ماده ۴۴۲ قانون مجازات اسلامی

اگر مرتکب به سبب حرکت یا غیرآن، موجب شود که قصاص بیش از جنایت انجام شود، قصاص‌ کننده ضامن نیست و اگر قصاص‌ کننده یا فرد دیگری موجب زیاده باشد حسب مورد به قصاص یا دیه محکوم می ‌شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

یکی از نکات این ماده آن است که اگر حرکت فرد قصاص شونده ناشی از تقصیر قصاص کننده باشد، مانند زمانی که قصاص کننده جانی را محکم نبندد، اگر چه ظاهر ماده دلالت بر عدم مسئولیت قصاص کننده در این حالت نیز دارد، اما نباید چنین ظهوری را منطقی پنداشت و نیاز به تعدیل دیدگاه است.

سوابق فقهی

برخی از فقها چنین بیان نموده اند که در فرض بیشتر شدن جراحت ایجاد شده از سوی قصاص گیرنده در فرد جانی به دلیل اضطراب خود جانی، این امر را باید مستند به تفریط جانی دانسته و چیزی را نباید بر عهده قصاص گیرنده قرار داد. اما اگر به علت اضطراب جانی زخم زیاده گردد به طوری که نتوان این زیاده را مستند به خود جانی دانست و نیز اگر قصاص کننده عمداً زخم بیشتری وارد آورد، خود قصاص کننده را باید قصاص کرد. فقها به این نکته نیز اشاره کرده اند که که اگر قصاص کننده قصور و کوتاهی در وظیفه خود ننموده باشد، نباید او را ضامن سرایت زخم در قصاص دانست.