نظریه شماره 7/96/2997 مورخ 1396/12/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه رسیدگی به اعتراض خارج از مهلت به قرار منع تعقیب و اصلاح یا تغییر قرارها در دادسرا

نظریه شماره ۷/۹۶/۲۹۹۷ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۰۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه رسیدگی به اعتراض خارج از مهلت به قرار منع تعقیب و اصلاح یا تغییر قرارها در دادسرا: در مواردی که شاکی به قرار منع تعقیب صادره از دادسرا خارج از مهلت قانونی اعتراض میکند، دادسرا موظف است اعتراض را بپذیرد و به دادگاه ارسال کند که در این صورت دادگاه اعتراض را به دلیل عدم رعایت مهلت رد میکند و پرونده را برمیگرداند. همچنین، تا زمانی که قرارهای دادسرا توسط دادستان تایید نشدهاند، قابل تغییرند ولی پس از تایید و بازگشت به بازپرس، نهایی شده و نمیتوان آنها را تغییر داد. در نهایت، قرار موقوفی تعقیب بر قرار منع تعقیب، به دلیل ماهیت شکلی آن ارجحیت دارد مگر در مواردی که جرم قابل گذشت نباشد. همچنین، فوت شاکی خصوصی تاثیری بر صدور این قرارها ندارد.

شماره نظریه	۷/۹۶/۲۹۹۷
شماره پرونده	۶۹–۸۶۱/۱–۱۷۴
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۱۲/۰۶
موضوع نظریه	آیین دادرسی کیفری
محور نظریه	اعتراض به قرار منع تعقیب

استعلام

۱–چنانچه شاکی به قرار منع تعقیب صادره از دادسرا در خارج از مهلت قانونی اعتراض نماید در صورتی که ادعای عذر ننماید و مقام صادرکننده (دادیار– بازپرس) چه تکلیفی دارد ارسال پرونده به دادگاه دستور بایگانی کردن پرونده به لحاظ خارج مهلت رسیدگی به عذر ارسال به دادگاه در صورتی که شاکی ادعای عذر نماید موضوع ماده ۱۷۸ ق.آ.د.ک و طبق نظریه های مطرح شده در نشست دادگاه های کیفری ۲ کرمان.

۲–آیا مقام محترم صادرکننده قرار موقوفی تعقیب در دادسرا می تواند نسبت به اصلاح قرار و صدور قرار منع تعقیب اقدام نماید؟

۳–چنانچه موجبات صدور دو قرار موقوفی تعقیب و منع تعقیب مهیا شود مانند این که موضوع فاقد وصف کیفری باشد یا دلیل کافی به توجه اتهام وجود نداشته باشد و شاکی هم گذشت کرده یا فوت نموده باشد کدام قر ار باید صادر شود منع یا موقوفی تعقیب.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱– چنانچه پس ازمهلت مقرر قانونی به قرار منع تعقیب صادره ازسوی دادسرا لایحه اعتراضی تقدیم شود، دادسرا مکلف است آن را اخذ ولو اینکه خارج از مهلت باشد، ضمیمه پرونده نموده و به دادگاه ذی صلاح ارسال دارد که دادگاه نیز با ملاحظه پرونده و احراز خارج از مهلت بودن اعتراض، قرار رد آن را صادر و پرونده را به دادسرای مربوطه عودت دهد.

۲– اظهار عقیده بازپرس مبنی بر موقوفی یا منع تعقیب به تنهایی و مادام که مورد موافقت دادستان واقع نشده است، قرار نهایی دادسرا محسوب نمی شود و قابل عدول (تغییر) است اما پس از موافقت دادستان و اعاده پرونده نزد بازپرس، این قرار نهایی شده و مشمول قاعده فراغ دادرس قرار می گیرد و در نتیجه از این زمان به بعد، از سوی بازپرس یا دادستان قابل عدول نیست.

۳– قرار موقوفی تعقیب برخلاف قرار منع تعقیب، یک قرار شکلی است و اصولا صدور قرار شکلی مقدم بر صدور قرار ماهوی است؛ ولی هرگاه رفتار ارتکابی، جرم نباشد، گذشت شاکی خصوصی از موارد صدور قرار موقوفی تعقیب نیست. زیرا برابر بند (ب) ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت، از موارد صدور این قرار است. بنابراین، انتساب یک جرم قابل گذشت به متهم، شرط صدور قرار موقوفی تعقیب پس از گذشت شاکی است. ضمنا فوت شاکی خصوصی از موارد صدور قرار موقوفی یا منع تعقیب نمی باشد.