بی کیفری و دیوان کیفری بین المللی
بی کیفری و دیوان کیفری بین المللی عنوان پایان نامه ای است که توسط سیدمحمدمهدی شبیری، با راهنمایی حسین شریفی طرازکوهی و با مشاوره جواد طهماسبی در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.
 | |
| عنوان | بی کیفری و دیوان کیفری بین المللی |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سیدمحمدمهدی شبیری |
| استاد راهنما | حسین شریفی طرازکوهی |
| استاد مشاور | جواد طهماسبی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۹ |
| دانشگاه | مرکز پیام نور تهران |
چکیده
اساسنامه دیوان کیفری بین المللی، با شناسایی اصول حقوقی پذیرفته شده دادگاه های نورمبرگ و توکیو و همچنین دادگاه های موردی یوگوسلاوی سابق و روآندا، گام بلندی به سوی تدوین حقوق شناخته شده کیفری بین المللی برداشت و با وارد آوردن خدشه جدی به اصولی چون اصل عدم مداخله، اصل حاکمیت، اصل مصونیت سران و همچنین اصل درون مرزی بودن حقوق کیفری زنگ خطر را برای عاملان و آمران جنایات بین المللی به صدا در آورد.اقدامات شجاعانه دادستان و شعب مقدماتی در بکارگیری تمامی ابزارهای ممکن برای تحقق عدالت کیفری، در کنار سابقه استفاده از مکانیزم ارجاع وضعیت توسط شورای امنیت سازمان ملل، این امید را در دلها زنده کرد که دیگر دوران بی کیفری برای جنایتکاران بزرگ بین المللی در پناه حاکمیت دولتها به سر آمده است.لیکن وجود نقاط ضعف و ابهاماتی چون، عدم وجود صلاحیت در رابطه با جنایاتی چون تروریزم و قاچاق مواد مخدر، اعطای حق تعلیق یک وضعیت به رکنی سیاسی چون شورای امنیت، عدم وجود صلاحیت در رابطه با کشورهای غیر عضو، تناقض میان آرمان اساسنامه و مقرراتی چون، مقررات انتقالی، مقررات بندهای ۱ و ۲ ماده ۹۸ در کنار ضعف ذاتی اساسنامه در مواجهه با کشورهای غیر عضوِ صاحب قدرت، که به این دولتها اجازه می دهد با استفاده از نفوذ در شورای امنیتِ سازمان ملل، اتباعشان را برای همیشه از گزند صلاحیت دیوان بدور دارند، یادآور این واقعیت است که هرچند دیوان گامی بلند به سوی آرمانهای دیرینه جامعه بین الملل است برداشته ولی هنوز تا رسیدن به این آرمان شهرفرسنگها فاصله راه در پیش است.در این تحقیق با مطالعه جامعِ تمامی سازوکارهای دیوان برای رفع بی کیفری و تحلیل نقاط قوت و ضعف اساسنامه برای دستیابی به این اهداف، امتیازات موجود و موانع در پیش روی دیوان برای در تحقق هدف بزرگی چون حذف بی کیفری از صحنه بین الملل به تصویر کشیده شده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
چکیده فارسی ا
اختصارات و لغات کلیدی ح
مقدمه ط
بیان مسیله س
پیشینه تحقیق ص
هدف تحقیق ر
سوال های تحقیق ش
فرضیه ش
تعریف مفاهیم خ
روش تحقیق و گردآوری داده ها ض
نقطه تمرکز تحقیق ض
سازماندهی تحقیق ض
بخش نخست : مقابله با بی کیفری با توسعه حقوق کیفری بین المللی ۱
فصل اول : کلیات حقوق کیفری بین المللی ۱
گفتار اول : مبانی حقوق کیفری بین المللی ۳
بند اول : منابع حقوق کیفری بین المللی ۳
۱– معاهدات ۴
۲– حقوق عرفی ۵
۳– اصول کلی حقوق کیفری بین المللی ۵
بند دوم : پدیده مجرمانه بین المللی ۷
۱– جرایم بین المللی ۸
۲– جنایات بین المللی ۸
۲–۱– نسل زدایی ۱۰
۲–۲– جنایات علیه بشریت ۱۱
۲–۳– جنایات جنگی ۱۳
۲–۴– جنایت تجاوز ۱۴
بند سوم : اصول صلاحیت در حقوق کیفری بین المللی ۱۵
۱– صلاحیت سرزمینی ۱۵
۲– صلاحیت مبتنی بر تابعیت یا صلاحیت شخصی ۱۷
۳– صلاحیت واقعی ۱۷
۴– صلاحیت جهانی ۱۹
بند چهارم : اصول حقوقی مانع کیفر رسانی جنایتکاران بزرگ بین المللی ۲۲
۱– اصل حاکمیت ۲۳
۲– اصل داخلی بودن حقوق کیفری ۲۶
۳– اصل عدم مداخله ۲۷
۴– اصل مصونیت ۲۸
۵– مسیولیت کیفری فردی ۳۰
۶– اصل قانونی بودن جرم و مجازات ۳۱
گفتار دوم : مقابله با بی کیفری از منشور نورمبرگ تا اساسنامه رم ۳۲
بند یک : حاکمیت مطلق دولت و بی کیفری ۳۳
بند دو : دادگاه های نورمبرگ و توکیو ، نقطه آغاز ۳۴
بند سه : حذف بی کیفری در پرتو اراده جهانی ۳۷
بند چهار: دادگاه های موردی، تجربه ای موفق ۳۸
بند پنجم : تشکیل دیوان کیفری بین المللی ، تحقق تلاش پنجاه ساله ۴۱
فصل دوم : توسعه حقوق بین المللی کیفری در پرتو اساسنامه رم ۴۳
گفتار اول : ویژگی های منحصر به فرد دیوان کیفری بین المللی ۴۵
بند اول : دایمی بودن دیوان ۴۵
بند دوم : استقلال دیوان ۴۶
بند سوم : عدم وجود حق شرط در اساسنامه ۵۲
گفتار دوم : قابلیتهای دیوان برای حذف بی کیفری ۵۳
بند اول : رسیدگی به وضعیت به جای پرونده ۵۴
بند دوم : موضوع صلاحیت های دیوان ۵۸
۱– صلاحیت موضوعی ۵۹
۱–۱– جنایت نسل زدایی ۶۱
۱–۲– جنایات علیه بشریت ۶۳
۱–۳– جنایات جنگی ۶۶
۱–۴– جنایت تجاوز ۶۷
۲– صلاحیت زمانی ۷۰
۲–۱– صلاحیت زمانی کلی دیوان ۷۱
۲–۲– صلاحیت زمانی دیوان در رابطه با کشورهای عضو ۷۲
۲–۳– صلاحیت زمانی و پذیرش موردی صلاحیت دیوان ۷۳
۲–۴– صلاحیت زمانی دیوان و مقررات انتقالی ۷۴
۲–۵– صلاحیت زمانی دیوان و ارتباط با شورای امنیت سازمان ملل ۷۵
۲–۶– صلاحیت زمانی دیوان و کناره گیری دولت عضو ۷۷
۳– صلاحیت سرزمینی ۷۸
۴– صلاحیت شخصی ۷۹
۵– صلاحیت جهانی ۸۰
۶– صلاحیت تکمیلی زمینه ساز حذف بی کیفری ۸۴
گفتار سوم : راهکارهای منجر به حذف بی کیفری در دیوان ۹۰
بند اول : اصول نوین حقوق کیفری بین المللی زمینه ساز حذف بی کیفری ۹۱
۱– رفع مصونیت سران ۹۱
۲– حاکمیت اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ۹۳
۳– عدم امکان توسل به قاعده مرور زمان ۹۵
۴– نگرش اساسنامه رم در رابطه با اعتبار امر مختومه ۹۶
۵– دفاع بر مبنای اوامر مافوق ۹۸
۶– مسیولیت کیفری فردی و مسیولیت دولت ۹۹
بند دوم : آیین دادرسی و کیفر عاملین اصلی جنایات بین المللی ۱۰۳
۱– انتخاب و نظارت بر عملکرد دادستان و قضات ۱۰۴
۲– اختیارات دادستان ۱۰۹
۳– رسیدگی حضوری ۱۱۴
۴– صدور قرار بازداشت ۱۱۵
بند سوم : ضمانت اجرای همکاری های بین المللی ۱۱۹
۱– تعهدات دولتها در اساسنامه ۱۱۹
۲– ارجاع وضعیت به شورای امنیت سازمان ملل ۱۲۱
۳– تعهدات چندجانبه ۱۲۲
بخش دوم : موانع پیش روی دیوان کیفری بین المللی برای حذف بی کیفری ۱۲۷
مقدمه ۱۲۷
فصل اول : بی کیفری ناشی از صلاحیت های دیوان ۱۳۰
درآمد ۱۳۰
گفتار اول : بی کیفری جنایات بین المللی ناشی از صلاحیت موضوعی دیوان ۱۳۲
بند اول : مانع بر اعمال صلاحیت موضوعیِ موجود ۱۳۵
۱– جنایت نسل زدایی ۱۳۶
۲– جنایات جنگی ۱۳۸
• خلاء صلاحیت در منازعات غیر بین المللی ۱۴۰
۳– جنایات علیه بشریت ۱۴۳
۴– جنایت تجاوز ۱۴۴
۵– بی کیفری ناشی از بازنگری اساسنامه ۱۵۰
بند دوم : خلاء صلاحیت ۱۵۲
۱– جنایت تروریزم ۱۵۳
۲– قاچاق مواد مخدر ۱۵۴
گفتار دوم : بی کیفری جنایات بین المللی و صلاحیت زمانی دیوان ۱۵۷
بند اول : جنایات مربوط به قبل از اجرایی شدن اساسنامه ۱۵۸
بند دوم : جنایات مربوط به بعد از اجرایی شدن ۱۶۰
بند سوم : مقررات انتقالی، صلاحیت معلق زمانی ۱۶۴
• عدم صلاحیت دیوان در رابطه با دولت عضو ۱۶۵
بند چهارم : مقررات اصلاحی و صلاحیت زمانی ۱۷۱
گفتار سوم : بی کیفری جنایات بین المللی و صلاحیت سرزمینی ۱۷۲
بند اول : عدم عضویت دولتهای بزرگ مانع حذف بی کیفری ۱۷۴
بند دوم : ناکارآمدی مقررات پذیرش صلاحیت موردی ۱۷۷
• وقوع جنایت در خارج از حاکمیت یک کشور مستقل، با تاکید بر وضعیت غزه ۱۷۸
فصل دوم : موانع حذف بی کیفری پس از پذیرش وضعیت ۱۹۳
درآمد ۱۹۳
گفتار اول : قابلیت پذیرش وضعیت و موانع بر سر راه اجرای عدالت ۱۹۵
بند اول : قابلیت پذیرش، ابزار تکمیلی بودن صلاحیت دیوان ۱۹۶
بند دوم: مکانیزمهای جایگزین عدالت و قابلیت پذیرش ۱۹۹
گفتار دوم : موازنه میان صلح و عدالت ۲۰۳
بند اول : ماهیت حقوقی ماده
اساسنامه ۲۰۵
بند دوم : نتایج اعمال تعلیق از سوی شورای امنیت ۲۱۵
۱– تضعیف جایگاه اجرای عدالت بین المللی ۲۱۵
۲– تضعیف جایگاه دیوان ۲۱۸
۳– تضعیف جایگاه دادستان ۲۲۳
۴– بی کیفری دایمی برای اعضای دایم شورای امنیت ۲۲۶
بند سوم : تضاد ماده
با هدف اساسنامه ۲۳۰
بند چهارم : تحلیل ماده
در پرتو سابقه قطعنامه ۱۴۲۲ ۲۳۳
۱– مغایرت قطعنامه ۱۴۲۲ با مقررات اساسنامه رم و حقوق بین الملل ۲۳۵
۲– ارزیابی نتایج قطعنامه ۱۴۲۲ در حقوق بین الملل ۲۳۹
گفتار سوم : بی کیفری ناشی از عدم همکاری دولتها ۲۴۱
بند اول : عدم عضویت کشورها ۲۴۳
بند دوم : عدم ورود مقررات اساسنامه به حقوق داخلی دولتها ۲۴۸
بند سوم : مانع ماده (۲)
بر سر راه اجرای عدالت ۲۵۶
بند چهارم : نقض حقوق بین الملل حاصل تناقض میان مواد
و (۱) ۹۸ ۲۵۹
بند پنجم : ناکارآمدی شورای امنیت در تضمین همکاری دولتهای بزرگ ۲۶۳
نتیجه گیری ۲۶۴
منابع و مآخذ: ۲۶۸
Abstract (a)۲۸۲
کلیدواژه ها
- حقوق بین الملل
- صلاحیت قضایی
- رفتار بزهکارانه
- جرم شناسی
- دیوان بین المللی کیفری
- حاکمیت
- بی کیفری
- حقوق کیفری بین المللی
- صلاحیت قضایی
- صلاحیت شخصی
- صلاحیت جهانی
- صلاحیت سرزمینی