قانون حاکم بر دعاوی دریایی

قانون حاکم بر دعاوی دریایی عنوان رساله ای است که توسط نوید حاتمی پور، با راهنمایی مسعود اربابی و با مشاوره حمیدرضا نیکبخت و نوید رهبر در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	قانون حاکم بر دعاوی دریایی
رشته	حقوق نفت و گاز
دانشجو	نوید حاتمی پور
استاد راهنما	مسعود اربابی
استاد مشاور	حمیدرضا نیکبخت، نوید رهبر
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این رساله به منظور مطالعه قواعد حل تعارض دعاوی دریایی در دو بخش نگارش شده است، و درصدد یافتن پاسخ دو پرسش اساسی است: نخست اینکه چه قانونی بر دعاوی دریایی در دو نظام حقوقی ایران و انگلستان حاکم است. دوم اینکه چه قانونی بهتر است بر دعاوی دریایی حاکم باشد. در بخش نخست، ویژگی های حقوق دریایی مطالعه شده و لیستی از دعاوی دریایی ارایه شده است. به علاوه، پرچم کشتی و مناطق دریایی به عنوان دو عامل تاثیرگذار در تصمیم گیری راجع به قانون حاکم بر دعاوی دریایی مورد بررسی قرار گرفته اند. سپس، ضمن مطالعه تیوری های مطروحه پیرامون مسیله تعارض قوانین، تفکیک سنتی میان امور شکلی و ماهوی مورد نقد قرار گرفته است. در دو سوی آتلانتیک، دو رویکرد متفاوت به مسیله ی حل تعارض وجود دارد. در حالی که در تیوری های اروپایی ارتباط جغرافیایی نقش عمده ای در تعیین قانون حاکم ایفاء می کند، رویکردهای آمریکایی، کسب و افزایش منفعت را ملاک تعیین قانون حاکم می دانند. در بخش دوم، ضمن مطالعه محدوده شمول کنوانسیون های دریایی، رابطه آنها با قواعد حل تعارض مورد تحلیل قرار گرفته است؛ سپس، قواعد حل تعارض نظام حقوقی انگلستان در خصوص دعاوی دریایی، در مقایسه با قواعد حل تعارض ایران، ارزیابی شده اند. قواعد حل تعارض انگلستان بر مبنای تیوری قانون مناسب طراحی شده اند که برخلاف قواعد حل تعارض ایران، با شناسایی توافق طرفین، امکان پیش بینی حقوق و تعهدات را برای تجار دریایی پیش از وقوع اختلاف فراهم می سازد. قواعد حل تعارض پیش فرض انگلستان در خصوص دعاوی دریایی پیچیده و مبهم هستند و به کاهش اطمینان تجاری و تشویق رقابت بر سر مرجع رسیدگی منجر خواهند شد. در انتها، قواعدی جهت حل تعارض در دعاوی دریایی طراحی شده است.

ساختار و فهرست رساله

درآمد

۱ بخش نخست: حقوق دریایی و تیوری تعارضها

۱ ۱ مقدمه ای بر حقوق دریایی و دعاوی دریایی

۱ ۱ ۱ ماهیت و ویژگی های منحصر به فرد حقوق دریایی

۱ ۱ ۱ ۱ رابطه نزدیک با صنعت

۱ ۱ ۱ ۲ شخصیت بین المللی

۱ ۱ ۱ ۳ ماهیت مجزا و مستقل

۱ ۱ ۲ مناطق دریایی

۱ ۱ ۲ ۱ خط مبداء، آبهای داخلی و دریای سرزمینی و منطقه مجاور

۱ ۱ ۲ ۲ منطقه انحصاری اقتصادی و فلات قاره

۱ ۱ ۲ ۳ دریای آزاد

۱ ۱ ۳ کشتی و کشور پرچم

۱ ۱ ۳ ۱ تعریف کشتی

۱ ۱ ۳ ۲ تابعیت کشتی

۱ ۱ ۴ دعاوی دریایی

۱ ۱ ۴ ۱ دعاوی دریایی در حقوق انگلستان

۱ ۱ ۴ ۲ دعاوی دریایی در حقوق ایران ۵۰ ۱ ۲ تیوریهای تعارض ها و تفکیک میان امور شکلی و ماهوی

۱ ۲ ۱ تیوری تعارض ها

۱ ۲ ۱ ۱ تیوری های مهجور

۱ ۲ ۱ ۱ ۱ تیوری قانونگذاران

۱ ۲ ۱ ۱ ۲ تیوری قانون تابعیت

۱ ۲ ۱ ۱ ۳ تیوری نزاکت بین المللی

۱ ۲ ۱ ۱ ۴ تیوری روابط حقوقی

۱ ۲ ۱ ۱ ۵ تیوری حقوق مکتسب

۱ ۲ ۱ ۱ ۶ تیوری قانون محل وقوع مسیولیت مدنی

۱ ۲ ۱ ۱ ۷ تیوری قانون محلی

۱ ۲ ۱ ۲ تیوری قانون مناسب و قصد طرفین

۱ ۲ ۱ ۳ انقلاب آمریکایی

۱ ۲ ۱ ۳ ۱ تیوری تحلیل منفعت دولتی

۱ ۲ ۱ ۳ ۲ تیوری مهمترین رابطه

۱ ۲ ۱ ۳ ۳ تیوری زیان تطبیقی

۱ ۲ ۱ ۳ ۴ تیوری تحلیل کارآ

۱ ۲ ۱ ۳ ۵ رویکرد عدالت مادی

۱ ۲ ۱ ۴ لکس مرکاتوریا و لکس مریتیمتا

۱ ۲ ۲ تفکیک میان قواعد شکلی و قواعد ماهوی رسیدگی به دعوا

۱ ۳ جمع بندی بخش نخست

۲ بخش دوم: قانون حاکم بر دعاوی دریایی در حقوق انگلستان و ایران

۲ ۱ کنوانسیون های دریایی و تعارض قوانین

۲ ۱ ۱ محدوده شمول کنوانسیونهای دریایی

۲ ۱ ۱ ۱ کنوانسیون بین المللی یکسانسازی برخی قواعد حقوق مرتبط با تصادم بین کشتی ها مصوب ۱۹۱۰

۲ ۱ ۱ ۲ کنوانسیونهای خسارت ناشی از آلودگی نفتی

۲ ۱ ۱ ۳ کنوانسیون مرتبط با مسیولیت مدنی در عرصه حمل دریایی مواد هسته ای مصوب ۱۹۷۱

۲ ۱ ۱ ۴ کنوانسیون بین المللی یکسانسازی برخی قواعد حقوق مرتبط با بارنامه ها مصوب ۱۹۲۴ و پروتکل ۱۹۶۸ آن

۲ ۱ ۱ ۵ کنوانسیون بین المللی درباره مسیولیت و غرامت برای خسارت در رابطه با حمل مواد خطرناک و سمی از طریق دریا مصوب ۱۹۹۶ و پروتکل ۲۰۱۰ آن

۲ ۱ ۱ ۶ کنوانسیون آتن مرتبط با حمل مسافران و بار آنها از طریق دریا مصوب ۱۹۷۴ و پروتکلهای آن مصوب ۱۹۷۶، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۲

۲ ۱ ۱ ۷ کنوانسیون تحدید مسیولیت برای دعاوی دریایی مصوب ۱۹۷۶ و پروتکل اصلاحی آن مصوب ۱۹۹۶

۲ ۱ ۱ ۸ کنوانسیون بین المللی برای یکی سازی قواعد معینی مربوط به توقیف کشتیهای دریاپیما مصوب ۱۹۵۲ و کنوانسیون بین المللی برای توقیف کشتی ها مصوب ۱۹۹۰

۲ ۱ ۱ ۹ کنوانسیون بین المللی یکی سازی برخی قواعد حقوق مرتبط با کمک و نجات در دریا مصوب ۱۹۱۰ و کنوانسیون بین المللی نجات مصوب ۱۹۸۹

۲ ۱ ۲ رابطه میان کنوانسیونهای دریایی و قواعد حل تعارض

۲ ۲ قانون حاکم بر دعاوی قراردادی

۲ ۲ ۱ قراردادهای حمل کالا از طریق دریا

۲ ۲ ۱ ۱ ماهیت و انواع بارنامه

۲ ۲ ۱ ۱ ۱ تعریف بارنامه

۲ ۲ ۱ ۱ ۲ انواع بارنامه

۲ ۲ ۱ ۱ ۳ کارکردهای بارنامه

۲ ۲ ۱ ۲ بارنامه و قرارداد حمل

۲ ۲ ۱ ۲ ۱ بارنامه به عنوان یک قرارداد در حقوق انگلستان

۲ ۲ ۱ ۲ ۱ بارنامه به عنوان یک قراداد در حقوق ایران

۲ ۲ ۲ قانون حاکم بر دعاوی قراردادی در حقوق انگلستان و ایران

۲ ۲ ۲ ۱ قاعده عمومی (آزادی طرفین در انتخاب قانون حاکم)

۲ ۲ ۲ ۲ قانون حاکم بر قراردادهای حمل

۲ ۲ ۲ ۲ ۱ قاعده حل تعارض پیش فرض قراردادهای حمل

۲ ۲ ۲ ۲ ۲ قانون حاکم بر بارنامه

۲ ۲ ۲ ۳ قانون حاکم بر سایر قراردادهای دریایی

۲ ۲ ۲ ۴ قاعده حل تعارض کامن لا در خصوص تعهدات قراردادی

۲ ۲ ۲ ۵ قانون حاکم بر موافقتنامه تعیین قانون حاکم

۲ ۲ ۲ ۶ قانون حاکم بر تعهدات قراردادی دریایی در حقوق ایران

۲ ۲ ۲ ۶ ۱ قاعده عمومی

۲ ۲ ۲ ۶ ۲ قواعد آمره و نظم عمومی

۲ ۲ ۲ ۶ ۳ قانون حاکم بر موافقتنامه قانون حاکم

۲ ۳ قانون حاکم بر دعاوی دریایی غیر قراردادی

۲ ۳ ۱ حقوق انگلستان

۲ ۳ ۱ ۱ قواعد حل تعارض غیر قراردادی در گذر زمان

۲ ۳ ۱ ۱ ۱ پیش از سال ۱۹۹۶

۲ ۳ ۱ ۱ ۲ از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۹

۲ ۳ ۱ ۱ ۳ از ۲۰۰۹ تا

دسامبر ۲۰۲۰

۲ ۳ ۱ ۲ قانون حاکم بر مسیولیت مدنی دریایی: قاعده عمومی

۲ ۳ ۱ ۲ ۱ تفکیک میان مسیولیت مدنی داخلی و خارجی

۲ ۳ ۱ ۲ ۲ قانون حاکم بر مسیولیت مدنی داخلی

۲ ۳ ۱ ۲ ۳ قانون حاکم بر مسیولیت مدنی خارجی

۲ ۳ ۱ ۳ قانون حاکم بر مسیولیت مدنی دریایی: قواعد خاص

۲ ۳ ۱ ۳ ۱ اعتصاب و اعتراض کارگران

۲ ۳ ۱ ۳ ۲ آلودگی محیط زیست

۲ ۳ ۱ ۳ ۳ مسیولیت کالا

۲ ۳ ۱ ۴ قانون حاکم بر اداره فضولی

۲ ۳ ۱ ۴ ۱ قانون حاکم بر اداره فضولی مطابق مقرره رم دو

۲ ۳ ۱۴ ۲ قانون حاکم بر دعوای نجات دریایی

۲ ۳ ۲ حقوق ایران

۲ ۴ موارد خاص

۲ ۴ ۱ توقیف کشتی

۲ ۴ ۲ حقوق ممتاز دریایی

۲ ۴ ۳ رهن کشتی

۲ ۴ ۴ خسارت مشترک

۲ ۴ ۵ تحدید و یا استثناء مسیولیت

۲ ۵ جمع بندی بخش دوم

برآیند

منابع:

کلیدواژه ها

• حقوق دریایی
• دعاوی دریایی
• تعارض قوانین
• قانون حاکم
• حقوق انگلستان
• حقوق ایران