ماده ۲۷۴ قانون مجازات اسلامی

ربایش مال به اندازة نصاب باید در یک سرقت انجام شود.

توضیح واژگان

سابقاً ماده 198 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370) در بند 9 خود در این خصوص وضع شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق را مکمل بند چ ماده 268 قانون مجازات اسلامی (1392) دانسته اند که بیان گر ارزش مال در هنگام خروج از حرز به عنوان یکی از شروط ثبوط سرقت حدی می باشد.به موجب ماده فوق نصاب مقرر در آن بند باید در ذیل یک سرقت بوجود آید.اگر سرقت ها از چند حرز صورت گیرد یا به دفعات انجام شود و ارزش مالی که در هر مرتبه مورد سرقت واقع میشود کمتر از حد نصاب باشد،حد جاری نمیشود.به عنوان مثال اگر شخصی یک شب مقداری از اموال درون صندوق را برباید و شب بعد نیز مقداری دیگر را برباید به طوری که مجموع آنها به حد نصاب برسد،هرچند همه سرقت ها یک مجازات داشته باشد،عمل وی مشمول این ماده نخواهد بود. لذا می توان گفت اگر کسی به موجب چند سرقت مختلف، اموالی مختلف برباید که ارزش همه آن ها به حد نصاب برسد اما ارزش هیچ یک از آنان به تنهایی به حد نصاب نرسد، باید او را محکوم به چند جرم تعزیری تلقی کرد.

برای تشخیص اینکه سرقت در یک نوبت واقع شده یا بیشتر، ملاک قضاوت عرف است.

سوابق فقهی

محقق حلی و برخی دیگر از فقها با توجه به اطلاق آیه مربوط به سرقت،تحقق نصاب در یک سرقت را شرط وقوع سرقت حدی نمیدانند.

انتقادات

عبارت"در یک سرقت"معنای روشنی ندارد و چند احتمال از آن میرود.1-رفتار فیزیکی و عملیات ربودن از هم متفاوت نباشند یعنی مال با یک ربودن خارج شود.2-موضوع سرقت یک مال باشد یعنی اگر مقداری مال و مقداری جنس برباید که مجموع آنها به حدنصاب است، مشمول عنوان سرقت حدی قرار نخواهد گرفت.3-احتمال بعد آن است که سرقت ها متعدد نباشند.یعنی آن طور نباشد که مجموع مال موضوع دو سرقت اندازه نصاب باشد.سرقت هایی که هرکدام جداگانه تمام ارکان و شرایط وصف سرقت را داشته اما موضوع آنها کمتر از حد نصاب بوده است. با وجود همه این تفاسیر احتمال موجه آن است که از نظر عرفی مال موضوع سرقت در یک سرقت ربوده شود و تعدد جرم به حساب نیاید.