نظریه شماره 7/96/2963 مورخ 1396/12/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره الزام عاقله به پرداخت دیه در جنایات کمتر از موضحه و امکان پرداخت دیه از بیت المال در صورت عدم تمکن مالی مرتکب
 | چکیده این نظریه توسط هوش مصنوعی تولید شده است و هنوز توسط پژوهشگران ویکی حقوق بررسی نشده است. |
نظریه شماره ۷/۹۶/۲۹۶۳ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۰۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره الزام عاقله به پرداخت دیه در جنایات کمتر از موضحه و امکان پرداخت دیه از بیتالمال در صورت عدم تمکن مالی مرتکب: بر اساس نظریه مشورتی، طبق تبصره ماده ۴۶۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ رسیدن مجموع دیهی آسیبهای وارده به اندازهی دیه موضحه برای ضمان عاقله کافی نیست. همچنین، قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ موارد خاصی را برای پرداخت دیه از بیتالمال تعیین کرده و موضوع استعلام در میان آنها قرار نمیگیرد. از آنجایی که پرداخت دیه از بیتالمال نیازمند نص صریح قانونی است و امری استثنایی محسوب میشود، بنابراین در صورتی که فرد محکوم به جنایت کمتر از موضحه توان پرداخت دیه را نداشته باشد، امکان پرداخت آن از سوی بیتالمال وجود ندارد.
 | |
| شماره نظریه | ۷/۹۶/۲۹۶۳ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۹۶–۱۸۷/۳–۲۲۱۱ |
| تاریخ نظریه | ۱۳۹۶/۱۲/۰۵ |
| موضوع نظریه | حقوق جزا |
| محور نظریه | جنایتهای کمتر از موضحه |
استعلام
مطابق ماده ۴۶۸ قانون مجازات اسلامی عاقله، مکلف به پرداخت دیه جنایت های کمتر از موضحه نیست، هر چند مرتکب، نابالغ یا مجنون باشد.
و مطابق ماده ۴۷۰ قانون مجازات اسلامی در صورتی که مرتکب دارای عاقله نباشد، یا عاقله او به دلیل عدم تمکن مالی نتواند دیه را در مهلت مقرر بپردازد، دیه توسط مرتکب و در صورت عدم تمکن از بیت المال پرداخت می شود. در این مورد فرقی میان دیه نفس و غیر آن نیست.
حال سوال اینجاست که:
اولا– در خصوص نصاب جنایت های کمتر از موضحه آیا می بایست هر کدام از جنایات را در نظر داشت یا اینکه مجموع آنها ملاک است؟
ثانیا: چنانچه فردی به جنایت کمتر از موضحه محکوم شده و توان پرداخت دیه را ندارد آیا وفق ماده ۴۷۰ امکان پرداخت دیه از طریق بیت المال وجود دارد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱– با عنایت به صراحت تبصره ماده ۴۶۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ برای ضمان عاقله، رسیدن دیه مجموع آسیب های وارده به اندازه دیه موضحه کافی نیست.
۲– در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، موارد پرداخت دیه از بیت المال بیان شده است و موضوع سوال، منطبق با هیچ یک از شقوق مزبور نیست و با توجه به اینکه پرداخت دیه از بیت المال امری استثنایی و محتاج نص است، لذا پاسخ منفی است.