تاثیر نظریه عدالت جهانی بر چیستی قانون

تاثیر نظریه عدالت جهانی بر چیستی قانون عنوان رساله ای است که توسط شیرین برومند، با راهنمایی محمد راسخ و با مشاوره مهناز بیات کمیتکی و حسین واله در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	تاثیر نظریه عدالت جهانی بر چیستی قانون
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	شیرین برومند
استاد راهنما	محمد راسخ
استاد مشاور	مهناز بیات کمیتکی، حسین واله
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گسترش گفتمان عدالت بیرون از افق های دولت ملی، چالش های نظری مهمی را متولد کرده است. یکی از این چالش ها تاثیری است که نظریه عدالت جهانی بر مفاهیمی که غالبا تاکنون ملی تلقی می شده اند، بر جای می گذارد. قانون از جمله آن مفاهیم است که چنین تلقی ای از آن در سیر اندیشه ورزی حقوقی، حضوری پررنگ تر داشته و اکنون به دلیل تلاقی با نظریه عدالت جهانی نیازمند بررسی های مفهومی است. این پژوهش به ویژه از حیث کارکردهای مورد انتظار از قانون، چگونگی تعامل قانونگذار با فرآیندهای جهانی و ارایه درکی نوین از قانون که در بستر تحولات جهانی قابل دفاع می نماید، اهمیت دارد. برای پاسخ به پرسش اصلی این پژوهش با اتخاذ روشی توصیفی–تحلیلی، ضمن دسته بندی نظریه های عدالت جهانی و بررسی تاثیرگذاری متفاوت آنها بر قانون به مثابه قاعده سیاسی، در نهایت درباره رویکرد مطلوب درباره عدالت جهانی موضع گیری شده است. بر این مبنا رویکرد مطلوب به عدالت جهانی باید مبتنی بر دیدگاهی ترکیبی در سطح زمینه ها، ساختار لایه لایه اصول عدالت و ترکیبی متکثر از عاملان آن باشد. در پرتو چنین دیدگاهی باید از توازن وجوه مختلف قانون سخن گفت. قانون از یک سو نیازمند معیارهایی اعتباربخش است که با حداقلی ترین سطح عدالت یعنی ضابطه مندی پیوند می خورد. از سوی دیگر قانون نیازمند وجوهی مشروعیت بخش است که آن را به سطح حداکثری عدالت یعنی ضابطه مندی عادلانه وصل می کند. محور اتصال سقف و کف کارکردی قانون، در پرتو رویکرد مطلوب عدالت جهانی، نظریه کارکرد توازنی است که زیر آن باید از اصول منع فریب، منع اجبار و منع خشونت دفاع کرد.

ساختار و فهرست رساله

فهرست تفصیلی مقدمه

فصل اول: پیشزمینه مفهومی

بخش یک: نظریه عدالت جهانی

گفتار اول: بستر جهانی برای درک عدالت جهانی؟

گفتار دوم: منظور از عدالت در عدالت جهانی؟

گفتار سوم: تعریف عدالت جهانی :

گفتار چهارم: مباحث عدالت جهانی در سیری تاریخی

گفتار پنجم: سطوح عدالت جهانی

گفتار ششم: دستهبندی نظریات عدالت جهانی

بخش دوم: مفهوم قانون

گفتار اول: پرسش از چیستی قانون

گفتار دوم: مفهوم اجمالی قانون

فصل دوم: نظریههای غیریکپارچه عدالت جهانی و مفهوم قانون

بخش اول: نظریه های غیریکپارچه

گفتار اول: ربطی بودن زمینه های عدالت

گفتار دوم: اصول عدالت جهانی در رویکردهای غیریکپارچه

گفتار سوم: عاملان عدالت در رویکردهای غیریکپارچه

بخش دوم: مفهوم قانون متناظر

گفتار نخست: ادعای اجتماعی رویکرد غیریکپارچه و مفهوم متناظر قانون

گفتار دوم: ویژگی های تفصیلی قانون در پرتو رویکرد غیریکپارچه

گفتار سوم: ادعای سیاسی رویکرد غیریکپارچه و مفهوم متناظر قانون

گفتار چهارم: ابزارهای عدالت جهانی، هنجارهای فراملی و حقوق بین الملل

بخش سوم: نقد و ارزیابی

گفتار اول: نقد و ارزیابی رویکرد غیریکپارچه عدالت جهانی

گفتار دوم: نقد و ارزیابی مفهوم قانون متناظر با رویکرد غیریکپارچه عدالت جهانی

گفتار سوم : رهاورد رویکرد غیریکپارچه به عدالت جهانی و مفهوم قانون متناظر با آن

فصل سوم: نظریههای یکپارچه عدالت جهانی و مفهوم قانون

بخش اول: نظریه های یکپارچه

گفتار نخست: زمینه های عدالت در رویکرد یکپارچه

گفتار دوم: اصول یکپارچه عدالت

گفتار سوم: عاملان عدالت نزد رویکردهای یکپارچه

بخش دوم: مفهوم قانون متناظر

گفتار نخست: ادعای وحدت مدار رویکرد یکپارچه و مفهوم قانون

گفتار دوم: ادعای کثرت محور رویکرد یکپارچه و مفهوم قانون

بخش سوم: نقد و ارزیابی

گفتار اول: نقد و ارزیابی رویکردهای یکپارچه عدالت جهانی

مبحث اول: ارزیابی انتقادی زمینه های عدالت در رویکردهای یکپارچه

مبحث دوم: ارزیابی انتقادی اصول عدالت در رویکردهای یکپارچه

گفتار دوم: نقد و ارزیابی مفهوم قانون متناظر با رویکردهای یکپارچه عدالت جهانی

گفتار سوم : رهاورد رویکرد یکپارچه به عدالت جهانی و مفهوم قانون متناظر با آن چیست؟

فصل چهارم: رویکرد مطلوب در نظریههای عدالت جهانی و مفهوم قانون

بخش اول: رویکرد مطلوب به عدالت جهانی

گفتار اول: ارکان نظری رویکرد مطلوب به عدالت جهانی

گفتار دوم: رویکرد مطلوب عدالت جهانی در پرتو ارکان نظری

بخش دوم: الگوی مفهوم قانون

گفتار نخست: چندلایه بودن نظریه عدالت و مفهوم قانون

گفتار دوم: ترکیب نامتوازن عاملان عدالت و مفهوم قانون

بخش سوم: مفهوم تفصیلی قانون در پرتو نظریه مطلوب عدالت جهانی

گفتار نخست: در باب چرایی قانون

گفتار دوم: در باب ساختمان قانون

گفتار سوم: در باب اصول جهان شمول عدالت به مثابه بنیان کارکرد توازنی قانون

نتیجه گیری

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• عدالت جهانی
• قانون
• رویکرد یکپارچه
• رویکرد غیریکپارچه
• کارکرد توازنی