بررسی تطبیقی سیاست جنایی ایران و آمریکا نسبت به جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری با نگاهی اجمالی بر فقه امامیه

بررسی تطبیقی سیاست جنایی ایران و آمریکا نسبت به جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری با نگاهی اجمالی بر فقه امامیه عنوان رساله ای است که توسط جلال انصاری، با راهنمایی سعید عطازاده و با مشاوره محمود قیوم زاده در سال ۱۳۹۷ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه دفاع گردید.

عنوان	بررسی تطبیقی سیاست جنایی ایران و آمریکا نسبت به جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری با نگاهی اجمالی بر فقه امامیه
رشته	حقوق کیفری و جرم شناسی
دانشجو	جلال انصاری
استاد راهنما	سعید عطازاده
استاد مشاور	محمود قیوم زاده
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

چکیده

جرایم سایبری به دلیل ماهیت خاصی که دارند، تاثیرات اقتصادی و اجتماعی مخرب تری نسبت به جرایم سنتی دارند.این نوع جرایم ، به خصوص سرقت و کلاهبرداری سایبری بیشترین آمار ارتکاب را در میان این نوع جرایم به دلیل منافع مالی زیاد دارا هستند. از همین رو قانونگذار کشور ما در قانون جرایم رایانه ای این اعمال را جرم انگاری کرده که این کار همراه با نقاط ضعفی می باشد. به همین دلیل در این رساله به بررسی تطبیقی سیاست جنایی دو کشور ایران و آمریکا همراه با نگاهی بر فقه امامیه در رابطه با جرایم سرقت و کلاهبرداری سایبری و سنتی در فقه و قانون و همچنین مشکلات و راهکارهای موجود در رابطه با جرم انگاری ، مقابله و پیشگیری از این جرایم خواهیم پرداخت. این رساله بر پایه روشی که بیشتر پژوهش ها در حقوق کیفری در پیش گرفته اند ، از جهت شیوه، تحلیلی– توصیفی بوده و از جهت محتوی تطبیقی خواهد بود، همچنین ابزار گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای بوده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که قانونگذار آمریکا، در رابطه با جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ، اقدام به جرم انگاری مصداقی نموده و برای هر کدام مجازات خاص در نظر گرفته است . در حالی که در سیستم حقوقی کشور ما، بر اساس تعاریف و مبانی فقهی جرایم مذکور ، نوع سایبری آن ها درمواد۱۲و۱۳ قانون جرایم رایانه ای جرم انگاری شده و توجهی به انواع مصادیق این جرایم و تمایز آن ها نشده است. از همین رو برای داشتن قانون کارآمد و پیشگیری از این جرایم، استفاده از سیاست جنایی آمریکا که شامل جرم انگاری و مجازات جداگانه هر یک از مصادیق است، می تواند با توجه به شرایط داخلی کشور و با ایجاد تغییرات مناسب، بسیار موثر باشد.

ساختار و فهرست رساله

فهرست مطالب چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش ۱–۱ مقدمه ۲ ۱–۲ بیان مسیله ۳ ۱–۳ اهمیت و ضرورت تحقیق ۴ ۱–۴ جنبه نوآوری تحقیق

۱– ۵ مرور ادبیات و سوابق تحقیق ۶ ۱–۶ اهداف تحقیق ۷ ۱–۷ سیوال های تحقیق ۷ ۱–۸ فرضیه های تحقیق

۱–۹ روش تحقیق ۹ ۱–۱۰ محدودیت ها و موانع تحقیق

۱–۱۱ ساماندهی تحقیق

فصل دوم: تعریف ،ارکان و مصادیق کلاهبرداری و سرقت سایبری؛ مبانی و چالش ها ۲–۱ تعریف،ارکان و مبانی کلاهبرداری سنتی و سایبری ۱۱ ۲–۱–۱ تعریف کلاهبرداری سنتی و سایبری در قانون ،فقه امامیه و اسناد بین المللی ۱۲ ۲–۱–۱–۱ سیر تحول از کلاهبرداری سنتی به کلاهبرداری سایبری ۱۲ ۲–۱–۱–۱–۱ تاریخچه ۱۳ ۲–۱–۱–۱–۲ روند تغییر شکل کلاهبرداری سنتی به سایبری ۱۳ ۲–۱–۱–۲ تعریف کلاهبرداری سنتی و سایبری ، مفاهیم مشابه وتفاوت و شباهت آن ها با یکدیگر ۱۵ ۲–۱–۱–۲–۱ تعریف کلاهبرداری در فقه امامیه و قوانین موضوعه ۱۵ ۲–۱–۱–۲–۲ کنوانسیون جرایم سایبری ۱۶ فهرست ۲–۱–۱–۲–۳ اینترپل (سازمان پلیس جنایی بین المللی) ۱۹ ۲–۱–۱–۲–۴ کلاهبرداری سایبری و دسترسی غیر مجاز به سیستم های رایانه ای

۲–۱–۱–۲–۵ کلاهبرداری سایبری و ارسال هرزنامه یا اسپم ۲۲ ۲–۱–۱–۲–۶ تفاوت کلاهبرداری سنتی با کلاهبرداری سایبری ۲۲ ۲–۱–۲ مبانی و ادله جرم انگاری کلاهبرداری ۲۶ ۲–۱–۲–۱ قرآن ۲۶ ۲–۱–۲–۲ سنت ۲۷ ۲–۱–۲–۳ عقل ۲۸ ۲–۱–۲–۴ اجماع ۲۸ ۲–۱–۳ مصادیق کلاهبرداری سایبری ۳۰ ۲–۱–۳–۱ کلاهبرداری کامپیوتری و انواع آن ۳۱ ۲–۱–۳–۱–۱ مفهوم کلاهبرداری کامپیوتری ۳۱ ۲–۱–۳–۱–۲ انواع کلاهبرداری کامپیوتری ۳۲ ۲–۱–۳–۲ کلاهبرداری اینترنتی و انواع آن ۳۳ ۲–۱–۳–۲–۱ مفهوم کلاهبرداری اینترنتی ۳۴ ۲–۱–۳–۲–۲ نوع شناسی کلاهبرداری اینترنتی ۳۴ ۲–۱–۳–۲–۲–۱ کلاهبرداری فروش آنلاین ۳۴ ۲–۱–۳–۲–۲–۲ فیشینگ ۳۵ ۲–۱–۳–۲–۲–۳ فارمینگ ۳۶ ۲–۱–۳–۲–۲–۴ کلاهبرداری به وسیله کارت های اعتباری ۳۷ ۲–۱–۳–۲–۲–۵ کلاهبرداری از طریق مزایده ۳۸ ۲–۱–۳–۲–۲–۶ سرقت هویت ۳۸ فهرست ۲–۱–۳–۳ کلاهبرداری سایبری و انواع آن ۴۰ ۲–۱–۳–۳–۱ مفهوم کلاهبرداری سایبری ۴۰ ۲–۱–۳–۳–۲ نوع شناسی کلاهبرداری سایبری ۴۰ ۲–۱–۳–۳–۲–۱ کلاهبرداری سیم ۴۱ ۲–۱–۳–۳–۲–۲ کلاهبرداری از طریق وسایل ارتباط جمعی ۴۱ ۲–۲ تعریف، ارکان و مصادیق سرقت سنتی و سایبری در فقه و قوانین موضوعه ۴۲ ۲–۲–۱ تعریف و مصادیق سرقت سنتی در قانون و فقه امامیه ۴۲ ۲–۲–۱–۱ تعریف لغوی و اصطلاحی سرقت ۴۳ ۲–۲–۱–۱–۱ تعریف لغوی ۴۳ ۲–۲–۱–۱–۲ تعریف اصطلاحی ۴۳ ۲–۲–۱–۲ تعریف قانونی سرقت سنتی ۴۴ ۲–۲–۱–۳ مصادیق سرقت سنتی در قانون ۴۴ ۲–۲–۱–۴ تعریف سرقت سنتی در فقه ۴۵ ۲–۲–۱–۵ مفاهیم مشابه با سرقت در فقه ۴۶ ۲–۲–۱–۵–۱ طرار ۴۶ ۲–۲–۱–۵–۲ مبنج ۴۷ ۲–۲–۱–۵–۳ مرقد ۴۷ ۲–۲–۱–۵–۴ اِستِلاب و اِختِطاف ۴۷ ۲–۲–۱–۵–۵ اِنتِهاب ۴۸ ۲–۲–۲ مبانی و ادله جرم انگاری سرقت ۴۸ ۲–۲–۲–۱ قرآن ۴۹ ۲–۲–۲–۲ سنت ۵۰ فهرست ۲–۲–۲–۳ عقل ۵۲ ۲–۲–۲–۴ اجماع ۵۳ ۲–۲–۲–۵ قیاس ۵۳ ۲–۲–۳ تعریف سرقت سایبری و مصادیق آن در قوانین موضوعه ۵۵ ۲–۲–۳–۱ تعریف قانونی سرقت سایبری ۵۵ ۲–۲–۳–۲ مصادیق سرقت سایبری و مفاهیم مشابه با آن در قانون ۵۶ ۲–۲–۳–۲–۱ سرقت سایبری، هک کردن و دسترسی غیر مجاز به اطلاعات و سیستم های کامپیوتری ۵۶ ۲–۲–۳–۲–۲ سرقت سایبری و نقض مالکیت معنوی ۵۷ ۲–۲–۳–۲–۳ سرقت هویت ۵۸ فصل سوم: جرم انگاری و عناصر تشکیل دهنده کلاهبرداری و سرقت سایبری در نظام عدالت کیفری ایران ۳–۱ جرم انگاری کلاهبرداری سایبری در قانون تجارت الکترونیکی و قانون جرایم رایانه ای ۶۱ ۳–۱–۱ عناصر تشکیل دهنده کلاهبرداری اینترنتی ازدیدگاه ماده۶۷ قانون تجارت الکترونیکی ۶۴ ۳–۱–۱–۱ سیر تکامل ماده

قانون تجارت الکترونیکی ۶۴ ۳–۱–۱–۲ عنصر قانونی ۶۵ ۳–۱–۱–۳ عنصر مادی ۶۶ ۳–۱–۱–۴ عنصر معنوی ۶۷ ۳–۱–۲ عناصر تشکیل دهنده کلاهبرداری از دیدگاه ماده

قانون جرایم رایانه ای ۶۹ ۳–۱–۲–۱ سیر تکامل ماده

قانون جرایم رایانه ای ۶۹ ۳–۱–۲–۱–۱ عنصر قانونی ۷۲ ۳–۱–۲–۱–۲ عنصر مادی ۷۲ ۳–۱–۲–۱–۲–۱ ویژگی مرتکب ۷۲ ۳–۱–۲–۱–۲–۲ رفتار مجرمانه ۷۳ ۳–۱–۲–۱–۲–۳ موضوع جرم ۷۳ فهرست ۳–۱–۲–۱–۳ عنصر معنوی ۷۴ ۳–۱–۲–۱–۳–۱ قصد فعل یا سوءنیت عام ۷۴ ۳–۱–۲–۱–۳–۲ قصد نتیجه یا سوءنیت خاص ۷۵ ۳–۲ جرم انگاری سرقت سایبری در قانون جرایم رایانه ای ۷۵ ۳–۲–۱ تحلیل تاریخی و حقوقی – فقهی ماده

قانون جرایم رایانه ای ۷۵ ۳–۲–۱–۱ سیر تکامل ماده

قانون جرایم رایانه ای ۷۶ ۳–۲–۱–۲ تحلیل حقوقی– فقهی ماده

قانون جرایم رایانه ای ۷۶ ۳–۲–۲ عناصر تشکیل دهنده سرقت سایبری ۷۹ ۳–۲–۲–۱ عنصر قانونی ۸۰ ۳–۲–۲–۲ عنصر مادی ۸۱ ۳–۲–۲–۳ عنصر معنوی ۸۸ فصل چهارم: جرم انگاری و تعریف کلاهبرداری و سرقت سایبری در قوانین فدرال و ایالتی آمریکا ۴–۱ قانون جزای فدرال آمریکا ۹۱ ۴–۱–۱ روند به تصویب رسیدن بخش مبارزه با کلاهبرداری و سرقت سایبری قانون فدرال ۹۲ ۴–۱–۱–۱ تاریخچه تصویب قوانین مربوطه ۹۲ ۴–۱–۱–۲ نگاهی بر علت تصویب قانون فدرال مربوط به کلاهبرداری و سرقت سایبری ۹۲ ۴–۱–۲ تحلیل مواد قانونی فدرال مرتبط با کلاهبرداری و سرقت سایبری ۹۳ ۴–۱–۲–۱ مادهU S C ۱۰۲۸A

(کلاهبرداری و جرایم وابسته در ارتباط سرقت هویت و مشخصات دسترسی) ۹۴ ۴–۱–۲–۲ ماده ۱۰۲۸U S C

( سرقت هویت و اطلاعات هویتی همراه با خشونت) ۱۰۱ ۴–۱–۲–۳ ماده ۱۰۲۹U S C

(کلاهبرداری و جرایم وابسته در ارتباط با وسایل دسترسی) ۱۰۳ ۴–۱–۲–۴ ماده ۱۰۳۰ U S C۱۸ (کلاهبرداری و جرایم وابسته در ارتباط با کامپیوتر) ۱۰۵ ۴–۱–۲–۵ ماده ۱۰۳۷U S C

(کلاهبرداری و جرایم وابسته در ارتباط با نامه های الکترونیک) ۱۰۷ فهرست ۴–۱–۲–۶ ماده ۱۳۴۳U S C

(کلاهبرداری به وسیله سیم ، رادیو و تلویزیون) ۱۱۰ ۴–۲ قوانین جزای ایالتی مرتبط با کلاهبرداری و سرقت سایبری ( قوانین ایالت های کالیفورنیا و نیویورک) ۱۱۰ ۴–۲–۱ ایالت کالیفورنیا ۱۱۱ ۴–۲–۲ ایالت نیویورک ۱۱۴ فصل پنجم: تدابیر کیفری و غیر کیفری مقابله با کلاهبرداری و سرقت سایبری در ایران و آمریکا ۵–۱ گستره برنامه های مقابله با کلاهبرداری و سرقت سایبری درنظام عدالت کیفری ایران ۱۱۹ ۵–۱–۱ تدابیر کیفری در برابر کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۱۹ ۵–۱–۱–۱ کیفر محوری با تعیین ضمانت اجراهای ارعابی ۱۲۰ ۵–۱–۱–۱–۱ تغیردیدگاه کیفر محور قانون گذار نسبت به کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۲۰ ۵–۱–۱–۱–۲ رویکرد مقنن نسبت به کلاهبرداری و سرقت سایبری از قانون تعزیرات سال ۱۳۶۲ تا قانون مجازات اسلامی سال ۲۱۳۹ ۱۲۱ ۵–۱–۲ آثار محکومیت به کلاهبرداری و سرقت سایبری در قوانین داخلی ۱۲۷ ۵–۱–۲–۱ مجازات های تبعی و تکمیلی جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۲۷ ۵–۱–۲–۲ بررسی حالت تعدد و تکرارجرم در جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۳۰ ۵–۱–۲–۳ بررسی احتمال تخفیف، تشدید و تبدیل مجازات در جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۳۶ ۵–۱–۲–۴ بررسی احتمال تعویق صدور حکم در جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۳۸ ۵–۱–۲–۵ بررسی احتمال صدور قرارتعلیق اجرای مجازات در جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۳۹ ۵–۱–۲–۶ بررسی احتمال صدور حکم نظام نیمه آزادی در جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۳۹ ۵–۱–۲–۷ بررسی احتمال صدور حکم آزادی مشروط در جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۴۰ ۵–۱–۳ برنامه های پیشگیرانه وضعی و مرحله ای در برابر کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۴۱ ۵–۱–۳–۱ برنامه های مبتنی بر پیشگیری وضعی ۱۴۳ ۵–۱–۳–۱–۱ مبانی پیشگیری وضعی و چالش های بکارگیری آن در سرقت وکلاهبرداری سایبری ۱۴۳ فهرست ۵–۱–۳–۱–۲ برنامه های پیشگیری از کلاهبرداری و سرقت سایبری با تاکید بر پشگیری وضعی ۱۴۷ ۵–۱–۳–۲ برنامه های مبتنی بر پیشگیری مرحله ای(مدل پزشکی) ۱۵۶ ۵–۱–۳–۲–۱ پیشگیری اولیه ۱۵۷ ۵–۱–۳–۲–۲ پیشگیری ثانویه ۱۵۹ ۵–۱–۳–۲–۳ پیشگیری ثالث ۱۶۱ ۵–۱–۴ برنامه ها و مصادیق پیشگری اجتماعی موثر بر جرایم کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۶۳ ۵–۱–۴–۱ تحلیل برنامه های مبتنی بر پیشگیری اجتماعی موثر بر کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۶۳ ۵–۱–۴–۱–۱ پیشگیری اجتماعی رشد مدار اینترنتی ۱۶۴ ۵–۱–۴–۱–۲ پیشگیری اج–تماعی ج–امعه م–دار سایبری ۱۶۵ ۵–۱–۴–۱–۳ برنامه های موثر بر انگیزه های مجرمانه ۱۶۶ ۵–۱–۴–۱–۴ روش های مقابله با انگیزه های جنایی ۱۶۸ ۵–۱–۴–۲ برنامه های مبتنی بر پیشگیری اجتماعی موثر بر بزه دیدگی کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۶۹ ۵–۱–۴–۳ استفاده از اصول اخلاقی اسلام در جهت پیشگیری از کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۷۰ ۵–۱–۴–۳–۱ مفهوم اخلاق اسلامی و اخلاق فضای سایبر ۱۷۵ ۵–۱–۴–۳–۲ گونه شناسی اصول اخلاقی اسلام ۱۷۶ ۵–۱–۴–۳–۳ تعمیم اصول اخلاق اسلامی به اخلاق فضای سایبر ۱۸۲ ۵–۱–۴–۳–۳–۱ مبانی واصول اسلامی مرتبط با فضای سایبر ۱۸۳ ۵–۱–۴–۳–۳–۲ اصول حرفه ای حاکم بر اخلاق فضای سایبر ۱۸۴ ۵–۱–۴–۳–۴ شناسایی مشکلات و چالش های اخلاقی حاکم بر فضای سایبر ۱۸۷ ۵–۲ گستره برنامه های کیفری و غیر کیفری مقابله با کلاهبرداری و سرقت سایبری در نظام عدالت کیفری ایالات متحده آمریکا ۱۹۱ ۵–۲–۱ تدابیر کیفری در برابر کلاهبرداری و سرقت سایبری ۱۹۲ فهرست ۵–۲–۱–۱ تدابیر کیفری در قانون فدرال ایالات متحده آمریکا ۱۹۲ ۵–۲–۱–۱–۱ قانون جزای فدرال ۱۹۲ ۵–۲–۱–۱–۲ قانون ضد فیشینگ فدرال ۱۹۸ ۵–۲–۱–۲ تدابیر کیفری در ایالت های کالیفورنیا و نیویورک ۱۹۹ ۵–۲–۱–۲–۱ ماده

قانون جزای ایالت کالیفورنیا ۱۹۹ ۵–۲–۱–۲–۲ ماده

قانون مجازات ایالت نیویورک ۲۰۰ ۵–۲–۲ برنامه های پیشگیرانه در برابر کلاهبرداری و سرقت سایبری ۲۰۱ ۵–۲–۲–۱ برنامه های مبتنی بر پیشگیری وضعی ۲۰۱ ۵–۲–۲–۱–۱ برنامه های پیشگیرانه وضعیت مدار فدرال ۲۰۱ ۵–۲–۲–۱–۲ برنامه های پیشگیرانه وضعیت مدار در ایالت های کالیفورنیا و نیویورک ۲۰۳ ۵–۲–۲–۲ برنامه های مبتنی بر پیشگیری مرحله ای(مدل پزشکی) ۲۰۴

کلیدواژه ها

• سیاست جنایی
• کلاهبردی اینترنتی و سرقت اینترنتی
• فقه امامیه
• قانون جرایم رایانه ای ایران و آمریکا