بررسی فقهی مجوزهای بهره برداری از اموال فکری
بررسی فقهی مجوزهای بهره برداری از اموال فکری عنوان پایان نامه ای است که توسط حسن تقوی، با راهنمایی سیدحسن شبیری زنجانی و با مشاوره ابراهیم دلشاد در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
 | |
| عنوان | بررسی فقهی مجوزهای بهره برداری از اموال فکری |
|---|---|
| رشته | حقوق مالکیت فکری |
| دانشجو | حسن تقوی |
| استاد راهنما | سیدحسن شبیری زنجانی |
| استاد مشاور | ابراهیم دلشاد |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
چکیده
با ورود محصولات فکری به حوزه صنعت و تجارت، قالب های قراردادی جدیدی پدیدار شدند. قرارداد مجوز بهره برداری از آن جمله است که به موجب آن مجوز گیرنده، حق استفاده از مال فکری مجوز دهنده را به دست می آورد. اقبال گسترده بخش خصوصی و دولتی به قرارداد مجوز بهره برداری، تحلیل ابعاد فقهی و حقوقی این قرارداد را به ضرورتی اجتناب ناپذیر مبدل ساخته است. از حیث حقوقی تحقیقاتی آغاز شده و ادامه دارد ولی از نظر فقهی در این حوزه ورودی صورت نگرفته و ضرورت بیشتری احساس می گردد. پایان نامه حاضر با درک این ضرورت، پس از معرفی قرارداد مجوز بهره برداری، موضوع و ارکان آن در حقوق موضوعه به بررسی ابعاد فقهی این قرارداد پرداخته و در این راستا ماهیت، مبانی مشروعیت، شروط صحت و آثار این قرارداد از حیث فقهی با توجه به عمومات ادله فقهی و عقود مشابه، مورد مطالعه قرارگرفته است. مقایسه اوصاف اساسی قراررداد مجوز بهره برداری با عقود معین مشابه در فقه، این واقعیت را آشکار می سازد که این قرارداد با عقودی همچون بیع و صلح تفاوت ماهوی داشته و به عقودی همچون اجاره و حق انتفاع بسیار شبیه می باشد. در عین حال، برخی عوامل وتفاوت ها باعث می گردد به این قرارداد به عنوان عقدی نامعین که نیازمند تدوین مقررات خاص می باشد؛ نگریسته شود. همچنین برای اینکه این قرارداد از حیث فقهی صحیح باشد؛ باید دارای شروطی که در فقه برای عوضین و متعاقدین مطرح گردیده باشد. قرارداد مجوز بهره برداری دارای برخی آثار اصلی و فرعی نیز می باشد. آثار اصلی این قرارداد تعهد به تسلیم موضوع مجوز و تعهدبه تادیه عوض می باشد. آثار فرعی قرارداد مجوز بهره بردار بسیار است. که به برخی از مهمترین آنها اشاره گریده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
الف– بیان موضوع ۱
ب– اهمیت، ضرورت و هدف تحقیق ۱
ج– پیشینه تحقیق ۲
د– سوالات تحقیق ۲
ه– فرضیه های تحقیق ۳
و– روش تحقیق و گردآوری اطلاعات ۳
ز– ساختار تحقیق ۳
فصل اول: کلیات ۵
مبحث اول: مفاهیم و تقسیمات ۷
گفتار اول: تعریف و ویژگی های اموال فکری ۷
بند اول: تعریف اموال فکری ۷
الف: تعریف لغوی ۸
ب:تعریف اصطلاحی ۹
بند دوم: ویژگی های اموال فکری ۱۰
الف: مال غیر مادی بودن ۱۰
ب: عین بودن ۱۲
ج– قیمی بودن ۱۳
د– منقول بودن ۱۳
ه– مدت دار بودن ۱۴
گفتار دوم: شیوه های بهره برداری از اموال فکری ۱۵
بند اول: انتقال اموال فکری ۱۶
بند دوم : مشارکت ۱۷
بند سوم: اعطای مجوز بهره برداری ۱۸
گفتار سوم: تعریف قرارداد مجوز بهره برداری از اموال فکری ۲۰
بند اول: تعریف و تحلیل لغوی ۲۰
بند دوم: تعریف اصطلاحی ۲۱
گفتار چهارم: انواع قرارداد مجوز بهره برداری ۲۲
بند اول: به اعتبار قلمروی استفاده طرفین ۲۳
الف: مجوز بهره برداری غیر انحصاری ۲۳
ب: مجوز بهره برداری منفرد یا محض ۲۳
ج: مجوز بهره برداری انحصاری ۲۴
بند دوم: به اعتبار اراده دارنده حق در اعطای مجوز ۲۴
الف: مجوز بهره برداری اختیاری ۲۴
ب: مجوز بهره برداری اجباری ۲۵
مبحث دوم: ارکان قرارداد مجوز بهره برداری ۲۶
گفتار اول: طرفین قرارداد ۲۶
بند اول: طرفین اصیل ۲۶
بند دوم: نماینده قانونی ۲۸
بند سوم: نماینده قراردادی ۳۰
گفتار دوم: موضوع قرارداد ۳۱
بند اول: انواع موضوعات ۳۲
الف: مصادیق مالکیت صنعتی ۳۲
۱–اختراع ۳۲
۲–طرح صنعتی ۳۳
۳–علامت و نام تجاری ۳۳
۴–علایم جغرافیایی (نشانه های جغرافیایی) ۳۴
–نمونه اشیاء مصرفی ۳۵
۶–طرح ساخت مدارهای یکپارچه ۳۵
۷–اسرار تجاری ۳۶
۸–رقابت نامشروع (رقابت ناعادلانه) ۳۶
ب: مصادیق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط ۳۷
۱–آثار ادبی و هنری ۳۸
۲–حقوق مرتبط ۳۹
بند دوم: شروط اعتبارموضوع ۴۰
الف: شروط ماهوی ۴۰
ب: شروط شکلی ۴۲
بند سوم: حدود موضوع ۴۲
الف: محدودیت در خود موضوع ۴۳
ب: محدودیت زمانی ۴۴
ج: محدودیت مکانی ۴۴
گفتار سوم: مدت ۴۶
فصل دوم: ماهیت، مبانی و شروط صحت قرارداد مجوز بهره برداری از لحاظ فقهی ۴۷
مبحث اول: ماهیت فقهی قرارداد های مجوز بهره برداری ۴۸
گفتار اول: قرارداد مجوز بهره برداری به عنوان عقد معین سنتی ۴۹
بند اول: عقد بیع ۴۹
الف: تعریف بیع و ویژگى هاى آن ۵۰
ب: وجوه تمایز و تشابه عقد بیع و قرارداد مجوز بهره برداری ۵۲
بند دوم: عقد صلح ۵۴
الف: تعریف عقد صلح و ویژگى هاى آن ۵۴
ب: وجوه تمایز و تشابه عقد صلح و قرارداد مجوز بهره برداری ۵۶
بند سوم: عقد اجاره و حق انتفاع ۵۸
الف: تعریف اجاره و ویژگى هاى آن ۵۹
ب: تعریف حق انتفاع و ویژگى هاى آن ۶۱
ج: وجوه تمایز و تشابه عقد اجاره و حق انتفاع با قرارداد مجوز بهره برداری ۶۳
بند چهارم: سایر عقود مشابه ۶۷
گفتار دوم: قرارداد مجوز بهره برداری به عنوان عقد معین جدید یا عقد نامعین ۶۸
مبحث دوم: مبانی مشروعیت قرارداد های مجوز بهره برداری از لحاظ فقهی ۷۱
گفتار اول: استدلال به کتاب ۷۳
گفتار دوم: استدلال به سنت ۷۵
بند اول: قاعده شروط (حدیث المومنون عند شروطهم) ۷۵
بند دوم: قاعده تسلیط (حدیث الناس مسلطون علی اموالهم) ۷۸
بند سوم: قاعده احترام (حدیث لا یحل مال آمرء مسلم إلا عن طیب نفسه) ۸۰
بند چهارم: اصاله الإباحه ۸۰
گفتار سوم: استدلال به بنای عقلا (سیره عقلا) ۸۲
مبحث سوم: شروط صحت قرارداد های مجوز بهره برداری در فقه ۸۴
گفتار اول: شروط طرفین قرارداد (شروط متعاقدین) ۸۶
بند اول: بلوغ، عقل و رشد ۸۶
الف: بلوغ ۸۶
ب: عقل و رشد ۸۸
بند دوم: قصد و اختیار ۹۰
الف: قصد ۹۰
ب: اختیار ۹۰
گفتار دوم: شروط عوضین ۹۲
بند اول: مالیت داشتن ۹۳
بند دوم: ملک طلق بودن عوض ۹۵
بند سوم: معلوم و معین بودن مورد معامله ۹۸
فصل سوم: احکام و آثار فقهی ناشی از قرارداد مجوز بهره برداری ۱۰۱
مبحث اول: پایبندی به تعهدات اصلی و مقتضای ذات عقد ۱۰۲
گفتار اول: تسلیم موضوع مجوز بهره برداری (حق انتفاع) ۱۰۳
گفتار دوم: تعهد به تادیه عوض و حق امتیاز ۱۰۵
مبحث دوم: پایبندی به تعهدات و آثار فرعی ۱۰۶
گفتار اول: شروط تصریح شده درضمن عقد ۱۰۸
بند اول: شرط بهبود ۱۱۰
بند دوم: بیشترین تلاش یا تلاش متعارف ۱۱۲
بند سوم: شرط مطلوبترین ۱۱۳
بند چهارم: کنترل کیفیت ۱۱۴
بند پنجم: انتقال فناوری ۱۱۵
گفتار دوم: شروط ضمنی ارتکازی ۱۱۶
بند اول: محرمانه نگه داشتن اطلاعات سری ۱۱۷
بند دوم: تضمین موضوع مجوز ۱۱۹
مبحث سوم: احکام مدت قرارداد ۱۲۰
گفتار اول: اثر عدم ذکر مدت ۱۲۱
گفتار دوم: تعیین مدتی بیشتر از زمان اعتبار موضوع ۱۲۳
نتیجهگیری ۱۲۶
فهرست منابع و مآخذ ۱۳۰
کلیدواژه ها
- حقوق موضوعه
- سرمایه فکری
- فقه
- قرارداد لیسانس
- موافقتنامه جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری
- مجوز بهره برداری
- لیسانس
- بهره برداری
- تجارت
- حقوق مالکیت معنوی
- دارایی
- صنعت
- مشروعیت