تبعیض مثبت

تبعیض مثبت که از آن به تبعیض معکوس، تبعیض عادلانه، اقدام جبرانی و تبعیض روا نیز یاد می‌شود، پدیده‌ای نسبتاً جدید در ادبیات حقوقی به‌ویژه حقوق افراد دارای معلولیت است که رابطه‌اش نه از بطن تکوین حقوق معلولان، بلکه برگرفته از حقوق اقلیت‌ها می‌باشد. این اصطلاح به مجموعه هنجارها، برنامه‌ریزی‌ها و ساختارهایی گفته می‌شود که از طرف قانون‌گذار تجویز شده است تا به وسیله آن‌ها تفاوت‌های حقوقی ناشی از شرایط خاص معلولان به منظور جبران محدودیت‌های ایجاد شده در گذشته یا حال، برطرف شود. سازوکارهای تبعیض مثبت بر حسب اوضاع و احوال و محیط متناسب با آن متنوع و گوناگون می‌باشند. سازوکارهای ذخیره، سهمیه‌بندی رقابتی، تشویق و معافیت از مهم‌ترین روش‌ها هستند. همچنین موقتی بودن اولویت بخشی تدابیر حمایت از جامعه هدف آسیب‌پذیر از اصول برابری ماهوی، عدالت و کرامت انسانی به عنوان افتخارات حاکم بر تبعیض مثبت مطرح می‌شود. در موازین اسلامی با عنایت به نهی و ممنوعیت تحقیر و تخفیف حیثیت انسان، نگاه انسانی به کرامت، ایجاد عدالت و برابری ماهوی در بهره‌مندی از کرامت انسانی، پشتوانه‌ای برای حمایت از تبعیض مثبت نظام اجتماعی و اقتصادی آن تلقی می‌شود.