بررسی مشروعیت تحریم اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر موازین حقوق بشر


بررسی مشروعیت تحریم اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر موازین حقوق بشر عنوان پایان نامه ای است که توسط ایوب یتیم پرور، با راهنمایی سیدحسام الدین لسانی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

بررسی مشروعیت تحریم اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر موازین حقوق بشر
عنوانبررسی مشروعیت تحریم اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر موازین حقوق بشر
رشتهحقوق بین الملل
دانشجوایوب یتیم پرور
استاد راهنماسیدحسام الدین لسانی
استاد مشاور[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۳
دانشگاهدانشگاه قم


چکیده

به موجب منشور ملل متحد، وظیفه حفظ صلح و امنیت بین المللی بر عهده شورای امنیت سازمان ملل گذارده شده است و این مرجع به موجب فصل هفتم منشور در موارد تهدید صلح و امنیت جهانی می تواند اقداماتی را علیه کشورهای تهدید کننده به عمل آورد که یکی از این اقدامات، تصویب و اعمال تحریم هاست. اما بر اساس رویه های موجود در حقوق بین الملل کنونی شاهد آن هستیم که برخی کشورها و سازمان های منطقه ای و بین المللی نیز به طور یک جانبه یا چندجانبه و به پیروی از قطعنامه های شورای امنیت (ظاهرا) و پیشبرد اهداف خارجی خود (باطنا)، دست به اقدامات تحریمی علیه کشورهای دیگر می زنند. یکی از این سازمان ها، اتحادیه اروپا می باشد که به کرات و به دلایل گوناگون، تحریم هایی را علیه جمهوری اسلامی ایران، تصویب و اجرا نموده است . از آن جا که اتحادیه اروپا همواره در بیانیه ها و قطعنامه های تحریمی خود، وضعیت وخیم حقوق بشر، حمایت از تروریسم و تکثیر سلاح های کشتار جمعی و هسته ای ایران را علل اصلی برقراری تحریم عنوان کرده است و این در حالی است که بسیاری از اقدامات تحریمی اتحادیه نامشروع و غیرموجه می باشد و از آن جا که این اقدامات به دلیل اثرات منفی فراوان اعم از مستقیم و غیرمستقیم بر شهروندان ایرانی، مغایر با اصول و ارزش های عام و جهان شمول حقوق بشر است، در این نگارش آثار و پیامدهای آن از نگاه حقوق بشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

الف) بیان مساله ۱

ب) تعریف مفاهیم ۲

ج) مساله اصلی و سوالات فرعی ۳

د) فرضیه های تحقیق ۴

ه) اهداف و ضرورت تحقیق ۴

و) پیشینه مطالعاتی تحقیق ۵

ز) روش انجام تحقیق ۵

ح) ساختار کلی تحقیق ۵

بخش اول: مبانی و انواع تحریم ها و بررسی کارکرد آنها در حقوق بین الملل ۷

گفتار اول: تعریف تحریم ۸

گفتار دوم: مبانی تحریم ۱۰

بند اول: تحریم و حقوق بین الملل ۱۰

بند دوم: تحریم و اصل حاکمیت کشورها ۱۱

گفتارسوم: تعارض تحریم با اصول حقوق بین الملل ۱۲

بند اول: تعارض تحریم با اصل عدم مداخله ۱۳

بند دوم: تعارض تحریم با اصل همکاری و هم زیستی مسالمت آمیز دولت ها ۱۴

گفتار چهارم: تاریخچه تحریم در سیستم سازمان ملل متحد ۱۵

بند اول: قبل از تشکیل سازمان ملل متحد ۱۶

بند دوم: پس از تشکیل سازمان ملل متحد ۱۷

الف: رودزیای جنوبی ۱۹

ب: افریقای جنوبی ۱۹

بند سوم: دوران پس از جنگ سرد ۲۲

الف: لیبی ۲۲

ب: کره شمالی ۲۶

ج: عراق ۲۸

گفتار پنجم: تقسیم بندی تحریم ها ۳۱

بند اول: تقسیم بندی تحریم ها بر اساس موضوع ۳۲

الف: تحریم فرهنگی ۳۲

ب: تحریم مسافرتی و حمل ونقل ۳۲

ج: تحریم مالی و بانکی ۳۳

د: تحریم نفتی ۳۴

ه: تحریم تجاری ۳۴

و: تحریم هوایی ۳۵

ز: تحریم دریایی ۳۶

ح: تحریم تسلیحاتی ۳۶

ط: تحریم سیاسی ۳۷

ی: تحریم علمی ۳۷

ک: تحریم رسانه ای ۳۸

بند دوم: تقسیم بندی تحریم ها بر اساس تعداد تحریم کنندگان ۴۱

الف: تحریم یک جانبه ۴۱

ب: تحریم چندجانبه ۴۳

ج: تحریم همه جانبه ۴۳

بند سوم:تحریم هوشمند ۴۴

گفتار ششم: کارکرد تحریم ها در حقوق بین الملل ۴۶

بند اول: نقش تحریم ها در برقراری صلح و امنیت بین المللی ۴۶

بند دوم: تحریم به عنوان جایگزینی برای اقدام نظامی ۴۷

بند سوم: تحریم به عنوان نوعی ضمانت اجرای بین المللی ۴۸

گفتار هفتم: انگیزه کشورها و سازمان ها ازاعمال تحریم های بین المللی ۴۸

بند اول: پیشبرد اهداف و منافع ملی در سطح بین المللی ۴۹

بند دوم: حمایت از حقوق بشر ۴۹

بند سوم: مبارزه با تروریسم ۵۱

بند چهارم: منع کشورها در استفاده از سلاح های کشتار جمعی ۵۵

الف: قطعنامه ۱۵۴۰ (۲۴ آوریل ۲۰۰۴ م ) ۵۷

گفتار هشتم: رویکرد منشور سازمان ملل متحد در قبال تحریم ها ۵۸

گفتار نهم: محدودیت های موجود در اعمال تحریم ها ۵۹

بند اول: شورای امنیت ۵۹

بند دوم: مجمع عمومی ۶۴

بند سوم: دیوان بین المللی دادگستری ۶۶

الف: رویه دیوان بین المللی دادگستری در بررسی قطعنامه های شورای امنیت ۶۷

ب: تقارن صلاحیت دیوان بین المللی دادگستری و شورای امنیت ۶۸

بند چهارم: کمیسیون حقوق بین الملل ۶۹

بند پنجم: اصول کلی حقوق ۷۰

بند ششم: قواعد آمره ۷۰

بند هفتم: حقوق بشر و حقوق بشردوستانه ۷۲

بند هشتم: اصل حسن نیت ۷۴

بخش دوم: تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران و بررسی مشروعیت آن ۷۵

گفتار اول: قوانین ناظر بر تحریم در اتحادیه اروپا ۷۸

گفتار دوم: دلایل عمده تحریم اتحادیه اروپا علیه ایران ۸۰

بند اول: نگرانی از فن آوری هسته ای ایران ۸۰

الف: پیش از اعلام پذیرش پروتکل الحاقی ۸۱

ب: پس از اعلام پذیرش پروتکل الحاقی ۸۲

ج: موافقت نامه

نوامبر ۲۰۱۳ ژنو و تغییر ساختار تحریم ها ۸۵

ا) تحریم های مالی ۸۶

۲) تحریم های نفت و پتروشیمی ۹۰

۳) تحریم های مربوط به صنعت هوایی و اتومبیل ۹۲

بند دوم: مساله حقوق بشر در ایران ۹۴

گفتار سوم: رویکرد سازمان ملل در قبال تحریم اتحادیه اروپا علیه ایران ۹۵

گفتار چهارم: تعارض اقدام اتحادیه اروپا در تحریم ایران با قواعد عام و خاص حقوق بین الملل ۹۷

بند اول: بررسی مشروعیت اقدام اتحادیه اروپا در تحریم ایران از منظر قواعد عام حقوق بین الملل ۹۷

الف: تفسیر نادرست اتحادیه اروپا از قطعنامه های شورای امنیت ۱۰۲

ب: تحریم اتحادیه اروپا و مسیولیت بین المللی اعضای آن ۱۰۵

ج: اقدام اتحادیه اروپا ناقض مصونیت دولت ها و اموال آنها ۱۰۷

د: تعارض تحریم های حقوق بشری اتحادیه اروپا با حقوق بشر ۱۰۹

بند دوم: بررسی مشروعیت اقدام اتحادیه اروپا در تحریم ایران از منظر قواعد خاص حقوق بین الملل ۱۱۱

الف: نقض عهدنامه مودت میان ایران و برخی اعضای اتحادیه اروپا ۱۱۱

ب: تحریم اتحادیه اروپا و نقض معاهده ناظر بر عملکرد اتحادیه اروپا (TFEU) ۱۱۳

ج: اتحادیه اروپا و نقض مقررات سیاست و امنیت خارجی مشترک اتحادیه اروپا (CFSP) ۱۱۵

گفتار پنجم: چالش های حقوقی فراروی تحریم های اتحادیه اروپا ۱۱۷

بخش سوم: بررسی موانع موجود دراعمال تحریم ها از نگاه قواعدوموازین حقوق بشر ۱۲۱

گفتار اول: بررسی مشروعیت تحریم ها و رعایت اسناد بین المللی حقوق بشر ۱۲۳

بند اول: اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۲۳

بند دوم: نسل اول حقوق بشر (حقوق مدنی و سیاسی) ۱۲۵

الف: تحریم و نقض حق حیات ۱۲۶

بند سوم: نسل دوم حقوق بشر (حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) ۱۲۹

الف: تحریم و نقض حق کار ۱۳۰

ب: تحریم و نقض حق بر آموزش ۱۳۱

ج: تحریم و نقض حق بر سلامت و بهداشت ۱۳۳

د: تحریم و نقض حق بر غذا ۱۳۵

بند چهارم: نسل سوم حقوق بشر (حقوق همبستگی) ۱۳۷

الف: تحریم و نقض حق بر توسعه ۱۳۸

ب: تحریم و نقض رعایت اصل انسانی بودن ۱۴۰

ج: تحریم و نقض حق بر محیط زیست سالم ۱۴۱

گفتار دوم: محدودیت های حقوق بشری شورای امنیت در اعمال تحریم ها ۱۴۳

نتیجه گیری ۱۴۶

کلیدواژه ها

  • تحریم بین المللی
  • منشور ملل متحد
  • تحریم
  • مشروعیت
  • اتحادیه اروپا
  • جمهوری اسلامی ایران
  • حقوق بشر
  • امنیت بین المللی
  • صلح