اصل ۱۲۷ قانون اساسی

اصل ۱۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: رئیس‌جمهور می‌تواند در موارد خاص، بر حسب ضرورت با تصویب هیئت وزیران نماینده، یا نمایندگان ویژه با اختیارات مشخص تعیین نماید. در این موارد تصمیمات نماینده یا نمایندگان مذکور در حکم تصمیمات رئیس‌جمهور و هیئت وزیران خواهد بود.

اصول و مواد مرتبط

اصل ۱۱۳ قانون اساسی

پیشینه

در مهاجرت ناشی از جنگ متجاوزانه عراق علیه ایران که مسائل مختلفی را به همراه داشت مفاهیم جالب توجهی برای تأسیس نماینده ویژه به منظور حل و فصل صحیح امور اتفاقی به نظر می‌رسید و بدین منظور اصل ۱۲۷ در بازنگری قانون اساسی به تصویب رسید.

فلسفه و مبانی نظری

امور جاری کشور به تفکیک، بر عهده دستگاه‌های اجرائی مربوطه است. در این خصوص وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی بر اساس ضوابط معین، هر کدام کار خود را انجام می‌دهند. اما گاهی مسائلی رخ می‌دهد که امور ویژه ای را با ابعاد گوناگون فرهنگی، اقتصادی، صنعتی و… مطرح می‌سازد. که اصولاً منحصر به یک وزارتخانه نمی‌شود فلذا حل و فصل آن از نظر سازمانی باید به‌طور ویژه صورت گیرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ممسئله ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که گرچه دست رئیس‌جمهور برای تعیین معاونان خود باز است و در این خصوص آزادی کامل دارد اما در خصوص تعیین نمایندگان ویژه باید شرایطی را رعایت نماید. اول اینکه انتخاب نماینده ویژه تنها در موارد خاص برای مثال هنگام بروز حوادث غیر مترقبه نظیر جنگ باشد. دوم اینکه ضرورت چنین انتخابی مسلم باشد و سوم اینکه هیئت وزیران این ضرورت و انتخاب را تصویب نمایند. و در نهایت چهارم اینکه حیطه اختیارات این نماینده کاملاً مشخص باشد تا باعث مداخله در امور دیگر سازمان‌ها نشود.

رویه‌های حکومتی

نظر تفسیری شماره ۲۱۲۴ /۳۰ /۸۱ مورخ ۱۳۸۱/۱۰/۲ شورای نگهبان: «اصل ۱۲۷ مربوط به امور اجرایی است و شامل تصویبنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها و اساسنامه‌ها نمی‌شود و منحصراً شامل تصمیمات خواهد بود بنابراین تبصره الحاقی ماده (۲۹) که مقرر نموده‌است تفویض اختیار دولت، موضوع اصل ۱۲۷ قانون اساسی به نماینده یا نمایندگان ویژه رئیس جمهور محدود به امور اجرایی است، وافی به مقصود است لکن تصویبنامه هیئت دولت که طی آن نماینده یا نمایندگانی با اختیارات مشخص تعیین می‌نماید از مصادیق تصویبنامه ذیل اصل ۱۳۸ قانون اساسی می‌باشد و لازم است این تصویبنامه ضمن ابلاغ برای اجرا به اطلاع رئیس مجلس شورای اسلامی برسد تا در صورتی که آن‌ها را بر خلاف قوانین بداند با ذکر دلیل برای تجدیدنظر به هیئت وزیران بفرستد.»

نظر تفسیری شماره ۴۶۰ مورخ ۱۳۵۹/۹/۲۶ شورای نگهبان: چون مشاورین و نمایندگان رئیس‌جمهور مقام مسئول نیستند، طبق قانون اساسی حق مداخله در امور اجرائی و صدور دستور به مأمورین دولتی را ندارند.

مقالات مرتبط

نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و نظام حقوقی‌- سیاسی جامعه