ماده ۴۱۴ قانون مدنی

در بیع کلی، خیار رؤیت نیست و بایع باید جنسی بدهد که مطابق با اوصاف مقرره بین طرفین باشد.

توضیح واژگان

رؤیت، عبارت است از هر نوع شناخت درونی، نسبت به مورد معامله، که ممکن است برای هر کدام از متعاقدین به وجود آید.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مفاد این ماده، دلالت بر این دارد که خیار رؤیت، نسبت به کلی در معین مُجری است. زیرا کلی در معین، از اقسام کلی به شمار نیامده؛ و در دسته عین معین قرار داشته؛ و تابع احکام همو است. جهت اثبات این مدعا، می توان به مفاد ماده 350 قانون مدنی تمسک جست.

خیار رؤیت نسبت به کلی فی الذمه جاری نیست. زیرا در بیع اینگونه کالاها، ملکیت مبیع، زمانی به خریدار منتقل می گردد که کالای مورد معامله، با همه اوصاف و ویژگی های مورد توافق طرفین، به تصرف مشتری درآید؛ و درصورت عدم تطابق کالا با خصوصیات مزبور، و عدم پذیرش آن توسط خریدار، بایع مکلف است کالای تعهد شده را، تهیه و تسلیم نماید.

سوابق فقهی

به دلالت قاعده لاضرر و لاضرار، در بیع کلی، خیار رؤیت نیست.

مصادیق و نمونه ها

• اگر شخصی 20 تن جو سال آینده خود را، به فروش برساند؛ و طرفین توافق نمایند که مبیع، از محصولات اراضی تویسرکان باشد؛ ولی فروشنده، حاصل زمین های خود را، که در منطقه آب و هوایی متفاوت، واقع است؛ به خریدار تسلیم نماید؛ دراینصورت بایع مکلف است؛ محصول همان منطقه مورد توافق را، به مشتری تحویل دهد