استقلال وکیل دادگستری در فرایند دادرسی منصفانه در نظام حقوق بین الملل بشر و نظام حقوقی ایران

استقلال وکیل دادگستری در فرایند دادرسی منصفانه در نظام حقوق بین الملل بشر و نظام حقوقی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط لیلا حیدری، با راهنمایی حسنعلی موذن زادگان و با مشاوره سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

عنوان	استقلال وکیل دادگستری در فرایند دادرسی منصفانه در نظام حقوق بین الملل بشر و نظام حقوقی ایران
رشته	حقوق بشر
دانشجو	لیلا حیدری
استاد راهنما	حسنعلی موذن زادگان
استاد مشاور	سیدقاسم زمانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۹
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

از لوازم و ضروریات یک دادرسی منصفانه، دفاع متهم یا خوانده نسبت به ادعایی است که علیه او طرح شده است. دفاع شخصا یا توسط وکیل انتخابی در اغلب کنوانسیونهایی که موضوع حقوق بشر دارند، تصرح شده است. از محتوای مقررات دادرسی منصفانه چنان بر می آید که دادرسی هنگامی منصفانه ارزیابی می شود که دفاع صورت گرفته توسط متهم یا وکیل او به دور از هر گونه فشار، تهدید، معذوریت و یا اوضاعی باشد که امکان دفاع موثر را سلب کند. استقلال وکیل دادگستری از هرنوع وابستگی درونی و بیرونی و با اتکا بر اصول و موازین مندرج در کنوانسیونهای حقوق بشری در این راستا مطرح می شود.در مقایسه قوانین داخلی ایران با این اصول دادرسی منصفانه چنین نتیجه گرفته می شود که نهاد وکالت (کانون وکلا و مرکز امور مشاوران قوه قضاییه) به خاطر عدم استقلال کامل و یا نسبی نمی تواند عهده دار و تامین کننده حق دفاع عامه مردم باشد. این در حالی است که امروزه موازین حقوق بشری صرفنظر از تعهدات بین المللی کشورها، بی آنکه لزوم رعایت آن در قالب یک کنوانسیون و تعهد بین المللی بر دولتها لازم آید، رعایت آن نسبت به افراد تحت قلمرو هر دولتی بدیهی و ضروری است، از اینرو دولتها باید در جهت احقاق و حفظ این حقوق قانونگذاری کرده و آنها را تضمین کنند. قوانین داخلی ایران نسبت به نهاد وکالت چه از نظر ساختاری و چه از نظر تضمین شغلی وکلا، مصونیت آنها و حتی تامین مالی ناقص است و به امنیت و استقلال این صنف خدشه وارد آورده است. علاوه بر آن آزادی بیان، عقیده، حق داشتن وکیل در تمامی مراحل دادرسی نیز نه تنها در قوانین داخلی تضمین نشده است بلکه بعضا خلاف آن نیز قانونگذاری شده است. از اینرو این پایان نامه به هسته اصلی دادرسی منصفانه (حق دفاع) و متولی آن (وکیل دادگستری) با توجه به ضرورت مهمترین شرط آن (استقلال دفاع) در صدد تبیین این ضرورت برآمده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست تفصیلی مطالبمقدمه۱۱– بیان مساله۳۲– پیشینه موضوع۷۳– سوالات تحقیق۸۴– فرضیه ها۸۵– اهداف تحقیق۸۶– روش تحقیق۹۷– سازماندهی تحقیق۹فصل اول – مفاهیم، تاریخچه و منابع استقلال وکیل دادگستری ۱۱مبحث اول– تبیین مفاهیم۱۱گفتار اول: وکیل دادگستری۱۱۱–ماهیت عقد وکالت ۱۳۲–انواع وکالت دادگستری۱۶ ۱–۲ وکالت تعیینی (انتخابی)۱۶۲–۲ وکالت تسخیری۱۷۳–۲ وکالت معاضدتی۱۷گفتار دوم: دادرسی منصفانه(عادلانه) ۱۷۱–منصفانه بودن در فرایند دادرسی۲۱۱–۱ حداقل ضوابط دادرسی منصفانه۲۱۲–۲ معیارهای تشخیص دادرسی منصفانه در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر۲۲۲– ماهیت حق بر دادرسی منصفانه۲۳گفتار سوم: استقلال و بی طرفی در عرصه وکالت ۲۴۱– مقایسه استقلال و بی طرفی۲۵ ۲– استقلال در ساختار نهاد وکالت۲۶مبحث دوم: تاریخچه وکالت و استقلال وکیل دادگستری۲۷گفتار اول: تاریخچه وکالت در اروپا۲۸گفتار دوم: تاریخچه وکالت در ایران و اسلام۳۰۱–تاریخچه وکالت در ایران باستان۳۰۲–تاریخچه وکالت در اسلام و ایران بعد از اسلام۳۲۱–۲– تحولات قوانین تا سال ۱۳۱۵۳۳۱–۱–۲– اولین اجتماعات وکلا۳۵۲–۱–۲– نخستین نظام نامه اساسی وکلای رسمی عدلیه و تشکیل مجمع وکلا ۳۷۳–۱–۲– انحلال عدلیه و اصلاح قانون اصول تشکیلات عدلیه۳۹۴–۱–۲– تاسیس کانون وکلا ۴۱۵–۱–۲– قانون وکالت مصوب ۱۳۱۴۴۴۶–۱–۲– قانون وکالت ۱۳۱۵ ۴۴۲–۲– تحولات قوانین مربوط به نهاد وکالت ۱۳۱۵ به بعد۴۵۱–۲–۲– لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری۴۶۳–۲– تحولات قوانین مربوط به نهاد وکالت بعد از انقلاب ۵۷۴۸۱–۳–۲– قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۶ ۵۰۲–۳–۲– ماده

قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۵۰۳–۳–۲– لایحه وکالت۵۱۴–۳–۲– اصلاح آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری ایران۵۱مبحث سوم : منابع استقلال وکیل دادگستری۵۲گفتار اول: منابع جهانی ۵۳۱– اعلامیه جهانی حقوق بشر۵۳۲– اعلامیه قاهره۵۴۳– میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی۵۴۴– اساسنامه دیوان کیفری بین المللی۵۸گفتار دوم: اسناد منطقه ای۵۹۱– کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی های اساسی۶۰۲– کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر۶۰۳– منشور آفریقایی حقوق بشر و ملتها۶۱گفتار سوم: سایر اسناد۶۲۱– اصول اساسی نقش وکلا۶۲۲– کانون بین المللی وکلا (IBA)۶۳۱–۲ مجمع عمومی کانون بین المللی وکلا و معیارهای استقلال حرفه وکالت۶۴۳– اتحادیه بین المللی وکلا (UIA)۶۶۴– قطعنامه های سازمان ملل و گزارش گزارشگران ویژه۶۷گفتار چهارم: منابع داخلی۶۹۱– قانون اساسی۷۰۲– قوانین عادی ۷۱فصل دوم– تبیین اصول استقلال وکیل دادگستری و جایگاه آن در نظام بین الملل حقوق بشر و مقررات اخلاق حرفه ای۷۲مبحث اول – اصول ناظر بر حقوق بشر و استقلال وکیل دادگستری۷۳گفتار اول: اصول کلی حقوق بشر۷۴۱– کرامت ذاتی انسان۷۴۲– آزادی ذاتی انسان۷۶۳– آزادی بیان و عقیده۷۸ ۴– آزادی تشکیل اجتماعات و انجمن های صنفی۸۱ گفتار دوم: اصول ناظر بر رعایت شان دادگستری۸۳۱– اعتبار آرا و سلامت رسیدگی قضایی (افزایش و اعتبار و شان قوه قضاییه)۸۳۲– دادرسی منصفانه و تضمینات آن۸۶ ۱–۲– دادرسی منصفانه در اسناد غیرمنطقه ای۸۶۲–۲– دادرسی منصفانه در اسناد منطقه ای۸۸۳– موازین تضمین کننده دادرسی منصفانه ۹۲۱–۳ حق دفاع۹۲۲–۳ رعایت اصل تساوی سلاح ها۹۷۳–۳ حق داشتن وکیل انتخابی۱۰۲۴–۳ حق داشتن ارتباط محرمانه با وکیل انتخابی۱۰۷۴– مصونیت وکیل۱۰۹۵– لزوم رسیدگی به تخلفات وکلا توسط اعضای منتخب کانون وکلا۱۱۳۶– صیانت از حقوق بنیادین بشری، از آثار استقلال وکیل دادگستری۱۱۴ مبحث دوم – اصول استقلال در مقررات اخلاق حرفه ای وکیل دادگستری ۱۱۶گفتار اول: وظایف قانونی و حرفه ای وکیل دادگستری۱۱۸۱– وظایف قانونی وکیل دادگستری۱۱۸۲– وظایف وکلا در قبال همکاران خود۱۱۹۳– وظایف وکلا نسبت به دست اندر کاران امر قضاء۱۲۰۴– وظایف وکلا در قبال کانون وکلا۱۲۱۵– وظایف خاص حرفه وکالت۱۲۲ ۱–۵ حفظ اسرار۱۲۲۲–۵ وقار و احترام۱۲۳۳–۵ حفظ شیون وکالت۱۲۴گفتار دوم: بهره مندی از دانش و تجربه حقوقی۱۲۶گفتار سوم: آیین رفتار حرفه ای بر وکلای مدافع دیوان کیفری بین المللی۱۲۷مبحث سوم: مصادیق مغایر با استقلال وکیل دادگستری۱۲۹گفتار اول: شغل های مغایر با شیون وکالت۱۲۹۱– مشاغلی که با شیون وکالت مغایرت دارد ۱۲۹۲– مشاغلی که با آزادی و استقلال وکیل در انجام وظایف حرفه ای مغایرت دارد۱۳۰گفتار دوم: امنیت اقتصادی و استقلال وکیل۱۳۳گفتار سوم: رابطه قبول وکالت (اجباری و اختیاری)۱۳۴۱– نقض اصل اختیاری بودن قبول دعاوی در انگلستان۱۳۵۲– رابطه انتخاب وکیل و استقلال او در دیوان کیفری بین المللی و دادگاههای کیفری ویژه۱۳۹گفتار چهارم: فعالیت سیاسی وکیل دادگستری۱۴۱فصل سوم– کانون وکلای دادگستری ایران و اصول استقلال وکیل دادگستری در نظام حقوقی ایران۱۴۲مبحث اول – ساختار کانون وکلای دادگستری ایران۱۴۳گفتار اول : ماهیت حقوقی کانون وکلای دادگستری۱۴۳۱– کارکردهای کانون های وکلا از منظر مجمع عمومی کانون های بین المللی وکلا(سپتامبر۱۹۹۰)۱۴۵گفتار دوم : ارکان کانون وکلا۱۴۶۱– هیات مدیره۱۴۸۲– دادسرای انتظامی کانون وکلا۱۵۰۱–۲ رسیدگی به تخلفات انتظامی وکلا در لایحه قایونی استقلال کانون وکلای دادگستری۱۵۱مبحث دوم– اصول استقلال وکیل دادگستری و بازتاب آن در حقوق ایران۱۵۳گفتار اول: اصول استقلال وکیل دادگستری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران۱۵۳۱– اصول بنیادین حقوق بشر مندرج در قانون اساسی۱۵۴۱–۱– کرامت ذاتی انسان۱۵۴۲–۱– آزادی بیان و عقیده۱۵۴۳–۱– آزادی تشکیل انجمنهای صنفی و جمعیت ها۱۵۶۲– اصول ناظر بر شان دادگستری۱۵۷ ۱–۲– حق دادخواهی۱۵۷ ۲–۲– مصونیت قضات۱۵۹ ۳–۲– مصونیت وکلا۱۵۹گفتار دوم: اصول استقلال وکیل دادگستری در قوانین عادی۱۶۴۱– قانون آیین دادرسی مدنی۱۶۴۲– قانون آیین دادرسی کیفری۱۶۵ ۱–۲– قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ ۱۶۵۱–۱–۲ حق دفاع متهم در تحقیقات مقدماتی۱۶۵ ۲–۱–۲– حق دفاع متهم در دادگاه

۲–۲– لایحه قانون آیین دادرسی کیفری۱۷۱۳– قانون و آیین نامه رسیدگی به تخلفات اداری۱۷۲۴– قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی ۱۷۴گفتار سوم: اصول استقلال وکیل دادگستری در قوانین خاص حرفه وکالت دادگستری۱۷۵۱– قانون وکالت سال ۱۳۱۵ ۱۷۵۲– لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری ایران و آیین نامه آن۱۷۷ ۱–۲– اصول استقلال در متن سوگندنامه وکالت۱۷۹۳– قانون نحوه اخذ پروانه وکالت دادگستری۱۸۱۴– ماده

قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۱۸۴ ۱–۴– بررسی ساختار مرکز امور مشاوران قوه قضاییه۱۸۶ ۲–۴– نحوه رسیدگی به تخلفات وکلای مرکز امور مشاوران قوه قضاییه۱۸۷ ۳–۴– ماده

قانون برنامه سوم توسعه و استدلال شورای نگهبان و رییس قوه قضاییه۱۸۹۵– لایحه وکالت۱۹۱ ۱–۵– نحوه اداره و ترکیب ارکان کانون بر مبنای لایحه وکالت۱۹۴ ۲–۵– رسیدگی به تخلفات انتظامی وکلا در لایحه وکالت۱۹۶۶– اصلاح آیین نامه لایحه قانونی استقلال وکیل دادگستری۲۰۰ ۱–۶– نحوه اداره کانون وکلا بر مبنای اصلاح آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا دادگستری۲۰۲ ۱–۱–۶ نحوه نظارت بر وکلا۲۰۳ ۲–۶– رسیدگی به تخلفات انتظامی وکلا در اصلاح آیین نامه لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری۲۰۷گفتار چهارم: قوانین داخلی اخلاق حرفه ای وکالت دادگستری۲۱۰گفتار پنجم: اصول استقلال در دادسرا و دادگاه انتظامی، کمیسیون استفتایات و اداره حقوقی کانون وکلای دادگستری ایران ۲۱۰۱–دادگاه انتظامی کانون وکلای دادگستری۲۱۱۲–نظرات کمیسیون استفتایات کانون وکلای دادگستری مرکز۲۱۵۳–نظرات کمیسیون حقوقی کانون وکلای دادگستری مرکز۲۱۶نتیجه گیری و پیشنهادها۲۱۸فهرست منابع ۱– منابع فارسی۲۲۸الف– کتب۲۲۸ب– مقالات۲۳۰ج– پایان نامه ها۲۳۱د– سایر منابع، خبرنامه ها و سایتها۲۳۱۲– منابع لاتین۲۳۳

کلیدواژه ها

• حقوق بین المللی
• نظام حقوقی
• ایران
• استقلال
• اخلاق حرفه ای
• وکیل دادگستری
• دادرسی منصفانه
• استقلال وکیل
• نظام حقوقی ایران
• وکیل
• دادگستری
• دادرسی