بود.

در سال ۱۹۹۷ کلارک و هومن ۱۶ تکنیک اولیه را اصلاح کردند و با اضافه کردن دسته دیگری تحت عنوان «از بین بردن بهانه‌ها»، آن‌ها را به ۲۰ تکنیک افزایش دادند. همچنین آن‌ها در سال ۲۰۱۳ تکنیک‌ها را با اضافه کردن دسته پنجمی تحت عنوان «کاهش تحریک‌ها»، به ۲۵ تکنیک افزایش داده و برخی اصلاحات دیگر نیز در دسته‌بندی تکنیک‌ها انجام دادند.[۲]

تفاوت پیشگیری وضعی با پیشگیری اجتماعی

در این روش از پیشگیری بیش از هر چیز از محیط به منظور پیشگیری استفاده می‌شود. در حالی که پیشگیری اجتماعی ناظر بر پیشگیری از طریق آموزش و پیشگیری محیطی است.[۱]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ احمدی فر, رسول (2023-10-23). "نظریۀ پیشگیری از مسئولیت قهری بر اساس مبانی فقهی و حقوقی". فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی. 6 (19): 7–33. doi:10.22034/law.2023.2000419.1236. ISSN 2717-2074.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ دبیرنیا, علیرضا; موحدی پور, احسان; طالب نجف آبادی, اعظم (1402). "درآمدی بر نسبت میان نظریه اخلاقی امر الهی و حقوق بشر". پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. 10 (2): 25–42. doi:10.22091/csiw.2023.8774.2349. ISSN 2476-4213.