موجبات فسخ قرارداد لیسانس فناوری

موجبات فسخ قرارداد لیسانس فناوری عنوان پایان نامه ای است که توسط سیما رجبی، با راهنمایی ابراهیم رهبری و با مشاوره میرقاسم جعفرزاده در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	موجبات فسخ قرارداد لیسانس فناوری
رشته	حقوق مالکیت فکری
دانشجو	سیما رجبی
استاد راهنما	ابراهیم رهبری
استاد مشاور	میرقاسم جعفرزاده
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تولید دانش جز از رهگذر وجود زیرساخت های آموزشی، فناورانه و علمی و همچنین پرداخت هزینه های هنگفت تولید دانش و دانش فنی، میسر نیست. به همین دلیل است که تولید دانش و فناوری دارای فرایندی پیچیده بوده و عموما در انحصار کشور هایی است که زیر ساخت های لازم جهت تولید آن را دارند. بنابراین بسیاری از کشور های در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته، به جای تولید این فناوری ها، به فکر کسب آنها از تولید کنندگان و به کار بردن در نظام تولیدات خود هستند. به همین جهت است که شاهد رشد روز افزون انعقاد قرارداد هایی هستیم که به هدف واگذاری دایمی و یا ارایه ی مجوز بهره برداری موقت از فناوری های مذکور هستند. در بین اقسام قرارداد هایی با کارکرد های ظاهرا مشابه اما ماهیت های به کلی متفاوتی که در این عرصه منعقد می شود، قرارداد لیسانس در زمره ی پرکاربرد ترین قرارداد ها است. به همین جهت است که شناخت ماهیت، نحوه ی عملرد، شیوه و آثار خاتمه ی قرارداد لیسانس یکی از بارز ترین نیاز های عملی در عرصه ی بازار است. در این راستا و پیش از احصاء موجبات فسخ قرارداد لیسانس بدوا لازم است تعهدات هر یک از طرفین بررسی شود. چرا که تعهد یک طرف قرارداد، حقوق بنیادین طرف دیگر است که در صورت نقض احتمالا مسیر قرارداد را تغییر می دهد. در یک دسته بندی کلی تعهدات طرفین به سه دسته ی تعهدات اساسی، تعهدات میانه و تعهدات پایین دستی یا با درجه ی اهمیت کمتر تقسیم می گردند. تعهدات اساسی هدف اصلی طرفین از انعقاد قرارداد را تشکیل داده و در صورت نقض آن، ابقاء قرارداد برای متعهد له بی فایده و عبث است. بنابراین به موجب نقض این تعهدات، برای متعهد له حق فسخ قرارداد و خاتمه ی رابطه ی قراردادی به نحو یک طرفه ایجاد می گردد. دسته ی دوم تعهدات با عنوان تعهدات میانه، تعهداتی هستند که ضمانت اجرای نقض آنها ممکن است در طول یک طیف از فسخ تا اخذ خسارت تعریف شده و در هر پرونده به طور مجزا و با عنایت به اوضاع و احوال پرونده، در خصوص آن تصمیم گیری می شود. و اما تعهدات دسته ی سوم که ضمانت اجرای نقض آنان تنها در اخذ غرامت و جبران ضرر و زیان وارده خلاصه می گردد. پس از احصاء تعهدات هر یک از طرفین در قرارداد لیسانس، باید با مطالعه ی هر پرونده، به درک یکپارچه ای از مفهوم تعهدات اساسی در آن قرارداد خاص رسید چرا که با عنایت به توضیحات فوق این گونه بر می آید که در میان همه ی اقسام تعهدات، نقض تعهدات اساسی ممکن است منجر به خاتمه ی رابطه ی قراردادی گردد. عمده ی تعهداتی که از قبل نقض آنها به طرف مقابل حق فسخ اعطاء می شود از قرار ذیل اند: الف) تعهدات در خصوص پرداخت عوض قراردادی، ب) تعهد در خصوص حفظ محرمانگی اطلاعات، ج) تعهد در خصوص پایبندی به تضییقات مصرح قراردادی، د)تعهد در خصوص ایجاد مقدمات قانونی بهره برداری از فناوری. اما در عمل ممکن است شاهد وضعیتی باشیم که در آن پاره ای از تعهدات در یک پرونده و به موجب بافت ویژه ای که در آن قرارداد حاکم است تعهد اساسی تلقی می گردند حال آنکه در قرارداد دیگری با عنایت به نیاز و خواست طرفین تعهد غیر اساسی تلقی گردند. اما در یک جمع بندی کلی هرگاه با توجه به شرایط قرارداد، تعهدات اساسی نقض گردند برای طرف متضرر از نقش این حق ایجاد می شود که قرارداد را به صورت یک جانبه فسخ کرده و به حیات آن خاتمه دهد. مطابق قواعد عمومی نظام حقوقی ایران در باب قرارداد های کالا محور( ماده ی ۲۲۲ ق.م) ، در صورت عدم ایفای تعهد از جانب متعهد حاکم می تواند به متعهد له اجازه دهد که خود عمل را انجام دهد و متعهد را به تادیه ی مخارج آن محکوم سازد. این ماده در خصوص نظام معاملات با محوریت اموال فیزیکی کارساز بوده و به عنوان مثال چنانچه به موجب یک قرارداد متعهد مکلف به ساخت دیواری باشد و از تعهد سر باز بزند، می توان در درجه ی اول، متعهد را به ایفای تعهد اجبار نمود و در صورت تعذر اجبار، متعهد له را در ساخت دیوار و دریافت مخارج و خسارت های وارده مختار کرد. اما در نظام معاملات با موضوعات اموال فکری، به دشواری می توان این امر را پذیرفت که متعهد له توان اجبار متعهد به ایفای تعهدات خود را داشته یا قادر باشد در صورت تعذر اجبار خود با مخارج متعهد، به ایفای تعهد بپردازد. به عنوان مثال در خصوص تعهد به حفظ محرمانگی اطلاعات، پس از اینکه لیسانس دهنده اطلاعات محرمانه را در اختیار لیسانس گیرنده گذاشت، به جهت ویژگی استیلا ناپذیری اموال فکری، دشوار می تواند متعهد ناقض را اجبار به ایفای تعهد کرده یا تدابیر مربوط به حفظ محرمانگی اطلاعات را راسا اتخاذ نماید. به همین جهت است که در بسیاری از عرصه ها، تطبیق قواعد نظام سنتی اموال فیزیکی بر نظام اموال فکری دشوار و گاها غیر ممکن است. همین سردرگمی باعث می شود در عمل، بسیاری از طرفین قرارداد های با محوریت اموال فکری، در صورت بروز نقض اساسی در قرارداد، ترجیح بدهند که رابطه ی قراردادی را خاتمه داده و قرارداد را فسخ کنند. اما در یک بررسی کلی اینطور به نظر می رسد که خاتمه ی قرارداد هایی با موضوعیت اموال فکری، به خصوص قرارداد هایی با ماهیت قرارداد لیسانس به جهت ارتباط آن با دنیای تجارت و اقتضایات آن، مانند سرعت، بذل کمترین هزینه و کسب بیشترین سود از یک عمل حقوقی و تطابق با انعطاف پذیری بازار، راهکار سودمندانه ای برای طرفین قرارداد نبوده و علیرغم سهل الوصول بودن و اتلاف اندک وقت در نهایت برای هر دو طرف زیان بار بوده و هزینه های مادی و غیر مادی گزافی را به آنها تحمیل نماید. این در حالی است که برای هر دو طرف ممکن است که قرارداد را تعمیر کنند و همچنان از مزایای آن سود ببرند. به عنوان پیشنهاد یک راهکار در موارد نقض اساسی قرارداد به خصوص در صورتی که موضوع آن اموال فکری می باشد، می توان نهاد "تعدیل قرارداد" را به عنوان یکی از نهاد های حقوقی نافع برای هر دو طرف قرارداد معرفی نمود. تعدیل قرارداد با دعوت طرفین به مذاکره ی مجدد برای بقای قرارداد و به روز رسانی مندرجات آن با شرایط جدید، در وضعیتی که ایفای تعهدات قرارداد به دشواری غیر قابل پیش بینی برای طرفین حین انعقاد آن برخورده، منجر ادامه ی حیات قرارداد به نحو متعادل تر و متناسب با تغییرات جدید اوضاع و احوال شده و از این طریق از فسخ زود هنگام و عجولانه ی قرارداد جلوگیری به عمل آید.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

بیان مساله

ضرورت پژوهش

پرسش های پژوهش

فرضیه های پژوهش

ضرورت انجام تحقیق

سابقه ی تحقیق

اهداف و کاربرد های تحقیق

روش تحقیق

سازمان دهی تحقیق

فصل اول: تعهدات طرفین

مبحث اول: تعهدات مالی

گفتار اول: تعهد به پرداخت بهای فناوری

گفتار دوم : حفظ و نگهداری حساب های مالی و سوابق فروش و ارایه ی گزارش به لیسانس دهنده

گفتار سوم : تعهد لیسانس گیرنده به بکارگیری فناوری

گفتار چهارم: ایجاد زمینه ی ممیزی و بازرسی توسط لیسانس گیرنده

مبحث دوم : تعهدات قانونی

گفتار اول: رعایت الزامات قوانین داخلی طرفین

گفتار دوم: حق چشم پوشی از حقوق

گفتار سوم: تعهد به بازگرداندن موضوع قرارداد پس از فسخ

مبحث سوم : توافقات طرفین در قالب شروط ضمن عقد

گفتار اول: تعیین نحوه ی ایفای تعهد به تسلیم

گفتار دوم: تعیین نحوه ی ایفای تعهد به قبض

گفتار سوم : جایگزین ها و متغیر ها در قرارداد

گفتار چهارم : طریقه ی حل و فصل اختلافات

گفتار پنجم: قانون حاکم بر قرارداد

گفتار ششم: پایبندی به ساز و کار های مورد توافق در خصوص نحوه ی تسلیم و حفظ اسرار تجاری

گفتارهفتم: پایبندی به قرارداد در خصوص زمان و مکان ایفای تعهدات و تعیین واحد پولی

مبحث چهارم : تعهدات تضمینی

گفتار اول: حفظ محرمانگی اطلاعات

گفتار دوم: ارایه ی بهبودها و پیشرفت ها

گفتار سوم: تعهد به بذل تلاش در جهت بهره برداری از فناوری

گفتار چهارم: تعهد لیسانس دهنده به کمک در جهت تجاری سازی فناوری

گفتار پنجم: تعهد به ارایه ی فناوری مصون از ادعای ثالث ۵۰ گفتار ششم: تعهد طرفین به انجام بیشترین تلاش در جهت نیل قرارداد به اهداف مشترک

گفتار هفتم: تضمین حفظ شهرت و اعتبار لیسانس دهنده

فصل دوم : خاتمه ی قرارداد لیسانس

مبحث اول : ماهیت فسخ قرارداد

مبحث دوم: مجوز های فسخ قرارداد

گفتار اول: مجوز های قانونی

گفتار دوم : مجوز های قراردادی

مبحث سوم : موجبات فسخ در قرارداد لیسانس

گفتار اول: تعهدات اساسی

گفتار دوم: تعهدات تضمینی

گفتار سوم: تعهدات بی نام یا میانه

مبحث چهارم: ضمانت اجرا های نقض قرارداد

گفتار اول : ماهیت نقض قرارداد

گفتار دوم : عواقب نقض قرارداد

گفتار سوم: فسخ در قرارداد لیسانس

فصل سوم: آثار فسخ قرارداد

مبحث اول: پایان یافتن رابطه ی قراردادی نسبت به تعهدات آتی

گفتار اول : تعهدات در خصوص حفظ محرمانگی اطلاعات

گفتار دوم : تعهد به ایفای تعهدات سابق

گفتار سوم: تعهدات و شروط در باب ساز و کار حل اختلافات و طرح دعاوی

گفتار چهارم: تعهدات در باب تغییرات در تعادل مسیولیت های قراردادی

مبحث دوم: بازگشت آثار گذشته

گفتار اول: استرداد عوضین

گفتار دوم: تعیین تکلیف در خصوص منافع حاصله در فاصله ی عقد و فسخ

مبحث سوم: فسخ جزیی قرارداد

مبحث چهارم: پرداخت غرامت

نتیجه گیری

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• قرارداد لیسانس
• نقض اساسی
• تعهدات
• نقض
• حق فسخ