بررسی حملات سایبری علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین الملل
بررسی حملات سایبری علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین الملل عنوان پایان نامه ای است که توسط سعید نامدار، با راهنمایی غلامعلی قاسمی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
 | |
| عنوان | بررسی حملات سایبری علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سعید نامدار |
| استاد راهنما | غلامعلی قاسمی |
| استاد مشاور | [[]] |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
چکیده
در دنیای معاصر، انقلاب تکنولوژی و فناوری اطلاعات منجر به ایجاد تحول عمیق در قلمرو و شیوه مبارزه گشته است. و به زورمداران عالم این فرصت را اعطا نموده است که به جای لشکرکشی های پر هزینه و پر تلفات از روش های کم هزینه و تقریبا بدون تلفات برای آسیب رسانی به دیگر کشورها و ملل استفاده نمایند. یکی از این شیوه های نوین مبارزه، حملاتی است که در بستر فضای مجازی صورت می گیرد، و پتانسیل ایجاد تلفات گسترده و خسارات وسیع را دارد و ما آن را با نام حمله سایبری یا جنگ سایبری می شناسیم. که اتفاقا جمهوری اسلامی ایران نیز از گزند آن در امان نبوده و یکی از شاخص ترین حملات در این حوزه علیه تاسیسات هسته ای ایران در سال ۲۰۱۰ توسط امریکا و به وسیله کرم کامپیوتری استاکسنت به وقوع پیوسته است. سرعت بالای تغییرات در این حوزه موجب گردیده است که حقوق بین الملل از وضع قواعد جدید متناسب با فضای سایبری عاجز بماند. تحقیق حاضر برای حل این معضل رو به گسترش مانند سایر حقوقدانان بین المللی ناگزیر به سراغ چارچوب های حقوق بین الملل کلاسیک رفته و با وجود تمامی چالش ها تلاش نموده که با لحاظ معیارها و شرایط خاص، این حملات را حمله مسلحانه فرض نماید؛ و ضمن ارزیابی آن ها بر اساس منشور ملل متحد و حقوق بین الملل عرفی، به حقوق دولت قربانی اشاره نموده و مسیولیت بین المللی دولت مهاجم را به اثبات رساند.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
فصل اول: مفاهیم، تاریخچه و رویکردهای حقوق بین الملل به
حملات سایبری ۱۰
مبحث اول: مفاهیم ۱۱
گفتار اول: تعریف اصطلاحات فنی در حوزه حملات سایبری ۱۱
بند اول: تعریف فضای سایبری ۱۱
بند دوم: تعریف حملات سایبری ۱۱
بند سوم: تعریف حملات انکار سرویس (یا حملات توزیع
انکار سرویس) ۱۲
بند چهارم : تعریف روتر ۱۳
بند پنجم: تعریف زیر ساخت های حساس ملی ۱۳
بند ششم: تعریف ویروس و کرم کامپیوتری ۱۶
بند هفتم: کرم کامپیوتری استاکسنت ۱۷
بند هشتم: تعریف اسکادا ۱۸
بند نهم: تعریف روتکیت ۱۸
بند دهم: تعریف فایروال یا دیوار آتش ۱۸
گفتار دوم : تمایز حملات سایبری از سایر مفاهیم مشابه ۱۹
بند اول : حملات سایبری و جنگ اطلاعاتی ۱۹
بند دوم: سلاح های سایبری و سلاح های کشتار جمعی ۲۰
بند سوم : حملات سایبری و جنگ سایبری ۲۲
بند چهارم : حملات سایبری و جرایم سایبری ۲۲
مبحث دوم: تاریخچه ۲۶
گفتار اول : تاریخچه تحول نبرد همزمان با تحول تکنولوژی ۲۶
گفتار دوم : تاریخچه وقوع حملات و خرابکاری های سایبری ۲۸
مبحث سوم: رویکرد حقوق بین الملل به حملات سایبری ۳۳
گفتار اول: رویکردهای کلی حقوق بین الملل در برابر حملات سایبری ۳۳
گفتار دوم: نقش اقدامات یکجانبه ایران در پرونده سایبری ۳۹
فصل دوم: ارزیابی مشروعیت حملات سایبری از منظر حقوق بین الملل ۴۳
مبحث اول: حقوق توسل به زور( حقوق بر جنگ) ۴۴
گفتار اول: حقوق حاکم بر جنگ ۴۴
بند اول: مفهوم جنگ ۴۴
بند دوم: حقوق توسل به زور و منابع حقوق بین الملل ۴۵
بند سوم: تاثیر جنگ بر اعتبار معاهدات ۴۷
بند چهارم: طرق خاتمه بخشیدن به مخاصمات و حملات سایبری ۴۹
گفتار دوم: اصل عدم توسل به زور ۵۰
بند اول: تبیین اصل عدم توسل به زور ۵۰
بند دوم: رویکردهای تفسیری نسبت به اصل عدم توسل به زور ۵۲
بند سوم: چالش های اصل عدم توسل به زور ۵۶
بند چهارم: حملات سایبری و اصل عدم توسل به زور ۵۷
گفتار سوم: حق دفاع مشروع ۶۰
بند اول: تبیین حق دفاع مشروع ۶۰
بند دوم: رویکردهای تیوریک به مفهوم حمله مسلحانه ۶۴
۱– مفهوم حمله مسلحانه ۶۴
۲– رویکرد مضیق به مفهوم حمله مسلحانه ۶۶
۳– رویکرد موسع به مفهوم حمله مسلحانه ۷۰
بند سوم: مفهوم حملات مسلحانه و حمله سایبری ۷۲
۱– دیدگاه ابزار محور ۷۷
۲– دیدگاه هدف محور ۸۰
۳– دیدگاه نتیجه محور (اثر محور) ۸۲
بند چهارم: اصول دفاع مشروع ۸۶
۱– اصل تناسب ۸۸
۲– اصل ضرورت ۸۹
۳– اصل فوریت ۹۰
بند پنجم: حق ایران برای دفاع مشروع در برابر حملات سایبری ۹۲
گفتار چهارم: حق دفاع پیش دستانه در حوزه حملات سایبری ۹۵
بند اول: تبیین دکترین دفاع پیش دستانه ۹۵
بند دوم: حالت های مختلف دفاع پیش دستانه ۹۶
بند سوم: تبیین دکترین دفاع پیش گیرانه ۹۸
بند چهارم: تمایز میان دفاع پیش دستانه ، پیش گیرانه و دفاع قطع کننده ۱۰۳
بند پنجم: دفاع پیش دستانه و حملات سایبری ۱۰۹
بند ششم : استدلال های موافقان و مخالفان دفاع پیش دستانه ۱۱۰
بند هفتم : مکتب های تفسیری منشور ملل متحد ۱۱۳
۱– رویکرد نخست: تفسیر موسع ۱۱۳
۲– رویکرد دوم : تفسیر مضیق ۱۱۵
۳– رویکرد سوم: تفسیر هدفمند از منشور ملل متحد ۱۱۶
بند هشتم: رویکردهای مربوط به تقابل عرف و منشور ۱۱۸
۱– رویکرد نخست: مکتب توسعه گرا ۱۱۸
۲– رویکرد دوم: مکتب محدود گرا ۱۲۱
۳– رویکرد سوم: رویکرد مبتنی بر نسخ منشور به وسیله عرف جدید ۱۲۴
گفتار پنجم: حقوق خودیاری ۱۲۷
بند اول: مقابله به مثل ۱۲۹
بند دوم: اقدام متقابل(تلافی) ۱۳۰
بند سوم: شرایط و ضوابط اقدامات متقابل(تلافی) ۱۳۳
بند چهارم: اقدامات متقابل وحملات سایبری ۱۳۵
مبحث دوم: حقوق بشردوستانه بین المللی ۱۳۷
گفتار اول: اصل اقدام احتیاطی( معیار مراقبت دایم) ۱۳۷
گفتار دوم: اصل تناسب ۱۳۹
بند اول: خسارت ۱۴۱
بند دوم: آثار غیرمستقیم ۱۴۲
مبحث سوم: اصل عدم مداخله ۱۴۵
نتیجه گیری ۱۵۱
فصل سوم: مسیولیت بین المللی دولت ها در قبال حملات سایبری ۱۵۴
مبحث اول: تیوری مسیولیت بین المللی دولت ها ۱۵۵
گفتار اول: تبیین دکترین مسیولیت بین المللی دولت ها ۱۵۵
گفتار دوم: تعهدات دولت ها در قبال افعال متخلفانه بین المللی ۱۵۹
گفتار سوم: تعهدات دولت ها در قبال ایراد خسارات ناشی از اعمال منع نشده ۱۶۴
بند اول: تبیین تیوری ۱۶۴
بند دوم: مبانی تیوری ۱۶۶
مبحث دوم: احراز وقوع فعل متخلفانه بین المللی در حملات سایبری ۱۶۸
مبحث سوم: انتساب مسیولیت بین المللی به دولت ها در حملات سایبری ۱۶۹
گفتار اول: شناسایی عامل حمله سایبری ۱۶۹
گفتار دوم: انتساب حملات سایبری به دولت متخلف ۱۷۲
بند اول: حملات سایبری یگان های نظامی دولتی ۱۷۳
بند دوم: حملات سایبری نهادهایی که دربردارنده بخشی از اقتدار
حکومتی می باشند ۱۷۳
بند سوم: حملات سایبری نهادهای اجیر شده توسط دولت ۱۷۴
بند چهارم: تایید حملات سایبری پس از وقوع ۱۷۷
بند پنجم: وقوع حملات سایبری از داخل خاک یک کشور
بدون داشتن ارتباط با دولت مرکزی ۱۷۷
مبحث چهارم: سازوکارهای طرح مسیولیت ۱۷۸
گفتار اول: مراجع سیاسی ۱۷۸
گفتار دوم: مراجع قضایی ۱۸۱
بند اول: بررسی شیوه های حقوقی حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات ۱۸۱ بند دوم: بررسی امکان طرح دعوای ایران علیه امریکا در دیوان
بین المللی دادگستری ۱۸۲
نتیجه گیری ۱۸۸
نتایج کلی پایان نامه ۱۹۰
فهرست منابع و مآخذ ۱۹۳
چکیده انگلیسی ۲۰۸
کلیدواژه ها
- حملات سایبری
- حقوق توسل به زور
- حقوق بشردوستانه بین المللی
- حمله مسلحانه
- حمله سایبری
- اصل عدم توسل به زور
- حقوق بین الملل بشردوستانه
- حمله مسلحانه