اصل ۱۰۹ قانون اساسی

اصل 109 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: شرايط و صفات رهبر:1- صلاحيت علمي لازم براي افتاء در ابواب مختلف فقه.2 - عدالت و تقواي لازم براي رهبري امت اسلام. 3- بينش صحيح سياسي و اجتماعي، تدبير، شجاعت، مديريت و قدرت كافي براي رهبري. درصورت تعدد واجدين شرايط فوق، شخصي كه داراي بينش فقهي و سياسي قوي تر باشد مقدم است.

توضیح واژگان

افتاء: اظهار نظر در مسائل شرعی به وسیله کسی که در آن صاحب نظر است.

فقه: در لغت به معنای دانش و فهم و فقیه به معنای دانشمند است. [۱]

پیشینه

مطابق اصل 109 شرط مرجعیت برای رهبری وجود داشت اما در بازنگری سال 68 این شرط حذف شده و صرف فقیه بودن جایگزین آن شد.[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

سکوت قانون اساسی نسبت به شرط تابعیت رهبری دلیلی بر انصراق آن نیست. بلکه می توان شرط ایرانی الاصل بودن برای ریاست جمهوری را برای رهبری با توجه به موقعیت خظیر ملی این مقام به طریق اولا لازم شمرد. [۳]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

آیات 124 و 247 سوره بقره از جمله مستندات فقهری اصل 109 قانون اساسی هستند. [۴] همچنین آیات 15 صوره نمل و 55 شوره یوسف از مستندات فقهی این اصل می باشد. [۵]

منابع

  1. عباس ایمانی و امیررضا قطمیری. قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه ها، قوانین. چاپ 1. نامه هستی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4431480
  2. محمد محمدی گرگانی. جستاری بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ 1. شهر دانش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5189720
  3. سیدمحمد هاشمی. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم). چاپ 23. میزان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3826996
  4. سیدمرتضی قاسم زاده و حسن ره پیک. تبیان حقوق پژوهش نامه قرآنی حقوق (جلد سوم) (حقوق عمومی). چاپ 2. دادگستر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1405440
  5. سیدمرتضی قاسم زاده و حسن ره پیک. تبیان حقوق پژوهش نامه قرآنی حقوق (جلد سوم) (حقوق عمومی). چاپ 2. دادگستر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1407340