مصونیت دیپلماتیک و آثار آن بر امنیت ملی با تاکید بر کنوانسیون وین 1961

مصونیت دیپلماتیک و آثار آن بر امنیت ملی با تاکید بر کنوانسیون وین ۱۹۶۱ عنوان پایان نامه ای است که توسط حجت اله صحرایی، با راهنمایی حسین آل کجباف و با مشاوره بهاره حیدری در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.

عنوان	مصونیت دیپلماتیک و آثار آن بر امنیت ملی با تاکید بر کنوانسیون وین ۱۹۶۱
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	حجت اله صحرایی
استاد راهنما	حسین آل کجباف
استاد مشاور	بهاره حیدری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	مرکز پیام نور تهران

چکیده

مصونیت دیپلماتیک مطابق کنوانسیون ۱۹۶۱ وین نسبت به نمایندگان دولت ها و ماموریت های اعزامی به رسمیت شناخته شده است تا آنان بتوانند با اطمینان کامل به انجام وظایف پیش بینی شده بپردازند. دارندگان مصونیت موظف اند مقررات و قوانین دولت پذیرنده را مراعات نموده و از مداخله در امور داخلی آن دولت بپرهیزند. چنانچه این دو اصل را رعایت ننمایند و به اعمالی مبادرت ورزند که مغایر با وظایف آنان است، از مصونیت های اعطایی سوء استفاده کرده اند. این سوء استفاده ها در مواردی می تواند امنیت ملی کشورهای پذیرنده را به خطر اندازد. این پایان نامه در صدد است نقش مصونیت دیپلماتیک را در امنیت ملی با توجه به کنوانسیون های وین بررسی نماید. در این راستا پس از تشریح مفاهیم تحقیق در فصل اول، در فصول دوم و سوم به بحث درباره موارد سوء استفاده و تاثیر آن بر امنیت ملی پرداخته و به ضمانت های اجرا به رسمیت شناخته شده در کنوانسیون وین و بررسی مصادیق سوء استفاده پرداخته است. هر چند در برخی موارد دولت ها همچنان امنیت ملی خود را بر رعایت مفاد کنوانسیون وین ترجیح می دهند اما به طور کلی نسبت به نقض مفاد کنوانسیون وین احتیاط زیادی نشان می دهند و با توجه به منفعت های متقابلی که از اعطای مصونیت ها به هییت های دیپلماتیک خود می برند هزینه به خطر افتادن امینت ملی را در موارد جزیی و حتی گاه شدید تحمل می نمایند لذا ضروری است کمیسیون حقوقی سازمان ملل، عزم جدی تری در اصلاح کنوانسیون وین و جعل ضمانت های موثرتر در آن داشته باشد تا از افزایش موارد و مصادیق سوء استفاده از مصونیت دیپلماتیک که حاکمیت ملی کشور پذیرنده را نقض و امنیت ملی آن را تهدید می کند جلوگیری شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه ۱

الف– بیان مساله ۲

ب– سوال های تحقیق ۳

ج– فرضیه های تحقیق ۳

د– اهمیت، ضرورت و کاربرد تحقیق ۴

ه– اهداف تحقیق ۴

ی– پیشینه تحقیق ۵

و– ساماندهی تحقیق ۷

فصل اول– مفاهیم و کلیات ۸

مبحث اول– مفاهیم ۹

گفتار اول– مفهوم اصل مصونیت دیپلماتیک

بند اول– تعریف مصونیت دیپلماتیک و رابطه آن با مزیت دیپلماتیک ۹

بند دوم– سابقه اصل مصونیت دیپلماتیک در حقوق بین الملل ۱۴

بند سوم– گستره مصونیت ها

الف– مصونیت های فردی از صلاحیت دادگاه های کیفری و حقوقی محلی ۱۶

ب– مصونیت از محاکمه به خاطر اعمال رسمی ۱۷

ج– مصونیت از اعمال قوانین محلی معین ۱۸

گفتار دوم– اصول ماموریت دیپلماتیک در خاک کشور پذیرنده ۱۹

بند اول– اصل احترام و رعایت قوانین محل ۲۰

بند دوم– اصل عدم مداخله ۲۲

بند سوم – ارتباط با دولت پذیرنده از طریق وزارت امور خارجه ۲۳

بند چهارم– عدم استفاده از اماکن دیپلماتیک برای مقاصد مغایر با وظایف ماموریت ۲۴

بند پنجم– ممنوعیت فعالیت های حرفه ای و تجاری ماموران دیپلماتیک و کنسولی ۲۵

گفتار سوم– مفهوم امنیت ملی

بند اول– تعریف امنیت ملی ۲۶

بند دوم– ابعاد امنیت ملی ۲۹

الف– امنیت سیاسی ۲۹

ب– امنیت اقتصادی ۳۰

ج– امنیت نظامی ۳۱

د– امنیت منابع و زیست محیطی ۳۲

ه– امنیت اجتماعی ۳۳

ی– امنیت فرهنگی ۳۴

مبحث دوم– مبانی نظری اعطای مصونیت ۳۵

گفتار اول– تیوری برون مرزی( فراسرزمینی ) ۳۶

گفتار دوم– نظریه نمایندگی ۳۷

گفتار سوم– تیوری مصلحت خدمت ۳۸

گفتار چهارم – نظریه عمل متقابل ۴۰

مبحث سوم– کنوانسیون های بین المللی حاکم بر مصونیت دیپلماتیک ۴۰

بند اول– کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک ۴۱

بند دوم – کنوانسیون درباره ماموریت های ویژه ۴۱

بند سوم– کنوانسیون وین راجع به نمایندگی دولت ها در روابطشان با سازمان های بین المللی جهانی(۱۹۷۵) ۴۲

بند چهارم– کنوانسیون راجع به جلوگیری و مجازات جرایم علیه اشخاص مورد حمایت بین المللی از جمله ماموران سیاسی ( ۱۹۷۳ ) ۴۳

بند پنجم– طرح کنوانسیون راجع به وضعیت پیک دیپلماتیک و کیسه دیپلماتیک که همراه پیک دیپلماتیک نباشد (۱۹۸۹) ۴۴

فصل دوم– تهدید امنیت ملی از طریق مصونیت های دیپلماتیک ۴۵

مبحث اول– سوء استفاده از مصونیت ماموریت ۴۶

گفتار اول– تلاش در جهت تدوین کنوانسیون مربوط به مزایا و مصونیت های ماموریت ۴۷

بند اول– در رابطه با مشاهده دیپلماتیک ۴۷

بند دوم– در رابطه با تحرک دیپلماتیک ۵۱

گفتار دوم– سوء استفاده از اصل مصونیت اماکن دیپلماتیک

بند اول– مصادیق سوء استفاده از اماکن به قصد جاسوسی و تهدید امنیت ملی ۵۶

۱– ماجرای جاسوسی سفارت آمریکا در ایران ( لانه جاسوسی ) ۵۷

۲– ماجرای جاسوسی اخیر آمریکا از طریق شنود گستره مکالمات مقامات کشورها ۵۹

بند دوم– سوء استفاده از طریق پناهندگی دیپلماتیک ۶۰

الف– مفهوم پناهندگی دیپلماتیک ۶۰

ب– موضع کنوانسیون های بین المللی ۶۲

ج – اصل برون مرزی اماکن دیپلماتیک مبنای پناهندگی ۶۴

د– مصادیق پناهندگی ۶۵

۱– ماجرای پناهندگی جولیو آسانژ به سفارت اکوادور در لندن و ادعای تهدید امنیت ملی ۶۶

۲– مصادیق مهم دیگر پناهندگی دیپلماتیک در سده اخیر

بند سوم– نمونه های دیگر تهدید امنیت ملی از طریق سوء استفاده از مصونیت اماکن دیپلماتیک ۷۱

بند چهارم– سوء استفاده انگلیس از مصونیت اماکن در مورد باغ قلهک ۷۲

گفتار سوم– سوء استفاده از مصونیت اسناد و بایگانی ۷۴

گفتار چهارم– سوء استفاده از مصونیت کیسه دیپلماتیک و ارتکاب جرایم امنیتی ۷۴

بند اول– موارد سوء استفاده ۷۵

بند دوم– تهدید امنیت ملی ۷۷

بند سوم– چگونگی برخورد با موارد نقض مصونیت کیسه های پستی ۸۰

مبحث دوم– سوء استفاده از مصونیت های فردی ۸۱

گفتار اول– تفاوت مصونیت قضایی اشخاص کنسولی و دیپلمات ها ۸۲

گفتار دوم– ارتکاب جرایم مهم توسط دیپلمات ها و تهدید امنیت ملی ۸۳

گفتار سوم– تخلفات رانندگی و تهدید امنیت شهروندان ۸۵

بند اول– برخی مصادیق اختلال در امنیت ملی از طریق جرایم رانندگی ۸۶

بند دوم– مستی دیپلمات عربستانی و تصادف منجر به فوت در ایران ۸۷

بند سوم– موضع کنوانسیون وین در خصوص جرایم رانندگی دیپلمات ها ۸۷

گفتار چهارم– سوء استفاده اعضای خانواده نمایندگان سیاسی از مصونیت ۸۸

فصل سوم– راهکارهای دفاع از امنیت ملی در برابر سوء استفاده از مصونیت دیپلماتیک ۹۰

مبحث اول– ضمانت اجرای های پیش بینی شده در اسناد بین المللی ۹۱

گفتار اول– اعلام دیپلمات به عنوان عنصر نامطلوب و اخراج وی ۹۲

بند اول– تهدید امنیت ملی از سوی دیپلمات خاطی و موضع کنوانسیون وین ۹۳

بند دوم– مصادیق استفاده از اعلام به عنوان عنصر نامطلوب ۹۷

گفتار دوم– انصراف از مصونیت ۱۰۰

بند اول– مفهوم ۱۰۱

بند دوم– انصراف اجباری از مصونیت در جرایم تهدید کننده امنیت ملی کشور پذیرنده ۱۰۲

گفتار سوم– تهدید امنیت ملی و قطع روابط دیپلماتیک ۱۰۴

مبحث دوم– راهکارهای پیشنهادی غیر رسمی و چالش های کنوانسیون وین ۱۰۶

گفتار اول– پیشنهادهای دکترین حقوقی ۱۰۷

بند اول– کاهش تعداد ماموران دیپلماتیک ۱۰۷

بند دوم– تقویت بیمه برای اماکن ماموریت و سفارتخانه ها و همکاری های بین المللی ۱۰۸

الف– جبران خسارات ممکن و تقویت بیمه مسیولیت ۱۰۹

ب– همکاری های بین المللی ۱۰۹

بند سوم– استثنا کردن مصونیت در مورد جرایم مهم برای صیانت از امنیت ملی ۱۱۰

بند چهارم– محدود کردن مصونیت و رعایت سلسله مراتب قواعد ۱۱۲

الف– محدود کردن مصونیت به اقدامات رسمی ۱۱۲

ب– رعایت سلسله مراتب قواعد ۱۱۲

بند پنجم– ورود به اماکن دیپلماتیک در مواقع امنیتی و اضطراری ۱۱۲

گفتار دوم– چالش های کنوانسیون وین و ضرورت اصلاح آن ۱۱۳

بند اول– جنبه های منفی و مثبت کنوانسیون وین ۱۱۴

بند دوم– ضرورت اصلاح کنوانسیون وین ۱۱۸

نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۱۹

فهرست منابع و ماخذ ۱۲۴

کلیدواژه ها

• کنوانسیون وین
• مصونیت دیپلماتیک
• روابط دیپلماتیک
• مصونیت دیپلماتیک
• سوء استفاده از مصونیت
• امنیت ملی
• کنوانسیون وین.
• امنیت ملی
• دیپلماسی
• حقوق بین الملل