تاثیر کنوانسیون مبارزه با فساد 2003 بر امنیت انسانی

تاثیر کنوانسیون مبارزه با فساد ۲۰۰۳ بر امنیت انسانی عنوان رساله ای است که توسط ایمان میرزازاده، با راهنمایی حسین نواده توپچی و با مشاوره سیدباقر میرعباسی و احمد مومنی راد در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

عنوان	تاثیر کنوانسیون مبارزه با فساد ۲۰۰۳ بر امنیت انسانی
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	ایمان میرزازاده
استاد راهنما	حسین نواده توپچی
استاد مشاور	سیدباقر میرعباسی، احمد مومنی راد
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه تهران

چکیده

فساد به عنوان یکی از بزرگترین چالشها در برابر پیشرفت و حمایت از حقوق بشر و آزادی های بنیادین، تمام ابعاد امنیت انسانی را تحت تاثیر خود قرار می دهد و موجب تشدید بحرانها و تهدیدات امنیت انسانی می گردد. تعمیق فساد موجب سلب اعتماد عمومی از دولت می گردد و شکاف دولت – ملت را تشدید می کند. در صورت عدم مهار و کنترل فساد، دولت حاکمیت موثر خود را از دست خواهد داد و به دلیل عدم امکان اجرای سیاستهایش و عدم همراهی مردم، به دولتی ناتوان و شکننده تبدیل خواهد شد. سازمان ملل متحد، با طرح کنوانسیون مبارزه با فساد در سال ۲۰۰۳، درصدد کنترل و تحدید این پدیده ویرانگر برآمد. کنوانسیون راهبردی پیشگیرانه مبتنی بر ارتقای امنیت انسانی از طریق التزام دولت ها به رعایت و ارتقاء اصول بنیادین حقوق بشر را اتخاذ کرد. دولتها مکلف هستند تا اصول حکمرانی مطلوب را که در برگیرنده حاکمیت قانون و شفافیت می باشد را اعمال نمایند. نقش بازیگران غیر دولتی نبایستی مورد غفلت واقع شود. بازیگران غیردولتی همچون جامعه مدنی و سازمانهای مردم نهاد می توانند آگاهی مردم را در خصوص تاثیرات مخرب فساد ارتقا دهد. اما حصول به این اهداف مشروط به اراده جدی دولت ها و درک شرایط و پذیرش الزامات مقرر در کنوانسیون می باشد. در این رساله برای سنجش تاثیر مولفه های اصلی کنوانسیون مبارزه با فساد بر امنیت انسانی، در دو مرحله از طریق پرسشنامه نظرات خبرگان حوزه هایی همچون حقوق، اقتصاد و جامعه شناسی گردآوری و تجزیه و تحلیل شده است. تحقیقات حکایت از آن دارد که دولت های موفق در مبارزه با فساد، ضمن پذیرش مفهوم نوین امنیت انسانی و عبور از برداشت سنتی و سخت از امنیت و درک ابعاد مختلف امنیت انسان محور، ارتباط درهم تنیدهء سه گانهء امنیت انسانی، توسعه پایدار و حقوق بشر را عمیقا باور کرده اند.

ساختار و فهرست رساله

۱– بخش اول: فساد

۱–۱ فصل اول: فساد و دلایل موثر در ایجاد آن

۱–۱–۱ مبحث اول– تعریف فساد

۲–۱–۱ مبحث دوم: عوامل موثر در اشاعه فساد

۱–۲–۱–۱ دولت و کارگزاران فاسد

۲–۲–۱–۱ فقدان حکمرانی مطلوب

۳–۲–۱–۱ فقدان صلح و مدارا

۴–۲–۱–۱ اقتصاد دولتی و ناکارآمد

۵–۲–۱–۱ بافت سیاسی و اجتماعی جامعه

۲–۱ فصل دوم: آثار و تبعات منفی فساد بر امنیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی

۱–۲–۱ مبحث اول: پیامدهای اقتصادی پدیده فساد

۲–۲–۱ مبحث دوم: تاثیر فساد بر سرمایه گذاری خارجی

۳–۲–۱ مبحث سوم: خشونت، ناامنی و جرایم سازمان یافته فراملی ناشی از فساد

۴–۲–۱ مبحث چهارم: تاثیرات فساد بر فعالیت های جمعی و تشکیلاتی

۵–۲–۱ مبحث پنجم: تاثیر فساد بر مردم سالاری

۳–۱ فصل سوم: تاثیر فساد بر حقوق بشر

۱–۳–۱ مبحث اول: انواع نقض های حقوق بشری به واسطه فساد

۲–۳–۱ مبحث دوم: نقض اصول برابری و عدم تبعیض

۳–۳–۱ مبحث سوم: نقض دادرسی منصفانه

۴–۳–۱ مبحث چهارم: فساد، سدی در برابر شفافیت و جریان آزاد اطلاعات

۵–۳–۱ مبحث پنجم: تاثیر فساد بر حاکمیت قانون

۶–۳–۱ مبحث ششم: نقض حق بر تعیین سرنوشت و تسلط بر منابع ثروت شهروندان

۷–۳–۱ مبحث هفتم: فساد، مانعی در برابر تحقق توسعه پایدار

جمع بندی:

۲– بخش دوم: سازمانهای بین المللی و مبارزه موثر با پدیده فساد

۱–۲ فصل اول: سازمان ملل متحد و کنوانسیون های بین المللی

۱–۱–۲ مبحث اول:کنوانسیون های ملل متحد

۱–۱–۱–۲ کنوانسیون وین در خصوص مقابله با قاچاق مواد مخدر و روانگردان (۱۹۸۸)

۲–۱–۱–۲ کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم (۱۹۹۹)

۳–۱–۱–۲ کنوانسیون سازمان ملل در خصوص جرایم سازمان یافته فرا ملی

۲–۱–۲ مبحث دوم: کنوانسیون بین المللی ضد فساد و تاریخچه آن

۳–۱–۲ مبحث سوم: ساختار کلی کنوانسیون

۲–۲ فصل دوم: مبانی کنوانسیون مبارزه با فساد ۲۰۰۳

۱–۲–۲ مبحث اول: پیشگیری

۲–۲–۲ مبحث دوم: جرم انگاری

۳–۲–۲ مبحث سوم: همکاری بین المللی، از تبادل اطلاعات تا کمکهای تکنیکی

۱–۳–۲–۲ استرداد اموال

۴–۲–۲ مبحث چهارم: اهم دیگر نکات کنوانسیون

۳–۲ فصل سوم: نهادها و سازمانهای بین المللی

۱–۳–۲ مبحث اول: گروه اقدام مالی

۲–۳–۲ مبحث دوم: گروه اگمونت

۳–۳–۲ مبحث سوم: بانک جهانی و صندوق بین المللی پول

۴–۳–۲ مبحث چهارم: برخی از اسناد منطقه ای مبارزه با فساد

۱–۴–۳–۲ کنوانسیون آمریکایی مبارزه با فساد

۲–۴–۳–۲ کنوانسیون مبارزه با ارتشای مقامات دولتی خارجی

۳–۴–۳–۲ شورای اروپا و مبارزه با فساد

۴–۴–۳–۲ کنوانسیون مبارزه با فساد مقامات رسمی دولت های عضو اتحادیه اروپا و یا جوامع اروپایی

۵–۴–۲–۲ کنوانسیون اتحادیه آفریقا راجع به پیشگیری و مبارزه با فساد

جمع بندی:

۳– بخش سوم: امنیت انسانی

۱–۳ فصل اول: تحولات مفهوم امنیت

۱–۱–۳ مبحث اول: امنیت ملی و حاکمیت های مستقل

۲–۱–۳ مبحث دوم: انواع تعهدات دولت ها در خصوص امنیت

۲–۳ فصل دوم: امنیت انسانی مکمل حقوق بشر و توسعه انسانی

۱–۲–۳ مبحث اول: تاریخچه تحولات

۲–۲–۳ مبحث دوم: اسناد بین المللی و مفهوم امنیت انسانی

۱–۲–۲–۳ کمیسیون امنیت انسانی

۲–۲–۲–۳ گزارش برنامه توسعه ملل متحد ۱۹۹۴

۳–۲–۲–۳ پارادایم توسعه انسان محور

۳–۲–۳ مبحث سوم: امنیت انسانی، حقوق بشر و توسعه انسانی

۱–۳–۲–۳ امنیت انسانی و توسعه انسانی

۲–۳–۲–۳ امنیت انسانی و حقوق بشر

۳–۳ فصل سوم: محورهای گفتمان امنیت انسانی

۱–۳–۳ مبحث اول: ایده آزادی بیشتر

۲–۳–۳ مبحث دوم: آزادی از نیاز

۳–۳–۳ مبحث سوم: آزادی از ترس

۴–۳–۳ مبحث چهارم: آزادی زندگی توام با کرامت انسانی

۴–۳ فصل چهارم: تهدیدات امنیت انسانی

۱–۴–۳ مبحث اول: طیف گوناگون تهدیدات امنیت انسانی در مناطق مختلف

۲–۴–۳ مبحث دوم: ویژگی تهدیدات امنیت انسانی

۳–۴–۳ مبحث سوم: فقر

۴–۴–۳ مبحث چهارم: محیط زیست

۵–۴–۳ مبحث پنجم: گرمایش زمین و ضرورت اتخاذ اقدامات فوری

۶–۴–۳ مبحث ششم: بیماری های همه گیر و مسری ( از ابولا تا کوید۱۹)

۱–۶–۴–۳ اهم نکات نمایندگان کشورها در جلسه

می ۲۰۲۰ شورای امنیت

جمع بندی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۶۷ ۴– بخش چهارم: پرسشنامه و تجزیه و تحلیل آماری

۱–۴ فصل اول: روش شناسی پژوهش

۱–۱–۴ مبحث اول: نوع و روش پژوهش حاضر

۲–۱–۴ مبحث دوم: روش نمونه گیری

۳–۱–۴ مبحث سوم: پرسشنامه به عنوان ابزار اندازه گیری

۴–۱–۴ مبحث چهارم: پایایی و روایی پرسشنامه

۱–۴–۱–۴ روایی محتوا

۲–۴–۱–۴ روایی همگرا

۳–۴–۱–۴ روایی تشخیصی

۴–۴–۱–۴ آزمون پایایی (قابلیت اعتماد)

۲–۴ فصل دوم: روش تجزیه و تحلیل داده ها

۱–۲–۴ مبحث اول: روش تجزیه و تحلیل چند متغیره

۲–۲–۴ مبحث دوم: فرضیه های پژوهشی

۱–۲–۲–۴ فرضیه اصلی پژوهش

۲–۲–۲–۴ فرضیه های فرعی

۳–۲–۴ مبحث سوم: ملاحظات اخلاقی

۳–۴ فصل سوم: تجزیه و تحلیل داده ها

۱–۳–۴ مبحث اول: توصیف داده ها

۲–۳–۴ مبحث دوم:تجزیه و تحلیل توزیع آماری مشاهدات

۳–۳–۴ مبحث سوم: آزمون نرمال بودن مشاهدات

۴–۴ فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری فرضیه های پژوهشی براساس شاخص های عملیاتی تعریف شده:

۱–۴–۴ مبحث اول: تجزیه و تحلیل معناداری شاخص های عملیاتی تعریف شده برای متغیر کنوانسیون ۲۰۰۳

۲–۴–۴ مبحث دوم: تجزیه و تحلیل معناداری شاخص های عملیاتی تعریف شده برای متغیر امنیت انسانی

۳–۴–۴ مبحث سوم: تجزیه و تحلیل معناداری شاخص های عملیاتی تعریف شده برای متغیر مصادیق فساد

۳–۴–۴ مبحث سوم: تجزیه و تحلیل معناداری شاخص های عملیاتی تعریف شده برای متغیر فساد

۵–۴ فصل پنجم: تجزیه و تحلیل آماری فرضیه های پژوهشی (بر اساس روش معادلات ساختاری)

۱–۵–۴ مبحث اول: ساختار اصلی معادلات ساختاری در مطالعه تاثیر متغیر کنوانسیون۲۰۰۳ بر متغیر امنیت انسانی

۲–۵–۴ مبحث دوم: بررسی کفایت مدل برازش شده در ارتباط با تاثیر متغیر کنوانسیون ۲۰۰۳ ، X، بر متغیر امنیت انسانی، Z

۳–۵–۴ مبحث سوم: ساختار اصلی معادلات ساختاری در مطالعه تاثیر متغیر فساد بر متغیر امنیت انسانی

۴–۵–۴ مبحث چهارم: بررسی کفایت مدل برازش شده در ارتباط با تاثیر متغیر فساد ، Y، بر متغیر امنیت انسانی، Z

۵–۵–۴ مبحث پنجم: ساختار اصلی معادلات ساختاری در مطالعه تاثیر متغیر کنوانسیون ۲۰۰۳ بر متغیر امنیت انسانی_جدید

۶–۵–۴ مبحث ششم: بررسی کفایت مدل برازش شده در ارتباط با تاثیر متغیر کنوانسیون ۲۰۰۳ ، X، بر متغیر امنیت انسانی_جدید، ZZ

۷–۵–۴ مبحث هفتم: ساختار اصلی معادلات ساختاری در مطالعه تاثیر متغیر فساد بر متغیر امنیت انسانی_جدید

۸–۵–۴ مبحث هشتم: بررسی کفایت مدل برازش شده در ارتباط با تاثیر متغیر فساد ، Y، بر متغیر امنیت انسانی_جدید، ZZ

جمع بندی:

۵– بخش پنجم: بررسی میزان تاثیر کنوانسیون مبارزه با فساد بر امنیت انسانی

۱–۵ فصل اول: بررسی مقایسهای وضعیت فساد در برخی از کشورها

۱–۱–۵ مبحث اول: وضعیت فساد در آفریقا

۲–۱–۵ مبحث دوم: دلایل شیوع فساد در آفریقا

۳–۱–۵ مبحث سوم: تاثیر فساد بر دموکراسی در آفریقا

۲–۵ فصل دوم: فساد و تاثیر آن بر امنیت انسانی در آفریقا

۱–۲–۵ مبحث اول: فساد تهدیدی در مقابل حق حیات، امنیت غذایی و حق بر سلامت

۲–۲–۵ مبحث دوم: فساد و امنیت قضایی

۳–۲–۵ مبحث سوم: فساد و امنیت اقتصادی

۳–۵ فصل سوم: ایران و بحران امنیت انسانی در همسایگان

۱–۳–۵ مبحث اول: شرایط سیاسی و اقتصادی در آسیای مرکزی

۱–۱–۳–۵ بحران ناکارآمدی در آسیای مرکزی

۲–۱–۳–۵ امنیت انسانی، جاده ابریشم نوین و قدرت های جهانی

۳–۱–۳–۵ تهدیدات امنیت انسانی در برخی از کشورهای منطقه

۲–۳–۵ مبحث دوم: تاثیرات فساد و چالشهای امنیت انسانی

۱–۲–۳–۵ افزایش تنش ها در منطقه

۲–۲–۳–۵ تروریسم، قاچاق مواد مخدر و تسلیحات سبک، تا بلایای طبیعی و زیست محیطی

۴–۵ فصل چهارم: پایبندی به کنوانسیون مبارزه با فساد از شعار تا نتیجه گرایی

جمع بندی:

جمع بندی و نتیجه گیری

پیشنهادها:

مدل مفهومی پژوهش

فهرست منابع

پیوستها

پرسشنامه سنجش مطلوبیت گزاره ها

۲۷۱ پیوست۲: پرسشنامه سنجش مطلوبیت گزارهها۲

پیوست ۳: پرسشنامه سنجش مطلوبیت گزاره ها۳

پیوست ۴: پرسشنامه نهایی برای جمع آوری اطلاعات

پیوست ۵: مدل تحلیلی تحقیق

پیوست ۶: گزارش پرسشنامه های تعیین مطلوبیت گزاره ها

پیوست ۷: گزارش پرسشنامه های نهایی پژوهش (نهایی A)

پیوست۸: گزارش پرسشنامه نهایی پژوهش (نهاییB)

پیوست ۹: گزارش پرسشنامه نهایی پژوهش (نهاییC)

پیوست ۱۰: گزارش پرسشنامه نهایی پژوهش (نهاییD)

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• امنیت انسانی
• توسعه انسانی
• حاکمیت قانون
• حقوق و آزادیهای بنیادین
• مبارزه با فساد
• کنوانسیون مبارزه با فساد۲۰۰۳