حمایت کیفری از حقوق شهروندان

حمایت کیفری از حقوق شهروندان عنوان پایان نامه ای است که توسط شیرین یاوری، با راهنمایی حسین غلامی و با مشاوره محمدرضا زندی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

عنوان	حمایت کیفری از حقوق شهروندان
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	شیرین یاوری
استاد راهنما	حسین غلامی
استاد مشاور	محمدرضا زندی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

توجهی در تامین و برقراری امنیت قضایی جامعه دارد، تضمین و حمایت از حقوق کیفری شهروندان در رابطه با دستگاه قضایی است. هرچند مطالعات متعددی در زمینه حقوق شهروندی انجام شده و نقادی و اعتراضاتی صورت گرفته است .ولی آنچه جلب نظر می کند اینست که در ایران و در رویه قضایی و و طی فرایند دادرسی کیفری بسیاری از حقوق اولیه و حداقلی شهروندان در ارتباط با برخی مقامات و مسولین در بسیاری از موارد ، مورد رعایت قرار نمی گیرد ،از اینرو سعی شد تا ضمن بررسی و تبیین چالشهای موجود در رابطه با حمایت از حقوق شهروندی عوامل موثر در این حمایت نیز مورد بررسی قرار گیرد . و به این سوالات پاسخ داده شود که آیا عامل اصلی در نقض حقوق شهروندی در فرایند رسیدگی نبود ،قوانین تصویب شده دراین زمینه است؟ یا ابهام و اجمال آنها که مورد سوء تفسیر قرار می گیرد؟ یا اینکه عدم ضمانت اجرای لازم برای به کار گیری قوانین مربوطه توسط افراد موثر در فرایند دادرسی است؟

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه: ۱

فصل اول:کلیات تحقیق ۶

۱–۱ بیان مساله ۷

۱–۲ اهداف تحقیق ۱۱

۱–۳ اهمیت و ضرورت تحقیق ۱۱

۱–۴ سوالات تحقیق ۱۲

۱–۵ فرضیه های تحقیق ۱۲

۱–۶ روش تحقیق ۱۳

۱–۷ تعاریف واژه های کلیدی ۱۳

فصل دوم: اصطلاحات و مفاهیم حقوق شهروندی ۱۵

۲–۱ تعریف حق و شهروند ومفهوم حقوق شهروندی ۱۶

۲–۱–۱ تعریف حق ۱۶

۲–۱–۲ تعریف شهروند ۱۷

۲–۱–۳ مفهوم حقوق شهروندی ۲۱

۲–۲ تاریخچه حقوق شهروندی ۲۴

۲–۲–۱مبانی حقوق شهروندی ایران باستان ۲۵

۲–۲–۲ مبانی حقوق شهروندی در اسلام ۲۶

۲–۲–۳ مبانی حقوق شهروندی یونان و رم باستان ۲۸

۲–۲–۴ مبانی حقوق شهروندی قرون وسطی ۲۸

۲–۳ پیشینه مفهوم جدید شهروندی در جوامع بین المللی ۲۹

۲–۴ وضعیت شهروندی و روند آن در ایران ۳۰

۲–۴–۱ حقوق شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۳۰

۲–۴–۲ نگاه آماری به وضعیت شهروندی و روند آن در ایران ۳۲

۲–۵ تضمین و حمایت از حقوق شهروندی ۴۵

فصل سوم: رابطه قوانین کیفری و حقوق شهروندی ۴۸

۳–۱ حقوق کیفری تعاریف و اصطلاحات ۴۹

۳–۲ انواع مفاهیم حقوق کیفری ۵۰

۳–۲–۱ مفهوم عام ۵۰

۳–۲–۲ مفهوم خاص ۵۰

۳–۳ پیشینه قوانین کیفری ۵۰

۳–۳–۱ تحول آیین دادرسی کیفری در ایران ۵۰

۳–۳–۲ دوران پیش از اسلام ۵۱

۳–۳–۳ دوران اسلامی ۵۱

۳–۳–۴ دوران مشروطیت ۵۲

۳–۳–۵ دوران جمهوری اسلامی ایران ۵۳

۳–۴ رابطه حقوق کیفری و حکومت در حمایت و یا نقض حقوق شهروندی ۵۴

۳–۵ انواع ضمانتها یا حمایت ها از حقوق ا ساسی شهروندان در مقابل سایر قوا ۵۶

۳–۵–۱ انواع ضمانت ها از حقوق ا ساسی در مقابل قوه مقننه ۵۷

۳–۵–۲ ضمانتهای موجود در برابر قوه مجریه (دولت ) ۵۸

۳–۵–۳ ضمانت های موجوددر برابر قوه قضاییه ۵۹

فصل چهارم: بررسی اصول و قوانین مربوط به حمایت از حقوق شهروندان و ضمانت اجرایی آنها ۶۳

قسمت اول : اصول و قواعد بنیادین در حمایت از حقوق شهروندی ۶۴

۴–۱ اصل(فرض) برایت ۶۴

۴–۱–۱ آثار اصل برایت ۶۷

۴–۱–۲ عدول از اصل برایت ۶۹

۴–۲ منع شکنجه (منع اجبار به اقرار به مجرمیت یا شهادت علیه خود) ۷۳

۴–۳ تضمین حقوق و آزادی های مشروع و اصول بنیادین ۷۸

۴–۳–۱ مقررات مربوط به حمایت از منع شکنجه ۷۸

۴–۳–۲ تساوی در برابر دادگاه ۸۱

۴–۴ عوامل موثردر حمایت یا تضمین تساوی در برابر دادگاه ۸۴

۴–۴–۱ بی طرفی قانون گذارانه ۸۴

۴–۴–۲ استقلال قضایی ۸۶

۴–۴–۳ علنی بودن محاکمه ۸۸

۴–۵موارد نقض بی طرفی و تساوی در برابر دادگاه ۸۹

۴–۵–۱ جنسیت ۸۹

۴–۵–۲ نقص قانونی ۹۰

۴–۵–۳ تفسیر قضایی ۹۰

۴–۵–۴ اصل مسیولیت ۹۱

۴–۶ ضمانت اجرای نقض بی طرفی از سوی دادرس ۹۲

۴–۶–۱ مسولیت مدنی ۹۲

۴–۶–۲ مسولیت کیفری ۹۴

۴–۷بررسی قوانین مربوط به حمایت حقوق کیفری شهروندان و ضمانت اجرای آن ۹۴

۴–۷–۱ قانون آیین دادرسی کیفری ۹۵

۴–۷–۲ قانون مجازات اسلامی ۹۶

۴–۷–۳ قانون احترام به آزادی های مشروع ۹۸

۴–۷–۴ قانون منع شکنجه در

اردیبهشت ماه ۱۳۸۱ ۹۹

فصل پنجم : بررسی نقش افراد موثر در حمایت از حقوق کیفری شهروندی(( بررسی فردانگارانه)) ۱۰۲

۵–۱ ضابطان دادگستری حفظ و حمایت از حقوق شهروندی ۱۰۳

۵–۱–۱ تعریف ضابطان ۱۰۳

۵–۱–۲ انواع ضابطان ۱۰۴

۵–۱–۳مهمترین وظایف ضابطین دادگستری در رابطه با حقوق شهروندان در قانون کیفری و قانون احترام به آزادی های مشروع ۱۰۶

۵–۲ نقش دادستان در حمایت از حقوق کیفری شهروندان ۱۲۶

۵–۲–۱ تعریف دادستان ۱۲۷

۵–۲–۲ صلاحیت یا مسولیت های دادستان در فرایند رسیدگی کیفری ۱۲۸

۵–۲–۳ نقش مقام تعقیب در پیگیری دعوی عمومی ۱۲۹

۵–۲–۴ وظیفه پیشگیری از جرم ۱۲۹

۵–۲–۵ صلاحیت دادستان در جایگزین نمودن تدابیر به جای تعقیب دعوای عمومی ۱۳۵

۵–۲–۵–۱ قانونی بودن یا مقتضی بودن تعقیب ۱۳۵

۵–۲–۶ لزوم اجرای اصل قانونی بودن تعقیب محاکمه و مجازات ۱۳۹

۵–۲–۷ موارد نقض اصل قانونی بودن تعقیب محاکمه و مجازات (نادیده انگاشتن اصل

و ۳۶) ۱۴۰

۵–۲–۸ ضمانت اجرای حقوقی وضع مجازاتهای خودسرانه ۱۴۳

۵–۲–۹ ضمانت اجراها و حمایت ها از مداخله ناروای دادستان ۱۴۳

۵–۳ نقش وکلا در حمایت از حقوق شهروندی ۱۴۹

۵–۳–۱ حق داشتن وکیل در قوانین ایران ۱۴۹

۵–۳–۲ تعهدات بین المللی ایران بر تعیین حق متهم در دسترسی به معاضدت وکیل مدافع ۱۵۰

۵–۳–۳ اهمیت مداخله وکیل مدافع در دادرسی کیفری در حمایت از حقوق شهروندی ۱۵۱

۵–۳–۴ اهمیت مداخله وکیل در اسناد بین المللی ۱۵۱

۵–۳–۵ اهمیت مداخله وکیل در اسناد منطقه ای ۱۵۳

۵–۳–۶ ممانعت از حضور وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی، نقض حقوق شهروندی ۱۵۴

۵–۳–۷ پیش بینی ضمانت اجرا ممانعت حضور وکیل ۱۵۷

۵–۳–۸نقش کانون وکلا در حمایت از حضور وکیل و حمایت از حقوق شهروندان ۱۶۲

فصل ششم: نقض حقوق شهروندی در رویه قضایی ایران ۱۶۴

۶–۱ گزارش عینی از موارد نقض حقوق شهروندی ۱۶۵

۶–۲ موارد نقض حقوق شهروندی در زندان ها ۱۶۸

نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۷۰

نتیجه گیری ۱۷۰

پیشنهادات ۱۷۳

منابع و مآخذ ۱۷۶

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول ۲–۱ : یافته های مرتبط با شهروندی در شهر تهران در پژوهشهای دهه اخیر ۱۳۷۸–۱۳۸۷ ۳۹

جدول۲–۲: بررسی وضعیت شهروندی و موانع تحقق آن در ایران ۴۱

جدول۲–۳: برخورداری زنان از حقوق شهروندی ۴۲

جدول۲–۴:عوامل موثر بر تعهدات شهروندی از منظر جامعه شناسی ۴۳

جدول ۲–۵: نگرش دانشجویان به حقوق شهروندی ۴۴

کلیدواژه ها

• حقوق جزا
• حقوق شهروندی
• حمایت قانونی
• آیین دادرسی کیفری
• ضمانت اجرایی