بررسی و ارزیابی دو نظام بین المللی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از حیث ماهیت پیوند متقابل و ضمانت اجراء
بررسی و ارزیابی دو نظام بین المللی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از حیث ماهیت پیوند متقابل و ضمانت اجراء عنوان پایان نامه ای است که توسط صابر شیرمحمدلو، با راهنمایی مهدی عباسی سرمدی و با مشاوره منصور جباری قره باغ در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | بررسی و ارزیابی دو نظام بین المللی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از حیث ماهیت پیوند متقابل و ضمانت اجراء |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | صابر شیرمحمدلو |
| استاد راهنما | مهدی عباسی سرمدی |
| استاد مشاور | منصور جباری قره باغ |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
چکیده
حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه از شاخه های پر اهمیت حقوق بین الملل هستند که بعد از جنگ های جهانی اول و دوم بر اهمیت آنها افزوده شد. این دو نظام همانطور که از نامهای آن پیداست دارای وجوه اشتراک بسیاری هستند اما در پاره ای موارد نیز با یکدیگر اختلاف دارند. از اشتراکات هر دو نظام از حیث ماهیت می توان به وصف عدم تقابل و ویژگی ارگا امنس تعهدات حقوق بشری و بشر دوستانه در قبال سایر تعهدات بین المللی اشاره کرد.از حیث پیوند متقابل این دو نظام در تعامل دو سویه با یکدیگر قرار دارند و مقرراتشان در توسعه یکدیگر تاثیر متقابلی داشته است. بعبارت دیگر در برخی موارد حقوق بشر باعث پیشرفت و توسعه حقوق بشر دوستانه شده و در برخی موارد دیگر بالعکس هر چند که تاثیر حقوق بشر بر توسعه حقوق بشر دوستانه بیشتر معمول بوده است. از دیگر نقاط جالب توجه دو نظام در این حوزه می توان به قابلیت اعمال همزمان آن دو اشاره کرد. اگر در گذشته اعتقاد بر این بود که حقوق بشر در زمان صلح و بشر دوستانه در زمان جنگ لازم الرعایه است امروزه دیگر این اعتقاد منسوخ شده و تفاوت کلاسیک میان این دو نظام کاملا مطرود شمرده می شود، چون حمایت از انسان در راس هر دو نظام قرار دارد چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح. حقوق غیر قابل تعلیق یکی دیگر از وجوه اشتراک این دو نظام است. حقوقی که حتی در وضعیت های اضطراری مثل جنگ نیز قابلیت رعایت خود را از دست نمی دهد.در قلمرو اجرا نیز هر یک دارای یک سری نهادهای نظارتی هستند که هر یک می تواند برای تضمین اجرای قواعد خود از نهادهای نظارتی نظام دیگر بهره بگیرد، وحدت مبنا و هدف در دو نظام نیز چنین همکاری را اقتضا می کند یکی از کلیدی ترین نقاط اختلاف دو نظام در حوزه ضمانت اجرا در مسیولیت کیفری فردی ظاهر می گردد. بر خلاف حقوق بشر دوستانه، مسیولیت کیفری فردی را نمی توان یکی از اصول حاکم بر نظام بین الملل حقوق بشر دوستانه دانست و تعبیه آن در نظام حقوق بشر جنبه کاملا استثنایی و غیرمعمول دارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه تحلیلی ۱
بخش اول : ارزیابی دو نظام حقوق بشر و بشردوستانه از حیث ماهیت
فصل اول : ماهیت حقوق بشر (مفهوم، تاریخچه، منابع) ۱۱
مبحث اول : آشنایی با حقوق بشر ۱۱
گفتار اول : تعریف حقوق بشر ۱۲
گفتار دوم : تاریخچه حقوق بشر ۱۴
مبحث دوم : نگاهی گذرا به برخی اسناد بین المللی در زمینه حقوق بشر ۱۷
گفتار اول : اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۸
گفتار دوم : میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی ۱۹
گفتار سوم : میثاق بین المللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی ۲۰
گفتار چهارم : کنوانسیون بین المللی محو هرگونه تبعیض نژادی ۲۱
گفتار پنجم : کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان ۲۲
گفتار ششم : کنوانسیون ضد شکنجه و سایر اشکال رفتارها و مجازات های خشن ۲۳
گفتار هفتم: کنوانسیون حقوق کودک ۲۴
گفتار هشتم: کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمام کارگران مهاجر ۲۵
فصل دوم : ماهیت حقوق بشردوستانه ( مفهوم، تاریخچه، منابع ) ۲۶
مبحث اول : آشنایی با حقوق بشردوستانه ۲۶
گفتار اول : تعریف حقوق بشردوستانه ۲۷
گفتار دوم : تاریخچه حقوق بشردوستانه ۲۸
مبحث دوم : نگاهی گذرا به برخی اسناد بین المللی در زمینه حقوق بشردوستانه ۳۱
گفتار اول : کنوانسیونهای چهارگانه ژنو ۳۴
گفتار دوم : پروتکل های الحاقی اول و دوم به کنوانسیون ژنو در توسعه حقوق بشر دوستانه ۳۸
فصل سوم : ماهیت یکسان تعهدات حقوق بشری و بشردوستانه از حیث وصف عدم تقابل و
ویژگی ارگاامنس ۴۰
مبحث اول : وصف عدم تقابل تعهدات مربوط به حقوق بشر و بشردوستانه ۴۰
مبحث دوم: ویژگی ارگاامنس تعهدات مربوط به حقوق بشر و بشردوستانه ۴۷
بخش دوم : ارزیابی دو نظام حقوق بشر و بشردوستانه از حیث پیوند متقابل
فصل اول : تعامل دوسویه حقوق بشر و بشردوستانه ۵۶
مبحث اول : موارد تاثیر آموزه های حقوق بشر بر توسعه حقوق بشردوستانه ۵۷
گفتار اول : اصل عدم تبعیض در منازعات ۵۷
گفتار دوم : ممنوعیت شکنجه، منع توقیف یا بازداشت خودسرانه ۵۷
گفتار سوم : حمایت از اتباع دولت درگیر ۵۸
گفتار چهارم: سایر موارد ۵۹
مبحث دوم : موارد تاثیر آموزه های بشردوستانه بر توسعه حقوق بشر ۶۰
گفتار اول : ممنوعیت جرایم علیه بشریت ۶۰
گفتار دوم : منع نسل کشی ۶۱
فصل دوم : قابلیت اعمال همزمان دو نظام ۶۲
مبحث اول : قابلیت اعمال همزمان دو نظام از منظر نهادهای جهانی ۶۲
گفتار اول : مجمع عمومی سازمان ملل متحد ۶۲
گفتار دوم : شورای امنیت سازمان ملل ۶۳
گفتار سوم: دیوان بین المللی دادگستری ۶۴
مبحث دوم : قابلیت اعمال همزمان دو نظام از منظر نهادهای منطقه ای ۶۷
گفتار اول : دیوان اروپایی حقوق بشر ۶۷
گفتار دوم : دیوان آمریکایی حقوق بشر ۶۸
فصل سوم : تعلیق نقطه مهم تلاقی حقوق بشر و بشردوستانه ۶۹
مبحث اول : مفهوم تعلیق ۶۹
مبحث دوم : معیارهای توصیف وضعیت بعنوان حالت فوق العاده ۷۲
گفتار اول : استثنایی بودن وضعیت ۷۲
گفتار دوم : تهدید نسبت به حیات جامعه ۷۲
گفتار سوم : تاثیر وضعیت یا خطر بر آحاد جامعه ۷۳
گفتار چهارم : وضعیت اضطراری باید تهدیدی نسبت به حیات مردم محسوب شود ۷۳
مبحث سوم : تعهدات غیر قابل تعلیق دولتها در اسناد حقوق بشری ۷۴
گفتار اول : در سطح جهان (میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی) ۷۵
گفتار دوم : در سطح منطقه (کنوانسیونهای اروپایی و آمریکایی حقوق بشر ) ۷۶
گفتار سوم : اسنادی در رابطه با رعایت حقوق تعلیق ناپذیر بشر ۷۷
مبحث چهارم : تعهدات غیر قابل تعلیق در اسناد حقوق بشر دوستانه ۷۸
مبحث پنجم : امکان توسعه حق های تعلیق ناپذیر ۸۱
گفتار اول : اقدامات کمیته حقوق بشر ۸۲
گفتار دوم : قطعنامه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در این زمینه ۸۴
بخش سوم : ارزیابی دو نظام حقوق بشر و بشردوستانه از حیث ضمانت اجرا
فصل اول : سازوکارهای نظارتی در حقوق بشر ۸۸
مبحث اول : اشاره به برخی ساز و کارهای نظارتی مبتنی بر منشور سازمان ملل ۸۹
گفتار اول : مجمع عمومی و نهادهای وابسته ۹۰
گفتار دوم : شورای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نهادهای وابسته ۹۱
مبحث دوم : اشاره به برخی سازو کارهای نظارتی مبتنی بر معاهدات حقوق بشری ۹۶
گفتار اول : کمیته حقوق بشر ۹۷
گفتار دوم : کمیته حقوق اقتصادی اجتماعی فرهنگی ۹۸
گفتار سوم :کمیته محو هر نوع تبعیض نژادی ۹۹
گفتار چهارم : کمیته محو هر نوع تبعیض علیه زنان ۱۰۰
گفتار پنجم : کمیته مبارزه با شکنجه ۱۰۱
گفتار ششم: کمیته حقوق کودک ۱۰۳
گفتار هفتم: کمیته حقوق کارگران مهاجر ۱۰۳
مبحث سوم: کمیساریای عالی حقوق بشر ۱۰۴
مبحث چهارم: سازمان های تخصصی غیر دولتی فعال در زمینه حقوق بشر ۱۰۴
گفتار اول: سازمان عفو بین الملل ۱۰۸
گفتار دوم: سازمان دیده بان حقوق بشر ۱۱۱
مبحث پنجم : اشاره به برخی ساز و کارهای منطقه ایی نظارت بر حقوق بشر ۱۱۳
گفتار اول : نظام اروپایی حمایت از حقوق بشر ۱۱۴
گفتار دوم: نظام آمریکایی حمایت از حقوق بشر ۱۱۵
گفتار سوم: نظام آفریقایی حمایت از حقوق بشر ۱۱۶
فصل دوم : سازوکارهای نظارتی حقوق بشردوستانه ۱۱۸
مبحث اول : سازو کارهای قضایی ۱۱۹
گفتار اول : دیوان بین المللی دادگستری ۱۱۹
گفتار دوم: دادگاه کیفری بین المللی ۱۲۲
گفتار سوم: محاکم رسیدگی کیفری ویژه ۱۲۴
مبحث دوم: سازوکارهای غیر قضایی ۱۲۵
گفتار اول: شورای امنیت ۱۲۵
گفتار دوم: کمیته بین المللی صلیب سرخ ۱۲۷
گفتار سوم: کمیسیون حقیقت یاب ۱۲۹
گفتار چهارم: ایجاد صندوق های بین المللی پرداخت غرامت ۱۳۱
فصل سوم : ارتباط میان نهادهای نظارتی دو نظام حقوق بشر و بشر دوستانه ۱۳۳
فصل چهارم: مسولیت کیفری فردی نقطه تمایز دو نظام ۱۳۸
مبحث اول : اهمیت مسولیت کفری فردی برای تضمین اجرای قواعد ۱۴۱
مبحث دوم : مسولیت کیفری فردی در چهارچوب حقوق بشردوستانه ۱۴۳
گفتار اول : در منازعات مسلحانه بین المللی ۱۴۳
گفتار دوم : در منازعات داخلی، اصلی نوظهور ۱۴۴
مبحث سوم : مسولیت کیفری فردی در نظام بین المللی حقوق بشر ۱۴۷
نتیجه گیری ۱۵۰
فهرست منابع ۱۵۶
کلیدواژه ها
- حقوق بین الملل بشردوستانه
- نظام بین المللی حقوق بشر
- ضمانت اجرای قانونی
- مسیولیت کیفری بین المللی فردی
- حقوق بشر
- ارزیابی
- تعهد قانونی
- حقوق بشر