«ریچارد رورتی» و لیبرالیسم بدون بنیان
«ریچارد رورتی» و لیبرالیسم بدون بنیان نام مقالهای از سید محمد علی تقوی است که در شماره بیستم (تیر 1385) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
هدف اصلی ریچارد رورتی فیلسوف پست مدرن آمریکایی آن است که لیبرالیسم را به گونه ای تبیین کند که با اندیشه های پست مدرن در عصر تکثر و عدم ایقان سازگار جلوه کند. همانند سایر متفکران پست مدرن، وی بر آن است که مفاهیم بنیادین سنتی فلسفه مانند «حقیقن محض»، «طبیعت انسان» یا «طبیعت جهان» تصنعی هستند. اما به نظر او، این تمایل به ساختار شکنی در اندیشه پست مدرن، نباید نشانه «عدم مسوولیت اخلاقی» تلقی شود. دغدغه رورتی حفظ فرهنگ لیبرالی حقوق بشر و مداراست، اما او می کوشد که این فرهنگ را بدون ارجاع به مفاهیم سنتی فلسفه غرب پاس بدارد. وی بدین منظور پراگماتیسم خاص خود را مطرح می کند که در برگیرنده سه نکته اصلی است: الف) رد نظریه معرفتی بازنمایی، ب) عقلانیت مبتنی بر حس جمعی همبستگی، ج) نفی بنیان گرایی در پذیرش دیدگاه های اخلافی و سیاسی و به ویژه لیبرالیسم. در حوزه اندیشه سیاسی، رورتی هوا خواه نوعی لیبرالیسم معطوف به قاعده است که هدفش در حوزه عملی اجتناب از ستم و تحقیر دیگران، و در حوزه خصوصی تسهیل خودآفرینی است. البته دیدگاه های رورتی در همه این زمینه ها با چالش هایی جدی از سوی منتقدانش مواجه شده اند.
کلیدواژه‌ها
- ریچارد رورتی
- پست مدرنیسم
- لیبرالیسم
- نظریه معرفتی بازنمایی
- قوم محوری
- خویشتن آفرینی
- اخلاق