بررسی مسوولیت بین المللی معاونت دولت ها در جرایم و تخلفات بین المللی با رویکرد به چالش جهانی تروریسم داعش

بررسی مسوولیت بین المللی معاونت دولت ها در جرایم و تخلفات بین المللی با رویکرد به چالش جهانی تروریسم داعش عنوان رساله ای است که توسط بیژن حیدری قادیکلایی، با راهنمایی سیدباقر میرعباسی و با مشاوره احمد مومنی راد و حمید الهویی نظری در سال ۱۳۹۷ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

عنوان	بررسی مسوولیت بین المللی معاونت دولت ها در جرایم و تخلفات بین المللی با رویکرد به چالش جهانی تروریسم داعش
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	بیژن حیدری قادیکلایی
استاد راهنما	سیدباقر میرعباسی
استاد مشاور	احمد مومنی راد، حمید الهویی نظری
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه تهران

چکیده

کمیسیون حقوق بین الملل در پیش نویس طرح مسوولیت بین المللی دولت ها مصوب ۲۰۰۱ میلادی، هر عمل متخلفانه ی بین المللی دولت که، موجب نقض یک تعهد بین المللی آن دولت باشد، و مطابق حقوق بین–الملل، قابل انتساب به آن دولت باشد، برای دولت متخلف مسوولیت آور دانسته است. فعل متخلفانه بین المللی، دارای عناصر؛ فاعلی، قانونی و مادی است، (عنصر مادی) انجام تخلف، ممکن است شامل طیف وسیعی باشد یعنی، علاوه بر مباشر و شریک، دارای معاون و یاری کننده نیز باشد. بررسی نقش دولت یا دولت های معاون و اثبات مسوولیت دولت های معاونت کننده در اشکال، راهنمایی، هدایت و کنترل یک عمل متخلفانه ناشی از، بازیگران دولتی یا غیر دولتی نظیر تروریسم و داعش در عرصه ی بین المللی حایز اهمیت است. شناخت عنصر معاونت به ویژه در ماده ۸ طرح موصوف، بسیار مهم است، دیوان بین المللی دادگستری در مقام اجرا و عمل، در قضیه دعوی نیکاراگویه علیه ایالات متحده آمریکا (۱۹۸۶) و نیز در دعوی بوسنی و هرزگوین علیه یوگسلاوی سابق (۲۰۰۷) در خصوص کنوانسیون ژنوسید از معیار کنترل موثر برای انتساب و یا عدم انتساب مسوولیت به دولت آمریکا و یوگسلاوی سابق استفاده کرده است. از سویی دیگر، دادگاه اختصاصی (Ad hoc) دادگاه یوگسلاوی سابق، در پرتو معیار کنترل کلی به مساله انتساب مسوولیت استناد کرده است. با تصویب و اجرایی شدن اساسنامه ی رم ماده ۲۵ اساسنامه ی رم به مصادیقی از معاونت ؛ دستور و تشویق به ارتکاب جرم اشاره دارد که عامل یا عاملین این افعال به نوبه ی خود دارای مسوولیت کیفری می باشند. روشن است پیش–نویس طرح مسوولیت دولت ها، صرفا، مسوولیت دولت ها را شامل می شود و اساسنامه ی رم مسوولیت کیفری، فردی و شخصی را در برمی گیرد و هر یک در ابعاد مختلف مرزها و موازین جداگانه ای دارند. امروزه تروریسم یکی از چالش های جهانی است، شکل گیری و بقای آن نیازمند، حمایت های مالی و غیر مالی مستمر می باشد، در چارچوب پیش نویس طرح مسوولیت بین المللی دولت ها ۲۰۰۱ میلادی و اساسنامه ی رم دیوان بین المللی کیفری، دولت های حامی و مرتبط با این پدیده ی شوم جهانی، تا چه اندازه، از حیث معاونت در فعل متخلفانه ی آن ها، مسوول هستند و معیارهای ارایه شده از سوی مراجع قضایی بین المللی، – کنترل موثر و کنترل کلی – برای انتساب مسوولیت در این حوزه، کفایت لازم را دارند یا مبانی دیگری در حقوق بین الملل برای مسوولیت ناشی از معاونت دولت ها نسبت به این دسته از بازیگران غیر دولتی (تروریسم) وجود دارد؟

کلیدواژه ها

• معاونت –
• مسوولیت